حسین مرعشی از اعضای هیأت‌رئیسه بود که خطاب به حاضران گفت وضع ما خیلی خوب است! دراین‌میان صدایی از جمعیت در پاسخ بلند شد که الکی‌خوش نباشیم! این‌بار حسین مرعشی لحنش را جدی کرد و در سخنانی گلایه‌آمیز گفت خیلی از شخصیت‌های اصلاح‌طلب که لیاقت حضور در مجلس داشتند، داوطلبانه ثبت‌نام نکردند و کمک کردند که فضای انتخابات رادیکال نشود. ما همه حساسیت‌ها را برای ثبت‌نام لحاظ کردیم. بعد هم دوستانی که می‌توانستند ثبت‌نام کنند و به آنها حساسیت وجود نداشت، ثبت‌نام کردند. بیش از این دیگر فکر نمی‌کردیم که باید چه کار دیگری انجام دهیم. همه آنچه اصلاح‌طلبان می‌توانستند انجام دهند انجام دادیم و گفتیم این انتخابات می‌تواند گام مثبتی برای بازسازی روابط درونی خانواده انقلاب باشد.
سالن هنوز پر نشده بود. میهمان‌ها تازه از راه می‌رسند و آنها که از قبل رسیده بودند، هر دو، سه نفر در گوشه‌ای از سالن گعده کرده بودند. گعده‌های دو، سه نفری که در آن درباره علل رد صلاحیتشان صحبت می‌کردند. یکی از عدم‌التزام مي‌گفت و دیگری هم می‌گفت به من گفته‌اند چرا از آمریکا دفاع می‌کنی؟! در آن میان بعضی هم از مدیرانی می‌گفتند که خود از مجریان انتخاباتی بودند و حالا رد صلاحیت شدهاند.
ساعت نزدیک سه بود که جمع آنها با آمدن اعضای هیأت‌رئیسه شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان تکمیل شد و به‌این‌ترتیب دومین همایش مشترک میزهای استانی و شورای اصلاح‌طلبان استانها در تهران در محل دفتر مجمع روحانیون مبارز تشکیل شد. اولین نشست از این سری، در دی‌ماه گذشته برگزار شده بود و به‌مراتب جو غالب بر فعالان سیاسی اصلاح‌طلب امیدوارانه‌تر بود. نشست دیروز اما بین امیدواری و ناامیدی در نوسان بود. آماری که رؤسای میزهای انتخابات در برخی از استانها از میزان ردصلاحیت‌ها ارائه کردند، وضعیت نیروی‌های اصلاح‌طلب را خوب نشان نمی‌داد تا آنجا که در برخی از استانها فقط یک نفر از ثبت‌نامی‌های اصلاح‌طلب توانسته تأیید صلاحیت بگیرد. به گواه آنها میزان ردصلاحیت‌ها از سوی هیأت نظارت در هر استان تقریبا بیش از ٥٠ درصد بوده است. ازهمین‌رو برخی از نمایندگان اصلاح‌طلب استانی از وضعیت پیش‌آمده سرخورده بودند. آنها معتقد بودند اگر رایزنی‌ها به نتیجه نرسد و وضعیت به همین منوال پیش برود، اصلاح‌طلبان امكان ارائه لیست در انتخابات را ندارد. بااین‌حال دیگر نمایندگان استانی با سخنان خود توانستند آن جو ناامیدی را تغییر بدهند. آنها به ظرفیت‌هایی اشاره کردند که چون فعالیت حزبی نداشتند، ممکن است شناخته‌شده نباشند اما اصلاح‌طلب هستند و این قابلیت را دارند که بتوانند در فهرست‌های اصلاح‌طلبان قرار بگیرند. در همین راستا، سخنان محمدرضا عارف و موسوی‌لاری هم حجت را بر فعالان سیاسی تمام کرد. آنها از اصلاح‌طلبان خواستند تا نه‌تنها امید خود را از دست ندهند، بلکه با وضعیت به‌وجود‌آمده از ظرفیت‌های دیگری که امکان ورودشان به فهرست‌های اصلاح‌طلبانه فراهم است، استفاده کنند. مهم‌ترین راهکاری که در این نشست از سوی عارف و موسوی‌لاری ارائه شد، این بود که باید وضعیت استانها به‌صورت تک‌به‌تک بررسی شود و برای هر استان با توجه به نیروهایی که مانده‌‌اند یا ممکن است در اثر رایزنی‌های بازگردند برنامه‌ریزی کرد. همچنین درباره نیروهایی که شناخته‌شده نیستند یا جزء حامیان غیراصلاح‌طلب دولت بوده و حتی آنها که در جرگه «اصولگرایان خردمند» قلمداد می‌شوند، در هر استان باید به‌صورت جداگانه بررسی شوند.
