پوتین و اردوغان در نشستی در مسکو، به‌‌رغم اختلافات در مورد ایجاد یک منطقه امنیتی و آیندهٔ سوریه، جبهه‌ای متحد را ارائه کردند.
اومانیته، جمعه، ۲۵ ژانویه ۲۰۱۹
نوشته: پییر باربانسی- برگردان به فارسی: مزدک
ولادیمیر پوتین و رجب‌طیب اردوغان به‌وضوح خیلی چیزها برای گفتن داشتند. رؤسای جمهور روسیه و ترکیه روز چهارشنبه ۲۳ ژانویه/ ۳ بهمن‌ماه در مسکو سه ساعت با یکدیگر تبادل‌نظر کردند. به‌جرئت می‌توان گفت به‌جز فرمول‌های دیپلوماتیک معمولی در مورد گزارش این گفتگوها ازجمله نشان دادن دوستی قوی، حسن نیت و احترام، بحث‌ها آن‌قدر که به‌نظر می‌رسد ساده نبوده است.
سؤال‌هایی اساسی هنوز باقی مانده‌اند. ابتدا، اگرچه نمی‌دانیم این دو به چه ترتیبی موضوع‌های مرتبط با مسئله «منطقه امنیتی»- منطقه ای دربر گیرنده استان کُردنشین روژاوا در قلمرو سوریه که آنکارا می‌خواهد به‌بهانه امنیت مرزهایش ایجاد کند- را موردبررسی قرار داده‌اند. قبلاً، یعنی پس از اعلام خروج نیروهای آمریکائی که به‌طور غیرقانونی در این منطقه مستقر بودند، اردوغان در این مورد با جزئیات کاملش با دونالد ترامپ به‌توافق رسیده است: منطقه‌ای به‌طول ۳۰ کیلومتر و زیر کنترل ترکیه! برای حزب کُردی اتحاد دمکراتیک [سوریه] (پ ی د) و همچنین برای یگان‌های مدافع خلق (ی پ گ) و مدیریت در روژاوا، این گزینه پذیرفتنی نیست، زیرا به‌خوبی می‌دانند هدف نهایی ترک‌ها پایان دادن به مسئله کردهاست. آن‌ها حتی به دمشق روی آورده‌اند و درنتیجه ارتش عربی سوریه در مرز مستقر شده است، تحرکی که درعین‌حال گشایشی است برای حاکمیت سوریه برای آیندهٔ مذاکرات سیاسی و اداری.
ترکیه بازی خودش را می‌کند
روس‌ها از وضعیت خوب مطلع‌اند. سرگی لاوروف، رئیس دیپلماسی روسیه، هفته گذشته چنین گفت: «ما متقاعد شده‌ایم که تنها راه‌حل صحیح و مطلوب این است که این مناطق را زیر کنترل دولت سوریه قرار دهیم… و این را هم می‌دانیم که کُردها باید تمام شرایط لازم را [برای زندگی] در ناحیه سکنای سنتی‌شان داشته باشند.» به‌عبارت‌دیگر، درحال‌حاضر این «منطقه امنیتی» یا «ناحیهٔ بی‌طرف» بیشتر شبیه پارامتر مذاکرهٔ آینده است.
ترکیه که عضو ناتو است، بازی خودش را می‌کند، و در کنار روسیه و ایران، یکی از ستون‌های توافقنامه‌های آستانه و قرارداد کاهش تنش‌ها ازجمله در ناحیه ادلب، در شمال‌غربی سوریه، است که مرکز واقعی تجمع جهادگرایانی‌ست که حضور بسیاری از آنان مدیون… کمک‌های نه‌چندان دور به‌لحاظ زمانی ترکیه هستند. بدیهی است که ادلب موردبحث قرار گرفته: به‌منظور تأکید بر تفاهم‌نامه بین دو کشور (روسیه و ترکیه) در ماه سپتامبر ۲۰۱۸ / مهرماه ۹۷ – باهدف ایجاد یک منطقه غیرنظامی و درعین‌حال کنترل گروه‌های مسلح- که همچنان برقرار است و عمل می‌کند. اجلاس سه‌جانبه (روسیه، ایران و ترکیه) قرار است در ماه فوریه ۲۰۱۹ در مسکو برگزار شود.
یکی دیگر از نکته‌های مطرح شده از سوی ولادیمیر پوتین، تشکیل کمیته قانون اساسی مندرج در دستورکار مذاکرات ژنو، زیر نظر سازمان ملل متحد است که بار دیگر موجب اختلاف با کشورهای غربی است. رئیس‌جمهور روسیه ازجمله نگرش فرانسه، آلمان و انگلیس در تلاش برای زیر نفوذ قرار دادن دبیرکل سازمان ملل را زیر سؤال قرار داد.
بازی ظریف و حساس روسیه
به‌طور رسمی هیچ اختلاف‌نظر بین روسیه و ترکیه وجود ندارد! هر دو کشور درحال مبارزه با “تروریسم” هستند بدون آنکه تعریفی مشابه همدیگر برای کلمه “تروریسم” داشته باشند. اگرچه مسکو اجازه داده است نیروهای ترکیه به‌دلایل تاکتیکی وارد خاک سوریه شوند، ولی روسیه قصد ندارد از منافع آنکارا حمایت کند. بازی ظریف با چشم‌انداز کنترل ژئوپلیتیک منطقه، بازارهای بازسازی و همچنین روابط اقتصادی (انرژی) بین دو کشور.
اثبات دوگانگی سیاست ترکیه
از فردای این نشست در مسکو بین دو رئیس‌جمهور، وزیر امورخارجه ترکیه، مولود چاووش‌اوغلو، چنین توضیح می‌دهد: «کشورش به‌تنهایی می‌تواند این منطقه [منطقه امنیتی یا بی‌طرف] را ایجاد کرده و اقدامات لازم را انجام دهد.» پنجشنبه ۱۷ ژانویه ۲۰۱۹ / ۲۷ دی‌ماه ۹۷ جیمز جفری، فرستاده ویژه “ائتلاف بین‌المللی ضد جهادی [داعش]” (زیر حمایت ایالات‌متحده) برای ادامه مذاکره با ذولت اردوغان در رابطه با تحولات سوریه در آنکارا بود.
پییر باربانسی- پاریس