جمعه ۲ آبان ۱۴۰۴
کانون کارگردان سینمای ایران در نامهای به رئیس سازمان سینمایی خواستار برچیده شدن شورای پروانهٔ ساخت و پایان دادن به ممیزی فیلمنامهها شد و اعلام کرد که در صورت تداوم روند کنونی ممیزی و سانسور فیلمنامهها، نمایندهٔ کانون کارگردانان دیگر در شورای پروانهٔ ساخت شرکت نخواهد کرد.
به گزارش ایسنا، ماجرای پروانهٔ ساخت و درخواست فیلمسازان برای حذف آن از پروژهٔ تولید فیلمهای سینمایی سالهاست که دغدغهای جدّی در سینما بوده، اما در دولتهای پیدرپی به نتیجهای نرسیده است.
پیش از این نیز در تیر ۱۴۰۳ کانون کارگردانان خانهٔ سینما در نامهای به مسعود پزشکیان- که پیروز انتخابات ریاستجمهوری شده بود- نوشته بود: «ما خواهان حذف هر گونه نظارتی قبل از ساخت فیلم هستیم و پروانهٔ ساخت باید حذف شود. شورای پروانهٔ نمایش هم باید ترکیبی از همه تفکرات داخل سینما و زیر نظر صنوف سینما باشد و درجهبندی سنی برای عرضهٔ اندیشههای متفاوت رعایت شود.»
حالا یک سال پس از آن درخواست، کانون کارگردانان سینمای ایران در نامهای به رائد فریدزاده تأکید کرده است که اکنون در دورهای هستیم که نیاز به بازنگری در ساختارهای قدیمی و پاسخ به مطالبات برای آزادی، گفتوگو، و اعتماد بیش از هر زمان دیگری احساس میشود.
متن این نامه که با عنوان «نگاه محدودکننده به خلاقیت بیثمر و زیانبار است» منتشر شده چنین است:
«جناب آقای رائد فریدزاده، ریاست سازمان سینمایی کشور
شما در دورهای ریاست سازمان سینمایی را بهدست گرفتید که جامعه و سینمای ایران هر دو در حال تغییرند، دورهای که نیاز به بازنگری در ساختارهای قدیمی و پاسخ به مطالبات برای آزادی، گفتوگو، و اعتماد بیش از هر زمان دیگری احساس میشود. در این مدت کوتاه، تلاش شما برای ایجاد فضای بازتر در زمینهٔ صدور پروانهٔ ساخت و نمایش موجب تحرک نسبی در سینمای اجتماعی شده است، اما این گامهای اولیه کافی نیستند، زیرا که ساختارهای نظارتی موجود دیگر پاسخگوی واقعیتهای امروز سینمای ایران نیستند.
جناب فریدزاده،
موجودیت شورای صدور پروانهٔ ساخت در شرایط امروز جامعه قابل دفاع نیست. بسیاری از فیلمسازان مستقل، جوان، یا حتی باسابقه دیگر نمیپذیرند برای بیان اندیشه و ساخت اثر خودشان از شورایی کسب اجازه کنند که در آن تفکرشان باید تأیید یا رد شود. حتی اگر فرض کنیم اعضای این شورا افرادی منعطف و اهل گفتوگو باشند، نفسِ الزام به کسب مجوز برای بیان اندیشه شکلی از بیاعتمادی به خلاقیت فیلمساز و تلاشی برای تسلیم او به ارادهای فراتر از ارادهٔ هنریاش است و در دوران جدید، سینمای ایران بیش از هر چیز به اعتماد نیاز دارد.
به دلایل فوق، ما خواستار لغو شورای صدور پروانهٔ ساخت و جایگزینی آن با سازوکاری شفاف و مبتنی بر اعتماد به فیلمسازان بهگونهای هستیم که همگان، از کارگردانی که قصد ساختن اولین فیلمش را دارد تا سینماگران حرفهای و باسابقه، بتوانند فیلمشان را بدون بررسی فیلمنامه و ممیزی بسازند.
طبعاً در شرایط فعلی حضور نمایندهٔ کانون کارگردانان در شورای صدور پروانهٔ ساخت نه به معنای تأیید این سازوکار، که راهکاری ناگزیر برای حفظ کانال ارتباطی و تسهیلگری در امور دریافت پروانهٔ ساخت برای کارگردانان است. ولی در صورت تداوم روند فعلی بررسی و ممیزی فیلمنامه، کانون کارگردانان در هماهنگی با خانهٔ سینما از نمایندهاش میخواهد که دیگر در شورای صدور پروانهٔ ساخت شرکت نکند.
در کنار این تحول ضروری، بازنگری در ترکیب و رویکرد شورای صدور پروانهٔ نمایش نیز اجتنابناپذیر است. اعضای این شورا باید با درک عمیق از تحولات اجتماعی و فرهنگی جامعهٔ امروز ایران برگزیده شوند؛ افرادی [باشند] که به تغییرات باور دارند، به اندیشه و تجربهٔ انسان معاصر احترام میگذارند، و محدودیت را جایگزین گفتوگو نمیکنند.
آقای فریدزاده،
دوران تازهای در حیات اجتماعی و فکری مردم ایران آغاز شده است. ادامه دادن به مسیر ممیزی و صدور مجوز بر اساس الگوهای کهنه نهتنها با این دوران همخوان نیست، بلکه مانع رشد سینمای ملی و انسانی ایران است.
قوانین و آییننامههای قدیمی نیازمند بازنگریاند تا فیلمساز ایرانی بتواند با فراغ بال از جامعهای که در آن زندگی میکند الهام بگیرد و تصویری صادقانه از آن بسازد. در جهانی که هر روز دگرگونتر میشود، نگاه محدودکننده به خلاقیت هنری نهتنها بیثمر، که زیانبار است و سینماگران ایرانی هم به این نگاه محدود کننده اعتقادی ندارند.
جناب آقای فریدزاده،
از شما انتظار داریم با درک نقش تاریخی خود در این مقطع حساس گامی بزرگ بردارید: با حذف شورای صدور پروانهٔ ساخت و تسهیل فرایند فیلمسازی بدون الزام به ارائهٔ فیلمنامه راه را برای سینمایی آزادتر، اندیشمندتر، و در شأن مردم این سرزمین هموار کنید.
کانون کارگردانان سینمای ایران»