آموزش‌وپرورش نهادی است که باید در این رابطه اطلاع‌رسانی کند. عده‌ای که مسوول سیاستگذاری هستند و متاسفانه آگاهی هم ندارند نمی‌خواهند جامعه واقعیت را ببیند برای همین سکوت می‌کنند. اما نمی‌دانند غریزه جنسی اگر با آموزش یاد داده نشود منجر به بی‌بندوباری می‌شود.
ایدز، بیماری که سال‌ها مسکوت ماند و حالا چند سالی می‌شود به واسطه شیوع آن در جامعه نقل اکثر محافل آموزشی شده است و برای آموزش یا عدم آموزش‌های لازم همچنان کش‌وقوس‌های خودش را دارد. در سال‌های اخیر افزایش این بیماری آنقدر زیاد بود که بسیاری از مسوولان به فکر چاره و ارائه آمار و اطلاعات در این رابطه افتادند. در گذشته بیشترین میزان ابتلا به این ویروس از طریق اعتیاد و تزریق با سرنگ مشترک بود اما حالا شرایط فرق کرده و الگوی ابتلا به کل تغییر کرده است. به گفته محمدمهدی گویا، رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت موارد ابتلا به عفونت HIV ظرف پنج سال اخیر در بین زنان و انتقال این عفونت از طریق تماس جنسی افزایش یافته است. همچنین موارد ابتلا به HIV در بین نوجوانان نیز، افزایش داشته و همه این موارد، موجب نگرانی شده است. از سویی دیگر یکی از مهمترین مراجع پاسخگویی ایدز از اپیدمی ایدز در میان زنان شوهردار در آینده نزدیک خبر داده است.
تغییر الگوی ایدز از اعتیاد به روابط جنسی
مینو محرز، رییس مرکز تحقیقات ایدز ایران نیز از دو سال پیش هشدارهایی در رابطه با افزایش ایدز داده بود و اصلی‌ترین راه انتقال ایدز در کشور را تماس جنسی دانست. بر اساس آمارهای او زمانی انتقال این بیماری ۹۷ درصد در معتادان مرد و سه درصد در زنان معتاد بود، اما طی دو سال اخیر تعداد زنان مبتلا از طریق روابط جنسی ۱۰ برابر شده است. اکثر مبتلایان به ویروس ایدز در کشور ۲۵ تا ۴۰ ساله هستند و به علت ضعف اطلاع‌رسانی و نبود آموزش در مورد انتقال ایدز از طریق رفتارهای پرخطر جنسی، جوانان در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
در کشور بیش از ۳۴ هزار نفر مبتلا به ایدز ثبت شده است که از این تعداد ۱۶ یا ۱۷ هزار نفر از مبتلایان تحت درمان مداوم قرار دارند ولی سایر این افراد درمانی انجام نداده‌اند یا تحت مراقبت مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری قرار ندارند. به علت نبود سیستم غربالگری و مراجعه کردن افراد پر خطر شناسایی موارد جدید مبتلا به ویروس ایدز در کشور به کندی پیش می‌رود و هر سه ماه یک بار حدود ۲ هزار مورد جدید شناسایی می‌شود. تخمین زده می‌شود بیش از ۶۶ هزار مورد ابتلا به ویروس ایدز در کشور داشته باشیم. حداقل نیمی از این تعداد از ابتلای خود اطلاعی ندارند یا اگر دارند آن را کتمان می‌کنند. این افراد می‌توانند با انجام مقاربت‌های جنسی با سایرین باعث انتقال عفوت HIV شوند.
با استناد به گفته‌های محرز ایدز یک بیماری عفونی است که با درمان قابل کنترل است و این بیماری را می‌توان با داروهای موثر و درمان‌های مناسب کنترل کرد. مهمترین موضوعی که در رابطه با این بیماری نیاز به فرهنگ‌سازی دارد این است که آموزش‌وپرورش درباره مسائل جنسی صحبت نمی‌کند زیرا معتقد است دانش‌آموزان بی‌بندوبار می‌شوند و این مشکلی است که ما با آن مواجه هستیم. در حالی که انکار و سکوت دو استراتژی بسیار اشتباه در سیاستگذاری‌هاست، نمی‌توان وجود برخی رفتارهای پرخطر را انکار کرد در نتیجه باید آموزش داد تا این مسائل کمتر از گذشته شوند. آموزش و اطلاع‌رسانی درباره افزایش ایدز از طریق روابط جنسی بسیار مهم و ضروری برای نسل امروز و آینده کشورمان است و باید گام‌های اساسی در این زمینه برداشته شود.
۸۰ درصد نوجوانان از ایدز چیزی نمی‌دانند
نبود آموزش‌های لازم در مدارس و سنین نوجوانی باعث شده تا درصد بالایی از نوجوانان اصلا ندانند ایدز چیست. بر اساس گزارشی که خبر آنلاین منتشر کرده است، ۸۰ درصد نوجوانان اطلاعاتی از ایدز ندارند. بر اساس اطلاعات یونیسف در ایران آمار آگاهی از ایدز در مدارس ایران کمتر از ۲۰ درصد است.
همچنین بر اساس مقاله‌ای که وزارت بهداشت منتشر کرده، ۱۶ درصد نوجوانان دختر و ۲۰ درصد نوجوانان پسر، راه انتقال HIV را می‌دانند. بنابراین ۸۰ درصد نوجوانان کشور ایران از راه‌های انتقال HIV بی‌اطلاع هستند. این آمار که ظاهرا دولتی هم هستند، نشان می‌دهد نسل آینده ایرانیان دانشی برای پیشگیری از ایدز ندارد. این درحالی است که تمام هشدارها حداقل در یکی دو سال گذشته برای مصون نگه داشتن کودکان و نوجوان از HIV بوده است.
