باید قبول کرد دوران جدید برای اقتصاد جهانی آغاز شده است

پنجشنبه ۱۴ فروردین ۱۴۰۴

با اعلام سیاست تعرفه ای آمریکا که روز چهارشنبه از سوی دونالد ترامپ اعلام شد، اقتصاد جهانی با وضعیتی جدید روبرو شده است. این سیاست تقریبا هیچ کشوری را مصون نگاه نداشته است اما میزان تعرفه ها متغیر است. چین از جمله معدود کشورهایی است که با تعرفه هایی بالاتر از دیگر کشورها روبرو شده است اما نارضایتی عمیق در بین نزدیک ترین متحدان آمریکا نیز کاملا آشکار است. با اینکه از قبل مشخص بود که چنین سیاستی در صورت بازگشت ترامپ به کاخ سفید اجرایی خواهد شد اما هنوز زود است تاثیرات این سیاست را در اقتصاد جهانی پیش بینی کرد. نکته قابل تامل این است که آمریکا از جمله مروجان و پیشتازان سیاست بازار آزاد بود. بر مبنای آن این طور تبلیغ می شد که صدور و ورود کالا به کشورها باید آزاد باشد. با توجه به اینکه آمریکا در این عرصه رقابت را با دیگر کشورها باخته است چاره را در این دیده که به سیاست های حمایتی بازگردد. اینکه در این مسیر موفق شود قابل پیش بینی نیست اما بازگشت به سیاست های حمایتی توسط دولت ترامپ باید از دو منظر مورد بررسی قرار بگیرد. اول اینکه هدف ترامپ تحکیم موقعیت سرمایه داری بخصوص سرمایه داری آمریکا است. دوم اینکه در طول این سال ها طبقه کارگر آمریکا هم دچار زیان های متعددی شده است. این سیاست دو نیروی فوق را به هم نزدیک است اما باید در نظر داشت که منافع آنها در نهایت با همدیگر همحوانی نخواهد داشت و دیر یا زود اصطکاک آن را شاهد خواهیم بود. اما در هر صورت اقتصاد جهانی با چالشی جدید روبرو گشته است که تا مدت ها همه را درگیر خواهد کرد. واکنش ها در رابطه با اتخاذ سیاست های جدید اقتصادی دولت ترامپ به روشنی گویای نگرانی جدی نزد همه کشورها می باشد.
اورسولا فون در لاین بامداد گفت:” اتحادیه اروپا برای اقدامات متقابل بیشتر آماده می شود تا در صورت شکست مذاکرات، از منافع و تجارت ما محافظت کند.”
اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا روز پنجشنبه گفت، اتحادیه اروپا در حال آماده سازی اقداماتی برای مقابله با جدیدترین تعرفه های دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در صورت شکست مذاکرات با کاخ سفید است.
ترامپ روز چهارشنبه با امضای سیاست گسترده و تهاجمی «تعرفه‌های متقابل»، تعرفه‌های 20 درصدی را بر اتحادیه اعمال کرد. فهرست منتشر شده توسط ترامپ و کاخ سفید نشان می دهد که بیش از 180 کشور و منطقه مشمول این وظایف جدید هستند.
در یک پخش زنده در ساعات اولیه روز پنجشنبه، فون در لاین، رئیس اتحادیه اروپا پیشنهاد کرد که این اتحادیه آماده است تا اقدامات ایالات متحده علیه خود را تلافی کند.
او گفت: ما آماده پاسخگویی هستیم. ما اکنون در حال آماده شدن برای اقدامات متقابل بیشتر هستیم تا در صورت شکست مذاکرات، از منافع و تجارت خود محافظت کنیم.»
فون در لاین با دعوت به مذاکره گفت که اتحادیه اروپا در جهت کاهش موانع کار خواهد کرد نه افزایش آنها.
او گفت: «برای رسیدگی به نگرانی ها از طریق مذاکره دیر نیست. بیایید از رویارویی به مذاکره برویم.»
فون در لاین این اقدام ترامپ را به شدت مورد انتقاد قرار داد و گفت که این یک “ضربه بزرگ” به اقتصاد جهانی است و “به شدت متضرر خواهد شد”.
