صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) از افزایش چشمگیر اتباع افغانستان که طی یک ماه اخیر ناگزیر به ترک ایران شده‌اند، ابراز نگرانی کرد.
بر پایه گزارش یونیسف، تنها در ماه ژوئن، بیش از ۲۵۶٬۰۰۰ افغان از طریق مرز اسلام‌قلعه در نزدیکی هرات از ایران به افغانستان بازگشته‌اند که در روزهای پایانی ماه، میانگین روزانه تا ۲۰٬۰۰۰ نفر نیز رسیده است.
به گزارش یورو‌نیوز، عمده این افراد مردان جوان مجرد هستند و کودکان نیز حدود یک‌چهارم این جمعیت را تشکیل می‌دهند که شامل بیش از ۵٬۰۰۰ کودک تنها و جداافتاده از خانواده و والدینشان می‌شود.
یونیسف همچنین تایید کرده پناهجویانِ افغانستانی اخراج شده از ایران در شرایطی بسیار آسیب‌پذیر وارد کشور می‌شوند؛ بدون منابع کافی، با دسترسی محدود به سرپناه، غذا، آب، مراقبت‌های بهداشتی و خدمات حمایتی.
این نهاد زیر مجموعه سازمان ملل متحد هشدار داده که این وضعیت رخداد یک بحران انسانی حاد محسوب می‌شود که تبعات فوری و میان‌مدت برای ثبات، حفاظت و بازسازی در استان‌های مرزی به‌ویژه آسیب‌پذیر افغانستان به‌دنبال دارد.
تاج‌الدین اویواله، نماینده یونیسف در افغانستان، در این خصوص گفت که در برخی روزها حدود ۳۰ هزار نفر از ایران به افغانستان بازگشتند که این رقم فراتر از ظرفیت و آمادگی ماست. ۲۵ درصد از این افراد کودک هستند و این کودکان به حمایت ما نیاز دارند. اما مهم‌تر از همه، تعداد کودکان تنها و جداافتاده از خانواده در میان آن‌هاست. از ابتدای امسال، یونیسف به نزدیک به ۴ هزار کودک افغانستانیِ تنها خدمات ارائه داده است.»
مطالبه‌ای ساده در اوج اخراج‌ها از ایران: مهاجران خواهان بازگرداندن پول رهن خانه هستند
همزمان با شدت گرفتن اخراج دسته‌جمعی مهاجران اهل افغانستان از ایران و درحالی که نهادهای رسمی این کشور، حاضر به پاسخگویی به مطالبات قانونی آنان نیستند، هشتگ #پول_رهن_خانه_مهاجران_را_پس_دهید، به تنها صدای جمعی هزاران مهاجر در ایران بدل شده است. بسیاری از این مهاجران، باوجود دریافت نامه اخراج، با برخورد صاحبان “سودجوی” خانه‌ها روبه‌رو هستند که با “تهدید” یا بی‌توجهی از بازگرداندن پول رهن/گروی، تنها سرمایه زندگی خیلی از این مهاجران، خودداری می‌کنند.
به گزارش ار. اف. ای، شکیبای (نام مستعار) ۴۷ ساله همراه با دختر نوجوان خود، یکی از هزاران مهاجر “بی‌مدرک” اهل افغانستان در تهران است که درپی قوت گرفتن موج اخراج‌ها، ناگزیر به ترک ایران و بازگشت به افغانستان زیر اداره طالبان است.
با این حال، از دو ماه بدین‌سو، او به دلیل عدم دریافت رهن/گروی از سوی صاحب خانه، میان تصمیم دشوار رفتن و دل کندن از اندوخته زندگی و ماندن در وضعیت ناروشن و تهدید اخراج‌شدن، گیر مانده است.
شکیبا در گفتگو با ار.اف.ای، گفت از زمان حمله اسرائیل به ایران و بازداشت شماری از مهاجران به اتهام “جاسوسی” برای اسرائیل، فضا برای مهاجران اهل افغانستان به شدت تنگ شده است.
