جنگندهٔ چینی J-10C
شنبه ۱۴ تیر ۱۴۰۴
امید مجد – برای اندیشهٔ نو: بر اساس برخی گزارش‌های منتشرشده، ایران در صدد خرید ۳۶ جت جنگندهٔ چینی جی-۱۰سی (J-10C) است. این تصمیم گویا پس از آن گرفته شد که در حمله‌های اسرائیل و آمریکا به ایران نقاط ضعف جدّی در قابلیت‌های دفاع هوایی ایران دیده شد و خبری از جت‌های جنگندهٔ ایران در آسمان‌ها نبود. این در حالی است که تحویل جت‌های روسی سوخو-۱۵ (Su-35) نیز با تأخیر مواجه شده و فقط چهار جت از مجموع پنجاه جت وعده‌داده‌شده از سال ۲۰۲۳ به ایران تحویل داده شده است.
جت جنگندهٔ J-10C جنگنده‌ای چندمنظوره از نسل ۴.۵ و گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه‌تر از Su-35 تلقی می‌شود و هزینهٔ هر فروند از آن حدود ۶۰میلیون تا ۹۰میلیون دلار (در مقایسه با بیشتر از ۱۰۰میلیون دلار سوخو-۳۵) است. این جنگنده ویژگی‌های پیشرفته‌ای دارد، از جمله رادار AESA (آرایهٔ اسکن‌شدهٔ الکترونیکی فعال) و سازگاری با موشک‌های دوربُرد هوا-به-هوای پی‌ال-۱۵ (PL-15) که پاکستان در درگیری با هند از آنها استفاده کرد. علاقهٔ ایران به جنگنده‌های J-10C موضوع تازه‌ای نیست. مذاکرات پیشین برای سفارشی بزرگ‌تر به‌دلیل مشکلات پرداخت و تحریم‌های بین‌المللی متوقف شده بود.
این جت‌های چینی همچنین مجهز به ابزارهای جنگ الکترونیکی مانند سامانه‌های قفل کردن و به دام انداختن رادار است.
جت چینی J-10C قبلاً موفقیت‌هایی در منطقه داشته است. نیروی هوایی پاکستان با این جت‌ها و به‌لطف رادار AESA و موشک‌های PL-15 در درگیری مه ۲۰۲۵ به جت‌های رافائل هند شلیک کرد. این کارنامهٔ جنگی توانسته است اعتماد و اطمینان جمهوری اسلامی ایران به توانایی‌های این جت را جلب کند.
عملیات نظامی اخیر علیه ایران ناکافی بودن ناوگان قدیمی ایران را که عمدتاً شامل جت‌های جنگندهٔ باقی‌مانده از دوران جنگ سرد است نمایان کرد. چرخش به سمت خرید J-10C نشان‌دهندهٔ نیاز فوری ایران به نوسازی نیروی هوایی و تقویت موضع دفاعی‌اش در تنش‌های منطقه‌یی، به‌ویژه در درگیری‌های احتمالی آینده با اسرائیل است. تصمیم ایران به خرید جنگنده‌های چینی بالقوه نشان‌دهندهٔ گسترش روابط دفاعی بین ایران و چین نیز است، زیرا جمهوری اسلامی ایران جویای گزینه‌های دیگری پس از ناامید شدن از تأخیر در تحویل جنگنده‌های روسی است.
به گزارش دِف‌تِک‌تایمز، بخش بزرگی از ناوگان نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران بسیار قدیمی است. بر اساس گزارش «موازنهٔ نظامی» سال ۲۰۲۵، ایران پیش از جنگ اخیر حدود ۱۵۰ جت جنگنده داشت. اما قدمت بسیاری از این هواپیماها به پیش از انقلاب ۱۳۵۷ برمی‌گردد. ناوگان هوایی ایران شامل ۶۴ فروند جت اف-۴ فانتوم-۲ (64 F-4 Phantom II)، ۳۵ فروند جنگندهٔ اف-۵ای/اِف تایگر-۲ (F-5E/F Tiger II)، و ۴۱ فروند اف-۱۴اِی تامکت (F-14A Tomcat) است که همگی ساخت آمریکاست. ایران همچنین ۱۸ فروند هواپیمای میگ-۲۰اِی/یو‌بی (MiG-29A/UB) از اتحاد جماهیر شوروی سابق دارد. به‌علت کمبود قطعات یدکی و پشتیبانی فنی، بسیاری از این هواپیماها کاملاً عملیاتی نیستند.
این چرخش در معاملات تسلیحاتی نشان‌دهندهٔ نقش روبه‌رشد چین در غرب آسیا است. سال‌ها آمریکا و روسیه بر فروش تسلیحات در این منطقه تسلط داشتند. اکنون چین جایگزین‌های ارزان‌تر و مدرن‌تری مانند J-10C و JF-17 ارائه می‌دهد، به‌ویژه به کشورهایی که نمی‌توانند به جنگنده‌های پیشرفتهٔ آمریکایی مانند F-35 دسترسی داشته باشند.