فون در لاین گفت: “به نظر می رسد هیچ نظمی در بی نظمی وجود ندارد، هیچ مسیر روشنی برای پیچیدگی و هرج و مرج ایجاد شده وجود ندارد زیرا تمام شرکای تجاری ایالات متحده ضربه خورده اند.”
او همچنین در مورد “عواقب عظیم” هشدار داد و گفت که تأثیر آن بلافاصله احساس خواهد شد و مصرف کنندگان در سراسر جهان و همچنین مشاغل تحت تأثیر منفی قرار خواهند گرفت.
“بلاتکلیفی مارپیچ خواهد شد و باعث افزایش حمایت گرایی بیشتر خواهد شد. عواقب آن برای میلیون ها نفر در سراسر جهان و همچنین برای آسیب پذیرترین کشورها که اکنون مشمول برخی از بالاترین تعرفه های ایالات متحده هستند، وحشتناک خواهد بود.”
فون در لاین خاطرنشان کرد که اتحادیه اروپا برای حمایت از بخش‌های تحت تأثیر از جمله فولاد، خودرو، داروسازی و سایر صنایع کار خواهد کرد.
رئیس اتحادیه اروپا گفت که او با ترامپ موافق است که برخی کشورها از قوانین جاری در تجارت جهانی استفاده ناعادلانه می‌کنند و اتحادیه اروپا آماده است از تلاش‌ها برای ایجاد سیستم تجارت جهانی «مناسب با واقعیت‌های اقتصاد جهانی» حمایت کند.
با این حال، او همچنین به ایالات متحده هشدار داد که به دنبال تعرفه‌ها به‌عنوان اولین و آخرین ابزار شما این مشکل را برطرف نمی‌کند.»
این بلوک پیش از این ماه گذشته پس از اعمال تعرفه های گمرکی بر آمریکا از سوی ایالات متحده، تعرفه های تلافی جویانه را اعلام کرده بود و گفت که هدف از این اقدامات حمایت از کارگران و مصرف کنندگان اروپایی است. اتحادیه اروپا در آن زمان اعلام کرد که بر ۲۶ میلیارد یورو (۲۸ میلیارد دلار) کالاهای آمریکایی تعرفه های متقابل اعمال خواهد کرد.
وزارت بازرگانی چین از ایالات متحده خواست تا اقدامات تعرفه‌های یکجانبه خود را «فوراً لغو کند» و متعهد شد که «اقدامات متقابل قاطعی» برای حفظ حقوق و منافع خود اتخاذ کند.
ترامپ از تعرفه پایه ۱۰ درصدی برای همه کشورها و نرخ های تندتر برای بسیاری از کشورها از جمله ۳۴درصد برای چین، ۲۰ درصد برای اتحادیه اروپا، ۴۶ درصد برای ویتنام و ۳۲ درصد برای تایوان رونمایی کرد.
رابین زینگ، اقتصاددان ارشد چین در مورگان استنلی گفت، شوک تعرفه‌ای برای چین «به‌طور قابل‌توجهی بالاتر و فراگیرتر» از جنگ تجاری ۱ خواهد بود.
این بیانیه پس از آن منتشر شد که ترامپ تعرفه پایه ۱۰ درصدی را برای همه کشورها و نرخ های تندتر را برای بسیاری از کشورها از جمله ۳۴ درصد برای چین، ۲۰ درصد برای اتحادیه اروپا، ۴۶ درصد برای ویتنام و ۳۲درصد برای تایوان اعلام کرد.
نرخ تعرفه علاوه بر تعرفه های ۲۰ درصدی موجود بر کالاهای وارداتی ایالات متحده از چین خواهد بود و نرخ کل موثر را به ۵۴درصد می رساند که از ۹ آوریل اعمال می شود و به وعده کمپین ترامپ برای اعمال تعرفه ۶۰ درصدی نزدیک تر می شود.