ضرورت آموزش در مدارس
جای خالی نبود آموزش‌های لازم به دلیل مسائلی چون بی بند و بار شدن نوجوانان کاملا مشهود است. به نظر می‌رسد که در کنار پرداختن به موضوع پیشگیری از HIV در بین معتادان تزریقی، باید به طور جدی به مساله پیشگیری از ابتلا به این عفونت در بین صاحبان رفتارهای پرخطر جنسی و به ویژه جوانان نیز توجه جدی داشت. در همین راستا پیشگیری، اهمیت فوق‌العاده زیادی دارد و خانواده‌ها به ویژه والدین و اولیای مدارس، در آموزش‌های پیشگیری از ابتلا به عفونت HIV می‌توانند نقش بسیار مهمی را ایفا کنند؛ چراکه در غیر این صورت باید شاهد افزایش ابتلا به این عفونت در بین زنان و جوانان باشیم.
چشم‌ها را روی واقعیت باز کنیم
به همین بهانه با مینو محرز، رییس مرکز تحقیقات ایدز ایران مصاحبه‌ای داشتم، او در این گفت‌وگو به این موضوع اشاره کرد که بزرگترین معضل جامعه در رابطه با این بیماری نبود آگاهی، آموزش و شفاف‌سازی است. البته محرز نیز دلیل این محافظه‌کاری و سکوت را نمی‌داند.
او به «جهان‌صنعت» گفت: آموزش‌وپرورش نهادی است که باید در این رابطه اطلاع‌رسانی کند. عده‌ای که مسوول سیاستگذاری هستند و متاسفانه آگاهی هم ندارند نمی‌خواهند جامعه واقعیت را ببیند برای همین سکوت می‌کنند. اما نمی‌دانند غریزه جنسی اگر با آموزش یاد داده نشود منجر به بی‌بندوباری می‌شود. تداوم آموزش در این زمینه بسیار مهم و حیاتی است. ما در ایران تنها در روز جهانی ایدز از این بیماری حرف می‌زنیم و تا سال بعد دوباره سکوت می‌کنیم.
محرز در ادامه با اشاره به اینکه زمانی که ما با اپیدمی ایدز در معتادان مواجه بودیم، تنها به بررسی افراد معتاد رسیدیم اما بعد از آن دیدیم با مشکل دیگری به نام زنان مبتلا به ایدز مواجه شدیم و حالا هم آمار بالایی از دانش‌آموزانی که مبتلا شده‌اند در دست داریم. در گذشته ما آمار ۹۷ درصدی برای مردان و ۳ درصدی برای خانم‌ها داشتیم در حالی که امروز این آمار از ۳ به ۳۵ تا ۶۵ درصد برای خانم‌های مبتلا رسیده که در حال رسیدن به آمارهای جهانی است.
موضوع مهم دیگری که محرز به آن اشاره کرد، این بود که در آینده نزدیک با رواج پدیده‌ای رو‌به‌رو می‌شویم که ابتلای زنان شوهردار در سنین بالا به ایدز است. به گفته او مراجعان زیادی داریم که سن بالا و بچه‌های بزرگ داشتند و مبتلا شده‌اند؛ چرا که مردان می‌توانند ازدواج موقت داشته باشند و بعد دوباره به کانون خانواده می‌آیند و در ارتباط با همسرشان، آنها را مبتلا می‌کنند.
مرگ، آخر راه نیست، ایدز درمان دارد
محرز در بخش دیگری از صحبت‌هایش بر این نکته تاکید می‌کند که نبود آموزش باعث شده جوانان زیادی ندانند که این بیماری مانند قدیم کشنده نیست و می‌توانند با مصرف دارو عمر طبیعی داشته باشند و در برخی موارد که بیماری زود تشخیص داده شود و هنوز وارد مرحله ایدز نشده باشد درمان انجام شود. فقط افرادی که مشکوک هستند باید آزمایش دهند و اطمینان می‌دهیم هیچ مرجعی تحت هیچ شرایطی نمی‌تواند آنها را مقصر جلوه دهد یا تنبیه کند. از سوی دیگر توانسته‌ایم اقداماتی برای زنانی که مبتلا هستند و می‌خواهند بچه‌دار شوند انجام دهیم تا نوزاد در سلامت به دنیا آید و برای کودکان نسل آینده مشکلی ایجاد نمی‌کند.
او همچنین از آمار افراد مبتلا به ایدز کشف شده توسط وزارت بهداشت به «جهان صنعت» گفت: حدود ۳۷ تا ۳۸ هزار نفر از طریق آزمایش‌ها مشخص شده‌اند که از این تعداد ۳۵ درصد زنان و ۶۵ درصد مردان هستند و ما تخمین می‌زنیم تعداد بسیار بیشتری مبتلا هستند که یا هنوز خودشان نمی‌دانند یا از ترس انگ خوردن و قضاوت شدن حاضر به انجام آزمایش نیستند.
رییس مرکز تحقیقات ایدز ایران در پایان توضیح داد: تنها ارگانی که از ابتدا به ما کمک کرده وزارت بهداشت است که البته همراه شدن وزرات بهداشت به تنهایی کاری از پیش نمی‌برد. همکاری آموزش‌وپرورش هم در این راستا بسیار اهمیت دارد. تا زمانی که آموزش‌های لازم صورت نگیرد و رادیو و تلویزیون شفاف به این موضوع نپردازند هیچ مشکلی حل نخواهد شد. باید متوجه شویم این موضوع یک معضل اجتماعی است که حل آن به تنهایی از عهده یک وزارتخانه برنمی‌آید.