آغازکننده مراسم، حسین مرعشی از اعضای هیأت‌رئیسه بود که خطاب به حاضران گفت وضع ما خیلی خوب است! دراین‌میان صدایی از جمعیت در پاسخ بلند شد که الکی‌خوش نباشیم! این‌بار حسین مرعشی لحنش را جدی کرد و در سخنانی گلایه‌آمیز گفت خیلی از شخصیت‌های اصلاح‌طلب که لیاقت حضور در مجلس داشتند، داوطلبانه ثبت‌نام نکردند و کمک کردند که فضای انتخابات رادیکال نشود. ما همه حساسیت‌ها را برای ثبت‌نام لحاظ کردیم. بعد هم دوستانی که می‌توانستند ثبت‌نام کنند و به آنها حساسیت وجود نداشت، ثبت‌نام کردند. بیش از این دیگر فکر نمی‌کردیم که باید چه کار دیگری انجام دهیم. همه آنچه اصلاح‌طلبان می‌توانستند انجام دهند انجام دادیم و گفتیم این انتخابات می‌تواند گام مثبتی برای بازسازی روابط درونی خانواده انقلاب باشد. بااین‌حال ما در نزد خدا و مردم و رهبری سرافرازیم که هرآنچه را که باید، انجام دادیم.
موضع هیأت‌های نظارت مورد تأیید شورای نگهبان نیست
او سپس به تأیید صلاحیت‌های اولیه اشاره کرد و گفت در مرحله اول فقط پنج نفر در تهران و ٢٥ نفر در استانها تأیید صلاحیت شدند! مرعشی در ادامه به رایزنی‌های صورت‌گرفته برای كاهش میزان گسترده ردصلاحیت‌ها اشاره کرد و گفت دوستان در همه سطوح در استانها با استفاده از ابزار شخصی یا رایزنی‌های مقامات عالی‌رتبه کشور در حال بحث هستند. اما اطلاعات ما نشان می‌دهد که امروز موضع بسیار تند هیأت‌های نظارت حتی موضع قابل دفاعی برای شورای نگهبان نیست. بااین‌حال پیش‌بینی می‌کنیم که در یک هفته آینده اتفاقات مثبتی را شاهد باشیم و بتوانیم بخشی از شخصیت‌های مؤثر را برگردانیم تا مردم قدرت انتخاب داشته باشند.
قرار نیست در خانه بنشینیم
او همچنین تأکید کرد: قرار نیست در خانه بنشینیم و صحنه سیاسی را ترک کنیم. باید بتوانیم برای هر یک از حالاتی که پیش می‌آید نقشه راه داشته باشیم تا مجلسی متفاوت تشکیل دهیم. مرعشی ادامه داد: یکی از ابزارهای خوبی که باید از آن استفاده کنیم، همراهی درخور توجه مردم با اصلاح‌طلبان و دولت است و باید بتوانیم از این پشتوانه استفاده کنیم. او ادامه داد: ما از یک گردنه سخت و شکننده با مذاکره عبور کردیم و درست زمانی که باید مدیران جدید برای مدیریت این شرایط وارد صحنه می‌شدند، سنگ بزرگ پیش پای مردم گذاشتند؛ اما نه با قهر و غضب بلکه با تدبیر و ملایمت این سنگ را از پیش پای مردم برمی‌داریم.
وضعیت ردصلاحیت‌ها در استانها
سخنان مرعشی که در این مرحله پایان گرفت، نمایندگان برخی از استانها به ارائه آمار ردصلاحیت‌ها در استان‌های متبوع خود اشاره کردند. موسوی یکی از نمایندگان استان لرستان، ازجمله فعالانی بود که می‌گفت با اين حذف گسترده چه باید کرد. دیگر نماینده لرستان گفت ٣٠٧ نفر در این استان ثبت‌نام کرده بودند که ٦٠ نفر آنها باقی مانده‌‌اند که به گفته این فعال سیاسی این تعداد هم به‌لحاظ رأی‌آوری قابل‌اتکا نیستند.