تای هوی، استراتژیست ارشد بازار APAC در JP Morgan Asset Management، گفت: برآورد اولیه نشان می‌دهد که اقدامات گسترده می‌تواند میانگین نرخ تعرفه ایالات متحده را به سطوحی که از اوایل قرن بیستم مشاهده نشده است، افزایش دهد و هشدار داد که اعلامیه‌های سیاست تجاری می‌تواند بر رشد جهانی تاثیر بگذارد.
زینگ افزود: اگرچه پکن احتمالاً در صورت کاهش سریع تعرفه‌ها رشد اقتصادی کشور را حمایت سیاستی بیشتری خواهد کرد، اما چنین اقداماتی ممکن است «فقط تا حدی شوک تعرفه‌ها را جبران کند».
بر اساس برآوردهای جولیان ایوانز پریچارد، رئیس بخش اقتصاد چین در کپیتال اکونومیکس، بسته به سطح نرخ ارز، چین ممکن است نیم تا ۱ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را تحت تأثیر قرار دهد.
استفان اولسون، عضو ارشد مؤسسه یوسف ایشاک در سنگاپور، گفت که پکن احتمالاً با اقدامات مقتدرانه اما متناسبی که ممکن است فراتر از افزایش تعرفه باشد، با اقداماتی که شرکت‌های آمریکایی متکی به بازار چین را هدف قرار می‌دهند، پاسخ دهد.
او گفت: «ایالات متحده و چین به سمت یک میز مذاکره پیش می روند که در آن تلاش خواهند کرد تا به نوعی معامله بزرگ در مورد طیف وسیعی از موضوعات دست یابند،» اگرچه او گفت که انتظار می رود اوضاع قبل از اینکه بهتر شود بدتر شود.
کشورهای دیگر نیز به چین پیوستند و نارضایتی خود را از اقدامات تعرفه ای اعلام کردند.
ترامپ کسری تجاری را یک “اضطراری ملی” خوانده است.
مارک کارنی، نخست وزیر کانادا، گفت که اتاوا “با هدف و با زور” با تعرفه ها مبارزه خواهد کرد، زیرا دولت او مجموعه کاملی از اقدامات متقابل را برای رونمایی در روز پنجشنبه آماده می کند.
رئیس جمهور موقت کره جنوبی، هان داک سو، دستور اقدامات حمایتی اضطراری را برای صنایع و مشاغلی که تحت تأثیر قرار خواهند گرفت، از جمله صنعت خودرو، صادر کرد و به مقامات دستور داد تا فعالانه با واشنگتن مذاکره کنند تا تأثیر عوارض اضافی را به حداقل برسانند.
به طور جداگانه، آنتونی آلبانیز، نخست وزیر استرالیا، تعرفه های ترامپ را «تصمیمی ضعیف» خواند و گفت که این اقدامات «اقدامی از جانب دوستان» نیست، اگرچه او پاسخ دادن به تعرفه های متقابل علیه ایالات متحده را رد کرد.
وزارت بازرگانی ژاپن اعلام کرد که یک کارگروه برای بررسی تأثیر تعرفه‌های جدید که به گفته ترامپ 24 درصد برای ژاپن خواهد بود تشکیل خواهد داد و در عین حال همه گزینه‌ها را برای پاسخ به تعرفه‌های سنگین روی میز باقی می‌گذارد.
وزیر تجارت یوجی موتو در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت: «ما باید تصمیم بگیریم که چه چیزی برای ژاپن بهترین و مؤثرتر است، به روشی دقیق اما جسورانه و سریع».
تعرفه 25 درصدی که قبلاً اعلام شده بود بر روی خودروهای وارداتی از روز پنجشنبه اجرایی شد و انتظار می‌رود صنعت خودروسازی ژاپن به دلیل وابستگی به تقاضای ایالات متحده، یکی از سخت‌ترین آسیب‌ها باشد.
نخست وزیر تایلند گفت که دولت در طراحی تدابیر کوتاه مدت برای مقابله با تأثیر تعرفه جدید 36 درصدی بر تولیدکنندگان و صادرکنندگان رهبری خواهد کرد، در حالی که برنامه ریزی برای مذاکره با ایالات متحده دارد.