او می‌گوید، صاحب خانه پس از هفته‌ها بی‌اعتنایی و بی‌پاسخ گذاشتن زنگ‌ها و پیام‌ها، سرانجام گفته که پولی برای بازگرداندن رهن در اختیار ندارد.
به گفته شکیبا، برخی از صاحبان خانه با سوءاستفاده از وضعیت و برای جلوگیری از شکایت، حتی به مهاجران هشدار داده‌اند که درصورت درخواست رهن و یا شکایت، آنان را به پلیس به عنوان “جاسوس”، گزارش خواهند داد.
مساله‌ای که باتوجه به بازداشت‌های پسین مهاجران به اتهام “جاسوسی” برای اسرائیل و نیز فساد در میان پلیس ایران، دست خیلی از مهاجران را بسته است.
در کنار شکیبا، هزاران مهاجر دیگر نیز یا در وضعیت مشابه قرار دارند و یا بدون دریافت رهن، از ایران اخراج شده‌اند.
فریدون عثمانی، یکی از سخنگویان نهاد امدادرسان “سپاه رحمت” یا Mercy corps که برای فراهم کردن حمایت‌های اضطراری به این مهاجران، در مرز هرات و ایران مستقر است، به ار.اف.ای می‌گوید که بسیاری از مهاجرانی را که در مرز دیده است، با “دستان خالی” اخراج شده‌اند و به آنان، زمان کافی برای جمع‌آوری وسایل و یا دریافت رهن، داده نشده است.
او در این مورد به ار.اف.ای گفت: بسیاری از آنها به طور ناگهانی و دست خالی، بدون توانایی در دریافت رهن، دستمزد یا وسایل شخصی، ایران را ترک کردند و برخی حتی از مصادره تلفن‌ها و پول نقد خود توسط مقام‌ها خبر دادند. این مساله سبب شده که بازگشت‌کنندگان پس از ورود به افغانستان در شرایط سخت مالی و عاطفی قرار گیرند.
عثمانی در مورد افزایش چشمگیر شمار مهاجران اخراجی از ایران، می‌گوید که روزانه تا ۲۵ هزار مهاجر از طریق مرز هرات از ایران اخراج می‌شوند. عثمانی باورمند است که افزایش اخراج‌ها به ضرب‌الاجل ۶ جولای/ژوئیه ایران ارتباط دارد. تاریخی که به گفته مقام‌های ایرانی، تمام مهاجران با اقامت غیرقانونی باید ایران را ترک کنند.
با این حال، نهادهای امدادرسان چون سپاه رحمت، گواه صحنه‌های دردناکی از مهاجران اخراجی در مرز هرات، بوده‌اند.
فریدون عثمانی در مورد وضعیت مهاجران در این مرز، می‌گوید که مهاجران “اغلب در وضعیت بد فیزیکی و روحی به مرز می‌رسند…ما نشانه‌هایی از تروما، روان پریشانی، به ویژه درمیان زنان و کودکان را مشاهده کرده‌ایم. ما همچنان می‌دانیم که مقام‌های ایرانی در جریان اخراج، با مهاجران افغان بدرفتاری می‌کنند که شامل آزار و اذیت کلامی، تهدید و گرفتن وسایل شخصی آنان می‌شود.”
در شرایطی که رژیم حاکم طالبان در کابل، توان مدیریت وضعیت را ندارد، هشتگ #پول_رهن_خانه_مهاجران_را_پس_دهید از اندک صداهایی است که برای مهاجران اهل افغانستان در ایران، دادخواهی می‌کند.
در کنار این، بیش از ۱۳۰۰ کنشگر ایرانی نیز صدا بلند کرده و در نامه‌ای، خواهان توقف فوری آنچه که “رفتار غیرانسانی” با مهاجران اهل افغانستان می‌خوانند، شده‌اند.
مهاجرانی که از یک‌سو با اخراج و بی‌پناهی و از سوی دیگر با تهدید بازداشت شدن به اتهام “جاسوسی” و مصادره اموال روبه‌رو هستند.