کرمانشاه
به‌گفته جهانگیری در کرمانشاه حتی یک نفر اصلاح‌طلب هم تأیید نشده است. او گفت باوجود آنکه مراجع چهارگانه درباره صلاحیت نامزدها کلمه‌ای نگفته بودند؛ اما اعضای هیأت‌های نظارت با استناد به گزارش‌های محلی اکثریت را با استناد به ماده ٢٨ و ٣٠ قانون انتخابات یعنی عدم التزام به ولایت‌فقیه و نظام و عدم وفاداری به قانون اساسی ردصلاحیت کردهاند.
سیستان‌وبلوچستان
اسلامی، نماینده استان سیستان‌وبلوچستان هم گفت در این استان نه‌تنها اصلاح‌طلبان بلکه آنها که نگاه همراهی را با دولت داشتند هم رد کردهاند و از بین ١٠٣ نفر اصلاح‌طلب ثبت‌نامی برای این حوزه، تنها سه نفر تأیید شدهاند. او سپس با اشاره به سخنان مرعشی درباره تأیید اولیه تنها ٣٠ نفر از اصلاح‌طلبان در کل کشور با کنایه گفت که آیا ما می‌خواهیم تنها با ٣٠ نفر ائتلاف بزرگ تشکیل بدهیم؟ او سپس به انتخابات سال ٨٦ اشاره کرد و گفت که در آن انتخابات باوجود ردصلاحیت فهرست ارائه دادیم؛ اما به‌دلیل عدم همراهی مردم، فهرست رأی نیاورد و کیهان تیتر زد که ردصلاحیت گسترده اصلاح‌طلبان توسط مردم. بیایید درست تدبیر کنیم که مشابه آن اتفاق رخ ندهد.
کردستان و خوزستان و فارس
اما اوضاع در کردستان و خوزستان به‌مراتب متفاوت‌تر است. نمایندگان آن استانها نگرانی خود را از تبعات این ردصلاحیت‌ها در استان‌های خود گوشزد کردند. عباس آبادی، نماینده کردستان گفت که از بیش از ٢٠٠ نفری که ثبت‌نام کرده بودند، ١٧٨ نفر ردصلاحیت شدهاند که ١٤٧ نفر از آنها توسط هیأت‌های نظارت رد شدهاند. او به هم‌جواری این استان با کشورهایی که درگیر داعش هستند اشاره کرد و گفت نباید با این ردصلاحیت‌ها هزینه در استان ایجاد کنیم.
نماینده خوزستان هم از همین زاویه گلایه خود را مطرح کرد و گفت که گروهك موسوم به «خلق عرب» و آنها که علیه نظام فعالیت می‌کنند از طریق شبکه‌های العربیه و الجزیره مدام بر طبل ردصلاحیت‌ها می‌کوبند. او اشاره کرد که داعش و وهابیت روی نقاط حساسی دست گذاشته که خوزستان، کردستان و سیستان‌وبلوچستان از این نقاط هستند و در خوزستان زمینه‌های لازم برای سربازگیری دشمن وجود دارد. او سپس به جلساتش با علی شمخانی اشاره کرد و گفت شمخانی هم در جلسات هیأت دولت این موضوع را مطرح کرده است و چنانچه فکری دراین‌باره نشود، با مشکل مواجه خواهیم شد. نماینده استان فارس هم گفت که از ٦٤٥ نفر ٤٧٨ نفر ردصلاحیت شدهاند و در شیراز از ٢٨٢ نفر ٢٤٠ نفر ردصلاحیت شدهاند؛ یعنی بیش از ٨٥ درصد.
گلستان، خراسان
قبل از آنکه مهیمنی، نماینده استان گلستان بخواهد سخنانش را طرح کردند، پرتوی، از اعضای شورای مرکزی انجمن اسلامی مدرسین در سخنانی که سعی داشت تا جو جلسه را تغییر بدهد، گفت که نباید اشتباهات سال ٨٨ را تکرار کنیم. بعد از سال ٧٨ ما توانستیم ٢٠٠ کرسی مجلس را از آنِ خود کنیم؛ اما بعد از سال ٨٨ ما امکان اینکه دور هم جمع شویم را نداشتیم. نظام برای همه ماست. بعد از آن اما مهیمنی پشت تریبون رفت و در ادامه تلاش برای تغییر فضا و جو غالب بر جلسه گفت که در استان گلستان تنها یک نفر اصلاح‌طلب و با مسامحه تنها سه نفر توانستند تأیید بشوند. بااین‌حال این وضعیت برای ما غیر قابل‌پیش‌بینی نبود. به‌همین‌دلیل هم برای پرکردن فهرست خود به سمت نمایندگان اقوام و اهل سنت رفته‌ایم و حتی برخی از اصولگرایان معتدل هم با ما درتماس بوده‌‌اند که در فهرست ما قرار بگیرند. بعد از آن محمدجواد حق‌شناس، از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب در سخنانی بی‌پرده و صریح سعی کرد تا به آنها که نسبت به ادامه حضور در رقابت‌ها دچار تردید بودند، تلنگری بزند.
