چند روز بعد از حمله جنگنده‌هاي رژيم صهيونيستي به بخش‌هايي از بلندي‌هاي جولان در سوريه و كشته شدن شماري از سربازان ارتش اين كشور، امريكا ادعاهايي درباره نيت دولت سوريه براي استفاده از سلاح شيميايي را به ميان كشيده است. با وجود اينكه سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه در گفت‌وگو با ركس تيلرسون، وزير خارجه امريكا از او خواسته بود اجازه ندهد اقدامات تحريك آميز عليه ارتش سوريه رخ‌دهد، كاخ سفيد در اقدامي تهديد آميز مدعي شده اطلاعاتي در اختيار دارد كه حاكي از تدارك حمله شيميايي در سوريه از سوي ارتش اين كشور است. شان اسپايسر، سخنگوي كاخ سفيد روز دوشنبه در بيانيه‌اي مدعي شد وضعيت آماده‌سازي‌هاي ارتش سوريه در خاك اين كشور مشابه آن چيزي است كه در آوريل گذشته رخ داده و افزود اگر بشار اسد و ارتش اين كشور حمله ديگري از اين دست داشته باشند بهاي سنگيني پرداخت خواهند كرد. بعد از نسبت دادن حمله شيميايي آوريل گذشته به ارتش سوريه، دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا دستور داده بود تا پايگاه نظامي الشعيرات سوريه را هدف موشك‌هاي امريكايي قرار دهند.
با اين حال كرملين نيز واكنش نشان داده و اعلام كرده كه هيچ اطلاعاتي مبني بر واقعي بودن ادعاهاي امريكايي در مورد حمله احتمالي شيميايي در سوريه وجود ندارد و تهديد‌هاي دولت امريكا عليه دولت سوريه غير قابل قبول است. سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه نيز گفته بود كه امريكا از تروريست‌هايي مانند جبهه النصره در سوريه حمايت مي‌كند و افزوده بود حمايت امريكا از تروريست‌ها اخيرا آشكار شده زيرا مانع هدف قرار گرفتن جبهه النصره در عمليات‌هاي هوايي ارتش سوريه مي‌شود. بعد از انهدام يك جنگنده ارتش سوريه كه مواضع تروريست‌ها را بمباران مي‌كرد لاوروف گفت كه اقدامات امريكا با همه معاهده‌ها و قوانين بين‌المللي در تضاد است و از واشنگتن خواسته بود معيارهاي دوگانه غيرشفاف خود در زمينه مبارزه با تروريسم را كنار بگذارد.
زماني كه ايالات متحده در آوريل گذشته نخستين حمله نظامي جدي خود در سوريه در طول ٦ سال گذشته را اجرا كرد بسياري از مسوولان اين كشورگفته بودند كه دخالت نظامي صورت گرفته قرار نيست تكرار شود و هدف از آن جلوگيري از وقوع حملات شيميايي در آينده است و به معناي تلاش واشنگتن براي توسعه نقش نظامي خود در جنگ سوريه نيست.
اما اقدامات امريكا در سه ماه گذشته حاكي از تلاش واشنگتن براي ضربه زدن به ارتش سوريه و حاميان آن از جمله ايران و محور مقاومت است، در همين راستا نيكي هيلي، نماينده امريكا در سازمان ملل در صفحه توييتر خود تهديد كرد كه در هرگونه حملاتي در آينده عليه مردم سوريه نه‌تنها بشار اسد بلكه ايران و روسيه نيز مورد ملامت قرار خواهند گرفت. رسانه‌هاي امريكايي هم تهديد اخير كاخ سفيد را مقدمه‌اي براي حمله احتمالي امريكا به سوريه دانسته و نيويورك‌تايمز بيانيه كاخ سفيد را گامي در راستاي حمله جديدي از سوي امريكا به مناطق تحت كنترل ارتش سوريه توصيف كرده است. واشنگتن پست نيز تاكيد كرده كه تنوع ابزار و سلاح امريكايي در خاورميانه براي هدف قرار دادن سوريه بالاست با اين وجود احتمالا امريكا از نيروي دريايي خود براي حمله به سوريه استفاده خواهد كرد تا برخلاف استفاده از پايگاه‌هاي هوايي امريكا در تركيه يا امارات، حمله دريايي بازتاب رسانه‌اي زيادي پيدا نكند. اين روزنامه با اشاره به حمله هوايي امريكا به پايگاه الشعيرات در آوريل گذشته نوشته كه از زمان اجراي آن عمليات امريكا ناوهاي جنگي زيادي را در سواحل خاورميانه مستقر كرده است كه ناو جورج واشنگتن يكي از آنهاست با اين وجود بخش نظامي دولت امريكا واكنش واضح و روشني در خصوص تهديد‌هاي اخير كاخ سفيد نداشته است.
