مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس خراسان جنوبی آبان ماه گذشته به مهر اعلام کرد: «در حال حاضر ۲۵درصد مدارس استان به سیستم گرمایش مرکزی نیاز دارند و ۱۷درصد از مدارس خراسان‌جنوبی یعنی هزار و۵۳۰ کلاس درس نیاز به بازسازی جدی دارند.
ابتکار-با آغاز فصل سرما، وضعیت سیستم گرمایشی مدارس و میزان استاندارد بودن کلاس‌ها به ویژه در مناطق محروم و دورافتاده به دغدغه جدی والدین دانش آموزان و مسئولان حوزه تعلیم و تربیت تبدیل شده است. در این میان کاهش دما در بیشتر استان‌های غربی و شمال‌غربی کشور باعث شده که مدارس این مناطق زودتر بخاری هایشان را روشن کنند. با این حال شرایط نامناسب مدارس معضلی است که بی توجهی به آن میتواند سلامت و ایمنی قشر آینده ساز کشور را به خطر بیندازد و با توجه به سرد شدن هوا باید بیش از پیش به این مسئله توجه کرد.
درست 13سال از آتش‌سوزی مدرسه روستای «سفیلان» در استان چهارمحال‌وبختیاری میگذرد؛ حادثه‌ای که در آن به دلیل آتش گرفتن بخاری نفتی ۱۳دانش‌آموز دختر و پسر کلاس جان باختند. بعد از این اتفاق هم چندین حادثه مشابه در مدرسه‌های ایران رخ داد؛ عمق این دست از فجایع، آتش‌سوزی در مدرسه «شین‌آباد» در پیرانشهر و آتش‌سوزی مدرسه درودزن در فارس بود که عواطف مردم را جریحه‌دار کرد. در حادثه مدرسه شین آباد که سال91 اتفاق افتاد، ۲۹دانش‌آموز دختر دچار سوختگی شدند که 2نفر از آنها بر اثر شدت جراحات وارده فوت کردند و انگشتان سه نفر از دانش‌آموزان به دلیل شدت سوختگی و عدم قبول پیوند، قطع شد. همچنین در آتش‌سوزی مدرسه درودزن در شهرستان مرودشت که بر اثر آتش گرفتن بخاری علاءالدین اتفاق افتاد، هشت دانش‌آموز در شعله‌های آتش سوختند. اما ماجرای سهل‌انگاری مسئولان این حوزه به همین حوادث ختم نشد چراکه سه سال پیش بار دیگر خبر آتش سوزی بخاری نفتی در مدرسه‌ای در روستای «درمانلوی» شهرستان گرمی در اردبیل، پس از 2روز سرتیتر محافل خبری شد، هر چند که خوشبختانه در این حادثه به دانش آموزان آسیبی نرسید.
نیاز به 747میلیارد تومان اعتبار
در تازه ترین اظهارات نسبت به وضعیت مدارس تخریبی و نیازمند مقاوم‌سازی و سیستم گرمایشی، محمدتقی نظرپور، معاون عمرانی وزیر آموزش و پرورش می‌گوید: «۶۱هزار و ۵۴۰ کلاس درس کشور نیازمند تخریب و بازسازی است. در برنامه ششم توسعه، سه میلیارد دلار برای تخریب و بازسازی و مقاوم‌سازی و ایمنی سیستم گرمایشی و سرمایشی مدارس اختصاص یافته است که اگر این اعتبار تخصیص یابد این مشکلات مدارس حل می‌شود.» وی با بیان اینکه طرح تخریب، بازسازی و مقاوم‌سازی مدارس کشور از سال85 آغاز شد، توضیح می‌دهد: «از سال85 تا مهر96، 64هزار و 171کلاس درس یعنی حدود 49درصد کلاس‌ها تخریب و بازسازی شده است. با این توضیح که 6هزار و222کلاس درس در دست تخریب و بازسازی است. به عبارت دیگر از مجموع 530هزار کلاس درس، 6/11درصد نیازمند تخریب و بازسازی است و 30هزار کلاس درس معادل 24درصد کلاس‌ها مقاوم‌سازی شده و برای آن اعتباری معادل 747 میلیارد تومان نیاز است.»
۸۳هزار کلاس ناایمن هستند
اما بنابر اعلام معاون عمرانی وزیر آموزش و پرورش، در سال تحصیلی جدید استانداردسازی سیستم گرمایشی ۳۰هزار کلاس درس برنامه ریزی شده است؛ با این اقدام تعداد کلاس‌های درس استاندارد شده به ۱۸۰هزار مورد افزایش پیدا می‌کند اما هنوز ۸۳هزار کلاس درس استانداردسازی نشده‌اند؛ یعنی سیستم گرمایشی مرکزی استاندارد ندارند و با استفاده از سیستم‌های تابشی و بخاری‌های گازی تجهیز می‌شوند. نظرپور همچنین می‌گوید: «در حال حاضر ۹۸۷ کلاس درس چوبی و سنگی در کشور وجود دارد که قرار است بخشی از آنها تا پایان سال۹۶ و بخشی در سال۹۷ جمع آوری شوند.»
