توافقنامه آب و هوای پاریس در معرض تهدید قراردادهای تجاری!

منبع: کانترپانچ – جویس نلسون

مترجم: بهار پیراسته

دیدار پاپ فرانسیس از آمریکا باعث بالا گرفتن بحث مربوط به تغییرات آب و هوا شد و امیدها را در باره نتایج کنفرانس تغییرات آب و هوائی آتی دسامبر COP21 بالا برد. آن نشستها به قصد رسیدن به توافقنامه چند جانبه ای برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و دادن تعهدی جدی از طرف بسیاری از کشورهای شرکت کننده برای اجرای آن میباشد.

منتها بک استاد و پژوهشگر حقوق کانادائی، به نام گاس ون هارتن گزارش هشدار دهنده ای را در ارتباط با اینکه قراردادهای تجاری از جمله نفتا، و ترانس پاسیفیک (TPP) که در انتظار تصویب نهائی قرا دارد، و نیز سایر قراردادهای تجاری و سرمایه گزاری میتواند اجرائی ساختن توافقنامه آب و هوای پاریس را از طریق مکانیسمهای تعریف شده در این قراردادها برای حل و فصل دعاوی بین دولتها و سرمایه گزاران (ISDS)، مورد تهدید قرار دهد، را منتشر ساخت.

بند مربوط به ISDS در بسیاری از قراردادهای دو جانبه تجاری و منطقه ای به شرکت های خارجی اجازه میدهد تا از دولتها یه علت تغییرات مقررات که بر سود آنها تاثیر گذاشته  شکایت کرده و  از آنها خواستار پرداخت غرامت مالی شوند.  از کانادا، برای مثال، تحت قرار داد نفتا به علت تغییر مقررات، بخصوص برای حفاظت محیط زیست جهت پرداخت میلیاردها دلار شکایت شده است. (1)

ون هارتن، یک مقام شناخته شده بین المللی در قانون سرمایه گذاری و معاملات تجاری، پیشنهاد اضافه شدن “متمم” قانونی (چند پاراگراف) توسط مذاکره کنندگان کنفرانس پاریس را داد که از کشورهای امضا کننده این توافقنامه در مقابل شکایت شرکتها محافظت نماید. (2)

در مقابل پیشنهاد ون هارتن، رئیس شورای کانادائیها مود بارلو توضیح میدهد که “بسیاری از کشورهائی که متعهد به اقدامات جدی برای مبارزه با تغییرات آب و هوائی هستند خود بخشی  و یا جز مذاکره کنندگان چدی قرادادهای تجاری و سرمایه گزاری میباشند … که این شرایط را برای ایحاد اختلاف آماده میسازد. اگر تمام طرفها در مذاکرات تعییرات آب و هوائی پاریس به یک توافق قابل درک برسند، برای آنکه این قرارداد به موفقیت برسد هر کشوری میباید این قرارها را به مجلس قاتونگذاری خود برده و بر اساس آنها تغییرات لازم را در قوانین و مقررات خود انجام دهد. با این حال ISDS  ‘حقوق’ شرکتهای خارجی را برای به چالش کشیدن هر گونه تغییراتی را که ممکن است اثری منفی در سود آنها داشته باشد، را در قراردادهای بین الملی تامین ساخته است. به عبارت دیگر قدرت شرکنها با استفاده از ISDS  میتواند به شکل موثری هر گونه توافقی را که در پاریس صورت گرفته است را تضعیف کند، در صورتیکه شرکتها تصمیم بگیرند با تغییرات ضروری انجام شده به علت آن توافقنامه مقابله نمایند. (3)

این وضعیت میتواند کشورها را در شرایط بسیار شکننده ای قرار دهد، بارلو توضیح میدهد، از آن جهت که از آنها میتوانند برای گرفتن میلیاردها دلار غرامت مالی شکایت کنند، در صورتیکه دولتها بخواهند مققرراتی را علیه انتشار گازهای گلخانه ای در جهت اجرای تهعدات قرارداد پاریس در اطراف جهان تصویب کنند.  شرکتها با استفاده از ISDS بیش از 600 بار دولتها را تاکنون  به چالش کشیده اند.  [4]

توصیه ون هارتن برای استفاده از زبان حقوقی جهت افزودن متممی به تمامی توافقات چند جانبه پاریس، می تواند به دولت در برابر خطر تشکیل پرونده های حقوقی با استفاده از ISDS که فعالیتهای دولت را در مقابل تغییر آب و هوا هدف قرار میدهد، یاری نماید.

بارلو در یادداشت خود اشاره میکند که: “ما امیدواریم که گزارش [ون Harten]  به طور گسترده ای منتشر شده و مذاکرات در پاریس را تحت تاثیر قرار دهد.  گزارش های کوتاه “ون Harten ” پتانسیل این را دارد که تاثیر بسیار بزرگی بر  قرارداد پاریس بگذارد، ” .

یادداشت

[1] Joyce Nelson, “Those Crappy Trade Deals,” Counterpunch.org, February 13, 2015.

[2] Gus Van Harten, “An ISDS Carve-out to Support Action on Climate Change,” Osgood Hall Law School Legal Studies Research Paper Series, Volume. 11, Issue 8, 2015.
http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2663504

[3] Council of Canadians, “Paris climate summit: New report protects climate legislation from trade deals,” September 21, 2015.
http://canadians.org/media/paris-climate-summit-new-report-protects-climate-legislation–trade-deals

[4] Ibid.

جویس نلسون نویسنده / محقق  مستقل کانادائی است که مشغول کار بر روی کتاب ششم خود است.