جويس كرم، خبرنگار و تحليلگر مسائل خاورميانه در روزنامه الحيات، درباره استراتژي امريكا در پرونده سوريه نوشته در حالي كه در حدود يك ماه نيروهاي ارتش سوريه و نيروهاي مورد حمايت ايران در نزديك پايگاه التنف در نزديكي مرز سوريه و عراق چهار بار مورد هدف حملات امريكايي‌ها قرار گرفته‌اند امريكايي‌ها نشست‌هاي محرمانه‌اي با سوريه و اردن در خصوص ايجاد مناطق كاهش تنش در جنوب سوريه برگزار مي‌كنند و در همان لحظه‌اي كه مذاكره‌كنندگان نظامي روسيه و امريكا گفت‌وگو مي‌كردند جنگنده‌هاي امريكا مواضع ارتش سوريه و نيروهاي مورد حمايت ايران را هدف قرار مي‌دهند. اين تحليلگر مي‌گويد اين نشانه‌ها بيانگر اين است كه دولت دونالد ترامپ در سوريه به دنبال تضعيف قدرت ايران، قطع كردن مسير كمك‌هاي نظامي ايران از عراق، سوريه تا لبنان و تلاش براي دور كردن مسكو از تهران است.
به گفته اين تحليلگر تضعيف ايران در واقع به معناي تقابل نظامي مستقيم ميان ايران و امريكا در سوريه نيست و به نظر نمي‌رسد ايران هم نيتي براي مقابله رو در رو با امريكايي‌ها در سوريه داشته باشد، اما واشنگتن بر ائتلافي كه با كردهاي سوريه تشكيل داده حساب باز كرده تا ضمن اينكه از اين نيروها در مقابله با داعش استفاده كند آنها را براي مرحله بعد از داعش نيز در خدمت خود داشته باشد.
از طرفي امريكا در بيانيه‌هاي خود چه بعد از حمله به التنف چه بعد از هدف قرار دادن جنگنده ارتش سوريه مدعي شده بود كه به دنبال رويارويي مستقيم با ارتش سوريه يا نيروهاي تحت فرمان اين كشور نيست اما در دفاع از نيروهاي ائتلاف امريكايي ضد داعش يا شركاي خود ترديد نخواهد كرد.
به گفته كرم، لهجه جديد امريكا در خصوص سوريه با لهجه دولت باراك اوباما، رييس جمهور پيشين امريكا متفاوت است. در حالي كه واشنگتن در دولت اوباما معتقد بود بايد به دنبال دوري از تنش با ايران در سوريه بود تا اين مساله تاثيري بر مذاكرات هسته‌اي يا حضور نظاميان امريكايي در عراق نداشته باشد، اين ديدگاه حالا جاي خود را به هوسي براي مقابله با ايران در كاخ سفيد داده است تا جايي كه ترامپ از تعيين سرنوشت بشار اسد در سوريه چشم‌پوشي كرده و تلاش مي‌كند خسارت‌هايي كه با سرنگون كردن جنگنده ارتش سوريه به ارتباطات نظامي خود با روسيه وارد شده را جبران كند.
به گفته اين تحليلگر هدف دولت ترامپ از نزديك شدن به روسيه در سوريه را مي‌توان در دو نكته خلاصه كرد، يكي اينكه امريكا نگران است افزايش تنش با روسيه به بيش از خاورميانه و به اروپا نيز كشيده شود و ديگر اينكه هم در دولت اوباما هم در دولت ترامپ نتيجه‌گيري شده كه ساز و كار رسيدن به راه‌حل در سوريه از مسكو سرچشمه مي‌گيرد.
در واكنش به اتهام‌هاي امريكا به سوريه، يكي از اعضاي پارلمان فدرال روسيه به خبرگزاري اسپوتنيك گفته، معتقد است كه حمله شيميايي ماه آوريل گذشته به سوريه زاييده خيال امريكايي‌ها بود در حالي كه ترامپ مي‌دانست سوريه چنين حمله‌اي را انجام نداده بازهم به مواضع ارتش سوريه حمله كرد اما حالا ممكن است اقدام جدي‌تري در سوريه اتخاذ كند يعني از بيش از يك جبهه به نيروهاي ارتش اين كشور حمله كند. به اعتقاد اين مسوول روسي، امريكا در حال تدارك دخالت گسترده نظامي در سوريه است و مي‌خواهد ديدگاه‌هاي بين‌المللي را با خود هماهنگ كند به همين دليل تا زماني كه ايده تجزيه سوريه به چند كشور كه تحت كنترل شركاي امريكا در منطقه باشد وجود داشته باشد بايد همه اظهارات كاخ سفيد جدي گرفته شود و به آن پاسخ داد.
به نظر مي‌رسد اين اقدامات امريكا به پيروزي‌هاي گسترده ارتش سوريه در مقابله با تروريست‌ها و گروه‌هاي مسلح تحت حمايت واشنگتن بي‌ارتباط نباشد. عمار الاسد، معاون رييس كميته امور خارجه پارلمان سوريه اخيرا اعلام كرد كه ارتش سوريه توطئه‌هاي امريكا را زماني خنثي كرد كه موفق شد پيروزي‌هاي قابل توجهي در مقابل داعش به دست بياورد.