حق‌شناس در سخنان خود با اشاره به اهداف جریان رقیب که درنهایت دولت چهارساله را به‌عنوان کلیدواژه در دستور خود قرار داده است، گفت که قطعا رأی عمومی برای اصلاح‌طلبان است. ١٨ میلیون رأی را در سال ٩٢ پای صندوق‌های رأی آورده‌ایم. الان می‌توانیم به‌قطع بگوییم که ٣٠ میلیون رأی داریم.
او گفت: در جواب آنهایی که می‌گویند اصلاح‌طلب‌ها ردصلاحیت شدند و دیگر کاندیدایی نداریم، می‌گویم مگر مهم است که خودمان روی صندلی بنشینیم. باید سعی کنیم کسانی که اصلح هستند را وارد مجلس کنیم. قطعا هنوز هم در جریان اصلاحات تعدادی نیرو داریم که می‌توانیم وارد فهرست اصلاح‌طلبی کنیم. جوان‌ها و استعدادهای جامعه را دریابیم و مشی اصلاح‌طلبی را دنبال کنیم. ما می‌توانیم برای کل مجلس فهرست انتخاباتی بدهیم. حق‌شناس تشکیل جبهه‌ای در انتخابات را با حضور نیروهای غیرمشهور، مستقل و اصولگرایان معتدل پیشنهاد کرد و یادآور شد: برخلاف تصور شما، می‌توان به شکلی عمل کرد که انتخابات سیاسی شود، چنانچه در سال ۹۲ در شاهرود که اختلاف قومی زیاد با سمنان دارد، رأی روحانی بیشتر از رأی او در سمنان بود.
خیلی مواقع با سیلی صورتمان را سرخ کردیم
سخنان نمایندگان استانی که خاتمه یافت، عارف به‌عنوان رئیس شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان پشت تریبون رفت و در سخنان خود همه را به امید و حضور در صحنه تشویق کرد. عارف با بیان اینکه اگر نتیجه حضور اصلاح‌طلبان در رقابت‌های ٩٢ برجام بود، همین کافی است تا با حضور در مجلس، شاهد برجام‌های دیگر باشیم. او سپس با اشاره بحث‌هایی که بعد از ٢٤ خرداد در جریان اصلاح‌طلبی وجود داشت، گفت: قبل از تأیید یا ردصلاحیت‌ها، بحث‌هایی جدی میان اصلاح‌طلبان شکل گرفت که آیا مانند انتخابات‌های قبل، لحظات آخر تصمیم به حضوریافتن یا حضورنیافتن بگیریم یا مثل سال ٩٢ با حضور حداکثری‌مان اتفاقی را شکل دهیم. درواقع همه ما می‌دانستیم کلید انتخابات مجلس سال ٩٤ از دو سال قبل زده شده است.
او ادامه داد: خیلی مواقع بود که با سیلی صورتمان را سرخ کردیم. همه ما از همان روزها نگران ردصلاحیت‌ها بودیم، اما باید گفت فقط از عصر پنجشنبه تا جمعه ١٠ نفر با من تماس گرفتند، از انسان‌های برجسته گفتند صلاحیتشان تأیید شده است. بنابراین ما چهره‌های برجسته‌ای داریم و نباید آیه یأس بخوانیم. البته وظیفه جدی ما پیگیری است، اما برای ارائه فهرست استانها نگران نیستیم. شخصیت‌های برجسته‌ای داریم که می‌توانیم روی آنها حساب کنیم. در ارتباط با ردصلاحیت‌ها نیز وظیفه اصلی خودمان را که پیگیری از طریق قانون و دولت است، انجام می‌دهیم. با تمام این شرایط ما می‌توانیم در انتخابات نقش و فعالیت خوبی داشته باشیم.
باید به انتخابات ٩٦ فکر کرد
عارف گفت: ما باید خرداد ٩٦ را در نظر بگیریم. شاید برخی‌ها دچار یأس و ناامیدی شدهاند، اما باید جلوی این یأس را گرفت و به انتخابات سال ٩٦ هم فکر کرد. دولت روحانی باید بماند تا برجام‌های دیگری به فرجام برسد.