کمبود اعتبار، تهدیدکننده جان کودکان
آن طور که آمار و ارقام نشان می‌دهد مدارس استان‌های لرستان و خراسان‌جنوبی بیشتر درگیر مشکلات ناشی از نبود سیستم استاندارد گرمایشی هستند. 2هفته پیش مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس لرستان از نیاز ۷هزار و ۲۰۰کلاس درس به سیستم گرمایشی خبر داد. محمد چگنی به ایسنا می‌گوید: «کمبود اعتبار مانع اصلی رفع مشکلات مدارس در این حوزه است. از این جهت هفت هزار و ۲۰۰کلاس درس در استان به سیستم گرمایشی نیازمند هستند. برخی از این مدارس مشکل انشعاب دارند و ۵۰ مدرسه نیز از سنوات قبل انشعابات آنها اجرا نشده است که در مجموع ۱۱۰مدرسه به علت کمبود اعتبار، مشکل گرمایش آنها برطرف و تکمیل نشده است.»
از سوی دیگر، مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس خراسان جنوبی آبان ماه گذشته به مهر اعلام کرد: «در حال حاضر ۲۵درصد مدارس استان به سیستم گرمایش مرکزی نیاز دارند و ۱۷درصد از مدارس خراسان‌جنوبی یعنی هزار و۵۳۰ کلاس درس نیاز به بازسازی جدی دارند.» به گفته محمدرضا بیگی «همچنین ۴۶درصد مدارس برابر با چهار هزار و ۱۴۰کلاس درس احتیاج به مقاوم‌سازی دارند، بیشتر این مدارس در روستاها و دارای تراکم کلاسی کمی هستند.»
غفلت از معلمان در مناطق محروم
اما نکته قابل تامل اینجاست که این کم‌توجهی تنها جان دانش‌آموزان را نشانه نگرفته است؛ بسیاری از معلمان در فاصله چند صد یا دهها کیلومتری از محل زندگی شان و در روستاهای دورافتاده و در مدرسه های کپری و کانکسی تدریس و زندگی می‌کنند که این شرایط باعث بروز مشکلاتی برای آنها هم شده است. 2روز پیش معلم یکی از روستاهای دورافتاده که در کابین زندگی می‌کرد، بر اثر برق‌گرفتگی با بخاری دست‌ساز جان خود را از دست داد. مدیر روابط عمومی آموزش‌وپرورش استان لرستان درباره این حادثه به ایلنا می‌گوید: «مجید غلامی، معلم جوان روستای سپیددشت، بر اثر اتصال برق هیتر دست‌ساز جان باخت. این معلم در همان کانکس که درس می‌داد، زندگی می‌کرد و شب‌ها آنجا می‌خوابید.» اما این اتفاق اولین بار نبود که می‌افتاد چراکه سال گذشته هم آتش گرفتن یک بخاری نفتی در یکی از دبستانهای استان اردبیل منجر به سوختگی معلم شد. این حادثه بر اثر نقص فنی سیستم سوخت‌رسانی بخاری نفتی در کلاس درس به وقوع پیوست و معلم فداکار، علی‌رضا ساقی بلافاصله اقدام به مهار آتش کرد. با سرعت عمل این معلم همه دانش آموزان به‌موقع از کلاس درس خارج شدند و به هیچ‌کدام از دانش آموزان آسیبی نرسید.
درد دامنه دارد
حالا با گذشت پنج سال از آتش سوزی شین آباد وضعیت درمان ۱۳دختر دانش آموز همچنان ادامه دارد. بعد از این حادثه اخبار متعددی از وعده‌های دستگاه‌های مختلف درباره حمایت‌های مالی از روند درمان آنها منتشر شد. در تازه‌ترین اظهارنظرها درباره این دختران که حالا هر یک نوجوان شده‌اند، می‌توان به صحبت‌های وزیرآموزش و پرورش اشاره کرد. به گفته محمد بطحایی، «در این زمینه تقسیم کاری صورت گرفته و ردیف اعتباری هم در قانون بودجه برای این دانش آموزان پیش‌بینی شده است.»
از سوی دیگر، رسول خضری، نماینده مردم سردشت و پیرانشهر در مجلس مردادماه از اختصاص هفت میلیارد تومان کمک هزینه برای بهبود وضعیت معیشتی دختران شین‌آبادی خبر داد اما طبق آنچه محمدجواد فاطمی، پزشک جراح دانش آموزان شین آباد اعلام کرده است تاکنون این وعده‌ها به‌طور کامل محقق نشده‌اند. او درباره چگونگی روند و تامین هزینه‌های درمان دختران شین آباد به ایسنا توضیح می‌دهد: «هزینه درمان دختران شین‌آباد از طرف بیمارستان حضرت فاطمه(س) تهران تامین می‌شود و خدمات ویژه‌ای نیز دریافت می‌کنند اما این بیمارستان هم پول خود را از بیمه‌ها دریافت می‌کند. قرار بود این دختران مورد حمایت ویژه قرار گیرند اما وزارتخانه‌های آموزش‌وپرورش و بهداشت هزینه‌ای برای این موضوع نمی‌پردازند.»
همه این صحبتها درحالی است که معاون عمرانی وزیر آموزش و پرورش می‌گوید: «برای تخریب و بازسازی تعداد مدارس باقی‌مانده تخریبی به 11هزار میلیارد تومان و برای مقاوم‌سازی مابقی مدارس نیازمند مقاوم سازی به پنج هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است.» حالا به نظر میرسد با توجه به در پیش بودن فصل سرما باید وضعیت استاندارد بودن سیستم گرمایشی مدارس به صورت جدی و کارشناسی رصد شده و مورد توجه و بررسی قرار گیرد و لازم است که این اعتبارات تامین شود تا جلوی اتفاقات ناگوار و تکرار حوادث گذشته در مدارس گرفته شود، در واقع «علاج واقعه را قبل از وقوع باید کرد.»