در حالي كه در ادامه تنش‌زايي‌هاي امريكايي پنتاگون نيز مدعي رصد تحركاتي از دولت سوريه در پايگاه هوايي الشعيرات شده كه به ادعاي اين نهاد نشان‌دهنده آمادگي دمشق براي انجام حملات شيميايي است. محمدجواد ظريف، وزير خارجه ايران در صفحه توييتر خود به اتهام‌هاي اخير امريكا به سوريه واكنش نشان داد و گفت: تنش‌زايي دوباره امريكا در سوريه بر پايه بهانه واهي فقط به نفع داعش خواهد بود، آن هم زماني كه اين گروه در حال محو شدن به دست مردم عراق و سوريه است.
ترامپ مي‌دانست حمله شيميايي كار اسد نبود
سيمور هرش، نويسنده امريكايي در واكنش به تهديد‌هاي امريكا عليه سوريه نوشته كه سازمان اطلاعات امريكا در حمله شيميايي قبلي در سوريه هم اسنادي مبني بر دست داشتن ارتش درحملات خان شيخون نداشت با اين وجود واشنگتن دولت سوريه را به خاطر آن حمله مقصر مي‌داند. وي در گزارشي كه در يك روزنامه آلماني منتشر شده، مي‌گويد: با وجود اينكه دستگاه‌هاي اطلاعاتي امريكا به كاخ سفيد هشدار داده بودند كه هيچ دليلي مبني بر دست داشتن ارتش سوريه در حمله به خان شيخون وجود نداشته‌اند، باز هم دونالد ترامپ دستور حمله را صادر كرد.
به گفته او بر اساس اطلاعاتي كه امريكايي‌ها در آوريل گذشته دريافت كرده بودند ارتش سوريه با سلاح‌هاي متعارف كه از روسيه دريافت كرده بود يك پايگاه مربوط به تروريست‌ها را هدف قرار داده و جزييات اين حمله از سوي مسكو به اطلاع واشنگتن رسيده بود. با اين وجود ترامپ تصميم خود براي حمله به سوريه را اجرايي كرد در حالي كه بي‌توجهي به گزارش‌هاي نهادهاي اطلاعاتي بسياري از نظامي‌هاي امريكايي را عصباني كرده بود. هرش مي‌نويسد كه يكي از مسوولان ارشد امريكايي بعد از آگاه شدن از حمله به سوريه گفته بود كه اين اقدام منطقي نبوده زيرا واشنگتن مي‌دانست كه خبري از حمله شيميايي نبوده و حالا روس‌ها عصباني شده‌اند. اين نويسنده امريكايي مي‌گويد متن تماس‌ها و مكالمه‌هاي مسوولان و نظاميان امريكايي را در اختيار دارد كه حاكي از اختلافات و درگيري‌هاي ترامپ و مشاوران نظامي او و مسوولان نهادهاي اطلاعاتي در امريكا است. علاوه بر آن بسيار از فرماندهان نظامي كه در منطقه حضور دارند و درك بهتري نسبت به شرايط موجود در سوريه دارند نيز با اقدامات ترامپ در اين زمينه مخالف هستند زيرا آنها معتقد بودند هدف از حمله ارتش سوريه به منطقه تحت تصرف تروريست‌ها در خان‌شيخون شيميايي نبوده بلكه عملياتي با دقت بالا صورت گرفته كه طي آن ارتش سوريه بهترين خلبان‌هاي خود را براي اجراي عمليات به كار گرفته بودند. نويسنده امريكايي به نقل از يكي از مشاوران نظامي دولت اين كشور نوشته: آيا سوري‌ها براي حمله شيميايي به خان شيخون برنامه‌ريزي كرده بودند؟ ابدا؛ آيا دلايلي براي اثبات اين مساله كه آنها از گاز سارين استفاده كرده بودند، داريم؟ خير؛ اما رييس‌جمهور (دونالد ترامپ) به جاي اينكه بگويد مشكلي در سوريه داريم و بايد آن را بررسي كنيم، گفته بود مي‌خواهد به سوريه حمله كند. اين مشاور نظامي دولت امريكا همچنين گفته هر فردي كه ترامپ را از نزديك مي‌شناسد، مي‌داند او ترجيح مي‌دهد هنگامي كه واقعيت را نمي‌داند عجولانه تصميم‌گيري كند، او مطالعه نمي‌كند، آگاهي تاريخي واقعي ندارد و تنها علاقه دارد از طريق گزارش‌هاي شفاهي و عكس در جريان امور قرار بگيرد. در دنياي تجارت اگر تصميم اشتباهي گرفته شود تاوان آن فقط از دست دادن بخشي از پول يك تاجر است اما در خاورميانه تصميمات اشتباه ترامپ براي امنيت ملي امريكا در دراز مدت خطرناك خواهد بود.