او با بیان اینکه هیچ راهی جز امید نداریم، گفت: شعار امید و آرامش را زمانی برای حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات پیش‌رو برگزیدیم که می‌دانستیم شرایط ردصلاحیت‌ها چگونه است. ما هیچ راهی جز امید نداریم. بزرگان اصلاحات باید به استانها امید دهند. باید کمک کنیم تا فهرستی پر از افراد اصلح داشته باشیم. خواهش من از نمایندگان استانها این است که امید و آرامش و حضور حداکثری را در استان‌هایشان پیگیری کنند.
به سمتی برویم که چالش انتخابات غیررقابتی را نداشته باشیم
رئیس شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان، ادامه داد: باید به فکر انتخابات‌های پیش‌رو مانند شوراهای شهر و روستا و ریاست‌جمهوری بعدی نیز باشیم. اگر الان عقب‌نشینی کنیم باید در انتخابات‌های آینده هم عقب‌نشینی کنیم. قدم‌هایمان را باید درست برداریم تا دیگر در نظام چالش‌های حذفی و تک‌قطبی‌کردن فضا و درگیرشدن با انتخابات غیررقابتی را نداشته باشیم. ما در این یک ماه باقی‌مانده مردم را برای حضور در صحنه انتخابات دعوت می‌کنیم. این کار تکلیف شرعی و عرفی ماست.
موسوی‌لاری: پازل طراحی‌شده را به هم بریزیم
عبدالواحد موسوی‌لاری، نایب‌رئیس شورای سیاست‌گذاری هم به‌عنوان آخرین سخنران در سخنانی تلنگرگونه گفت خیلی از این اتفاق‌ها را پیش‌بینی می‌کردیم، البته نه در این حد. او سپس ادامه داد: با فرض شرایطی که ایجاد شده است، فعالانه باید برای حل مشکل آنهایی که ردصلاحیت شدهاند، تلاش کنیم. ما آنچه را اتفاق افتاده، قبول نداریم و به صلاح منافع ملی نمی‌دانیم. همه‌جا باید بگوییم این مقدار از ریزش سیاسی به‌صورت یکجا را قبول نداریم. او ادامه داد: باید مردم را امیدوار کنیم. نمایندگان استانها باید به این موضوع توجه کنند. او ادامه داد: از همین امروز باید روی گزینه‌های باقی‌مانده مطالعه کنیم. اگر در یک حوزه نیرویی نداشتیم، فهرست نمی‌دهیم. اگر هم در جایی می‌توانستیم، درباره برخی نیروها با اغماض رفتار کنیم و از آنها حمایت کنیم، این کار را انجام می‌دهیم تا بتوانیم پازلی را که طراحی‌شده به هم بریزیم. موسوی‌لاری گفت: از این جلسه باید این نتیجه را بگیریم که اولا باید اوضاع استانها را رصد کنیم و باقی‌مانده‌ها ارزیابی شوند. او سپس ادامه داد: باید درباره هر استان به‌طور جداگانه تدبیر شود و اگر هم در حوزه‌ای امکان معرفی نامزد وجود نداشت یا نتوانستیم از سایر نامزدها دفاع کنیم، نیازی نیست فهرست بدهیم.
انتظار فرش قرمز نداشتیم
الهه کولایی، از اعضای شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان هم در جمع‌بندی نشست گفت از تمام امکانات خود برای حضور بهتر در انتخابات مجلس دهم استفاده می‌کنیم. او با اشاره به شعار امید و آرامش اصلاح‌طلبان و ذکر این موضوع که افراد حاضر در اینجا به‌خوبی واقعیت‌های این جامعه را می‌شناسند، گفت: از همه ظرفیت‌های موجود استفاده می‌کنیم تا شرایط را تغییر دهیم. این فعال سیاسی اصلاح‌طلب تأکید کرد: حضور حداکثری و مشارکت همه مردم منجر به پیروزی اصلاح‌طلبان خواهد شد. استاد دانشگاه تهران به حساسیت‌های قومی در برخی استان‌های مرزی ایران اشاره کرد و گفت: بدون تردید در شرایط کنونی افراد صاحب نفوذی که در معرض انتخاب‌شدن قرار نگرفتند، باید به صحنه بیایند و از چهره‌های جدید حمایت کنند. کولایی با بیان اینکه هیچ‌کدام از اصلاح‌طلبان انتظار فرش قرمز نداشتند، متذکر شد: فراموش نکنیم اینجا خاورمیانه است و ان‌شاءالله پروژه ۹۲ را یک فاز جلو‌تر خواهیم برد.
روزنامه شرق، یکشنبه 4 بهمن 1394