کنفرانس «وحدت و موضع کردی» که توسط نیروهای کرد در قامشلی، شمال شرقی سوریه، برگزار شد، به دلیل درخواست آن برای حکومت «غیرمتمرکز» یا «فدرال»، نگرانی‌های جدی را در ترکیه برانگیخته و در را برای احتمالات جدید مداخله آنکارا باز کرده است. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، موضع کشورش را در مورد این درخواست که دولت سوریه نیز رد آن را اعلام کرده بود، با این جمله بیان کرد: «مسئله سیستم فدرال چیزی جز یک رویای دور نیست و جایی در واقعیت سوریه ندارد… من توصیه می‌کنم تصمیماتی گرفته شود که به ثبات منطقه خدمت کند، نه تصمیماتی مبتنی بر رویاهای یک دولت فدرال در سوریه.»
اردوغان در مورد کنفرانس قامشلی که شنبه گذشته برگزار شد، گفت: «ما اجازه تحمیل یک عمل انجام شده در منطقه خود را نخواهیم داد و همچنین هیچ ابتکار عملی را که ثبات پایدار سوریه و منطقه را تهدید یا به خطر بیندازد، نخواهیم پذیرفت.»
احتمال اقدام نظامی
اردوغان روز چهارشنبه در اظهاراتی افزود: «مقامات سوریه اعلام کرده‌اند که هیچ مرجعی غیر از دولت دمشق یا هیچ ساختار مسلحی غیر از ارتش سوریه در سوریه را نمی‌پذیرند. آنها به کار خود در این راستا ادامه می‌دهند و ما رویکرد مشابهی در مورد امنیت مرزها داریم.»
از سوی دیگر، هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه، در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با همتای قطری خود، محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، پس از مذاکراتشان در دوحه در روز یکشنبه، پیام واضح‌تر و مشخص‌تری در مورد این کنفرانس ارائه داد. فیدان گفت که ترکیه می‌خواهد شاهد قانون اساسی و دولتی در سوریه باشد که فرصت‌های برابر را برای همه اجزای کشور تضمین کند.
فیدان با اشاره به توافق‌نامه امضا شده در ماه مارس گذشته بین دولت دمشق و نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) تأکید کرد که ترکیه در برابر «گروه‌هایی که از وضعیت فعلی سوریه برای دستیابی به برخی از اهداف خود سوءاستفاده می‌کنند و به دنبال آسیب رساندن به تمامیت ارضی و حاکمیت سوریه هستند» خواهد ایستاد. او تأکید کرد که یگان‌های مدافع خلق کرد (YPG)، بزرگترین بخش نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF)، وابسته به حزب کارگران کردستان (PKK)، چه داوطلبانه و از طریق روش‌های مسالمت‌آمیز و چه «به هر نحو دیگری»، همانطور که سازمان تروریستی داعش از معادله حذف شد، از معادله سوریه حذف خواهند شد.
اگرچه اردوغان ایده فدرالیسم در سوریه را «فقط یک رویا» توصیف کرده است، اما بازیگرانی، به ویژه در شمال و شرق سوریه، همچنان برای به رسمیت شناختن بین‌المللی وضعیت بالفعل تحمیل شده توسط نیروهای دموکراتیک سوریه از طریق مدیریت خودمختار بر اساس مدل فدرال تلاش می‌کنند.
به گفته مراد یتکین، نویسنده و تحلیلگر سیاسی برجسته، اظهارات اردوغان و فیدان حاکی از آن بود که ترکیه ممکن است مجبور به اقدام نظامی علیه نیروهای دموکراتیک سوریه شود. با این حال، به نظر می‌رسد ترکیه در درجه اول برای مقابله با هرگونه حرکتی که می‌تواند وحدت سوریه را تهدید کند، به دولت سوریه متکی است. در عین حال، با توجه به اهمیت تلاش‌های داخلی برای ارتباط با عبدالله اوجالان، رهبر زندانی حزب کارگران کردستان (PKK)، برای انحلال این حزب و خلع سلاح آن، مشتاق است تا از موفقیت ادغام SDF در نهادهای دولتی سوریه اطمینان حاصل کند. این امر تهدید مرز جنوبی ترکیه در شمال عراق و در نتیجه شمال شرقی سوریه را از بین می‌برد.
مسئولیت دمشق
منابع وزارت امور خارجه ترکیه تأیید کردند که «ستون فقرات سیاست ترکیه در قبال سوریه، دستیابی به آشتی ملی با محافظت از وحدت و تمامیت ارضی کشور، ایجاد امنیت و ثبات در کشور با پاکسازی عناصر تروریستی و تضمین بازسازی سوریه با لغو تحریم‌ها است.»
وی اظهار داشت که مسئولیت مبارزه با عناصر تروریستی و جنبش‌های جدایی‌طلب در سوریه در درجه اول بر عهده دولت سوریه است و ترکیه فضای لازم را برای غلبه بر این مشکلات بر اساس روشی که دولت سوریه ترجیح می‌دهد، فراهم کرده است.
او افزود که ترکیه امیدوار است با جلوگیری از فعالیت سیاسی و نظامی حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) توافق حاصل شده بین دولت سوریه و نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) را اجرا کند. وی افزود که انتظارات همچنان پابرجاست که پ.ک.ک به درخواست رهبر خود عبدالله اوجالان برای زمین گذاشتن سلاح‌هایش و خودداری از ایجاد مانع در بازگشت به حالت عادی در منطقه پاسخ دهد.
موضع آمریکا
یکی دیگر از عواملی که در حال حاضر احتمال مداخله ترکیه علیه نیروهای دموکراتیک سوریه را رد می‌کند، اعلام ایالات متحده مبنی بر تلاش برای کاهش حضور نظامی خود بدون اعلام جدول زمانی مشخص است. این کشور قصد دارد این روند را به تدریج و بر اساس ارزیابی وضعیت میدانی پیش ببرد و سوریه و عراق را در تضمین امنیت مرزها و مبارزه با تروریسم تشویق می‌کند.
آنکارا امیدوار است که واشنگتن حمایت مداوم خود از یگان‌های مدافع خلق کرد (YPG) را متوقف کند و ادعا می‌کند که در جنگ علیه سازمان تروریستی داعش با آنها متحد است.
در همین راستا، اردوغان با اشاره به احتمال دیدار قریب‌الوقوع با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، گفت که کار برای تعیین تاریخ در حال انجام است. او افزود: «من معتقدم که من و دوستم ترامپ در مرحله جدید، انگیزه کاملاً متفاوتی به روابط دوجانبه خود اضافه خواهیم کرد. ما شاهدیم که به عنوان رهبران در مورد مسئله سوریه، یکدیگر را درک می‌کنیم.»
جمعه ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۴