تظاهرات هزاران نفری آمریکاییها برضد جنگ در ویتنام (اوکلند، کالیفرنیا) Getty Images, Bettmann
چهارشنبه ۱۱ تیر ۱۴۰۴
در جشن پنجاهمین سالگرد پایان جنگ ویتنام در شهر هو شی مین، فعالان آمریکایی ضدّجنگ درس‌هایی برای متوقف کردن جنگ غزه می‌گیرند: ویتنام به ما یادآوری می‌کند که اشغال لزوماً ابدی و همیشگی نیست
لیندا سارنگ – اندیشهٔ نو: روز ۳۰ آوریل امسال (۱۰ اردیبهشت) جشنی در شهر هو شی مین به‌مناسبت پنجاهمین سالگرد پایان جنگ آمریکا در ویتنام برگزار شد.
هیئتی از اعضای «کمیتهٔ بزرگداشت صلح ویتنام» (VPCC) نیز در این مراسم شرکت کرد. این هیئت یکی از سه گروهی بود که «اتحادیهٔ سازمان‌های دوستی ویتنام» (VUFO) برای شرکت در این مراسم دعوت کرده بود. این سازمان ویتنامی سازمانی مردم‌نهاد است که مبلّغ و مروّج دیپلماسی مردمی بین ملت ویتنام و ملت‌های سراسر جهان است.
«شورای ملی پیشگامان» و «صندوق آشتی و توسعه» از دیگر گروه‌های شرکت‌کننده از آمریکا در این مراسم بودند که کادری بین‌نسلی و بین‌جنبشی از سازمان‌دهندگان و فعالان را برای بزرگداشت سالگرد پایان جنگ به ویتنام آورده بودند.
این «نمایش بزرگ»، به بیان یکی از شرکت‌کنندگان آمریکایی، بزرگ‌ترین جشن و رژه در تاریخ ویتنام بود که شخصیت‌های بین‌المللی و همچنین رهبران کنونی و سابق حزب کمونیست ویتنام و دولت ویتنام در آن حضور داشتند.
رژهٔ نظامی چیزی بود که احساسات متناقضی در میان برخی از شرکت‌کنندگان به وجود آورد که به ویتنام برای درس‌گیری در مورد دوری از نظامیگری نگاه می‌کردند.
با این حال، دیپلماسی و همبستگی فراملی از موضوع‌های اصلی بزرگداشت روزی بودند که «روز آزادی جنوب» و «روز اتحاد ملی مجدد» نامیده می‌شود.
به گفتهٔ یکی از اعضای «شورای ملی پیشگامان»، که مجمعی از رهبران جنبش‌های اجتماعی از دهه‌های ۱۹۵۰ [۱۳۳۰] تا ۱۹۷۰ [۱۳۵۰] است، «شنیدیم که نمایندگان کوبایی، فیلیپینی، و هندی می‌گفتند ‘مبارزهٔ شما مبارزهٔ ما را تقویت کرد.’»
آن مبارزه در ۳۰ آوریل ۱۹۷۵ [۱۰ اردیبهشت ۱۳۵۴] به اوج رسید، زمانی که سربازان ویتنام شمالی به سایگون وارد شدند- که اکنون شهر هو شی مین نام دارد- و جنوب را از دولت ضدّکمونیستی مورد حمایت آمریکا پس گرفتند.
پنجاه سال بعد، اتحادیهٔ سازمان‌های دوستی ویتنام (VUFO) میزبان هیئت‌هایی از آمریکا بود که نه برای احترام گذاشتن به دولتشان، بلکه برای احترام گذاشتن به افراد و سازمان‌هایی آمده بودند که مخالف جنگ در ویتنام بودند و به پایان دادن به آن جنگ کمک کردند.
کویِن فان، از اتحادیهٔ سازمان‌های دوستی ویتنام می‌گوید که شرکت هیئت‌های بین‌المللی در این رویداد گواه دوستی و همبستگی بین‌المللی است، اگرچه دولت آمریکا در این جشن‌ها غایب است..
فرانک جویس، عضو «شورای ملی پیشگامان» گفت: «دولت ترامپ سفیر آمریکا را از شرکت در مراسم بزرگداشت پایان جنگ منع کرده است. این اقدام کاملاً با این نظر همخوان است که ما [آمریکا] کشوری هستیم که دیوار می‌سازد و ویتنام کشوری است که پل می‌سازد.»
آمریکا این روزها در حال مذاکره با ویتنام دربارهٔ تعرفه‌های گمرکی است که اهداف اقتصادی ویتنام و همچنین روابط دوستانهٔ بین دو کشور را تهدید می‌کند.
تأثیر نادیده گرفته شدهٔ جنبش ضدّجنگ
میراث جنبش ضدّجنگ دههٔ ۱۹۶۰ [۱۳۴۰] در آمریکا و مبارزهٔ ویتنام برای تعیین سرنوشتش همچنان زنده است.
به گفتهٔ فان: «سرشت انسان‌ها و همچنین هر ملتی همیشه تلاش برای عدالت، آزادی، و زندگی معنادار است. نخستین گام اساسی این است که بپذیریم که صلح از راه خشونت به‌دست آید و اگر صرفاً بر اساس اجبار یا نیروی نظامی باشد، نمی توان آن را پایدار شمرد.»
به گفتهٔ فرانک جویس، عضو سازمان آمریکایی «شورای ملی پیشگامان»، زورگویی و نیروی نظامی سنگ‌بنای تاریخ آمریکا است که ریشه نه در فرهنگ صلح، بلکه در فرهنگ کشورگشایی دارد. این فرهنگ همان چیزی است که جنبش ضدّجنگ علیه آن پیکار می‌کرد.
به گفتهٔ او: «آنها که می‌خواهند وضع موجود را تداوم بخشند، آنها که می‌خواهند سرکردگی و سلطه‌جویی آمریکا را تداوم بخشند، آنها که می‌خواهند نظامیگری آمریکا را تداوم بخشند، نمی‌خواهید جوانان امروز بدانند که در تاریخ آمریکا زمانی مخالفت گسترده‌ای با جنگ وجود داشته است.»
مقاومت در برابر جنگ در همه‌جا دیده می‌شد و در رهبری آن دانشجویان، فعالان صلح، زنان خانه‌دار، رهبران مذهبی، اتحادیه‌های کارگری، و حتی خود سربازان شرکت داشتند.
یکی از اعضای «کمیتهٔ بزرگداشت صلح ویتنام» می‌گوید: «درسی که می‌گیریم این است که دلسرد شدن بسیار آسان است، زیرا- دست‌کم در ظاهر- به‌نظر می‌رسد که همهٔ آن اعتراض‌ها و کنش‌ها بی‌اثر بوده است. اما با گذشت زمان، متوجه شدیم که واقعاً تأثیر داشته‌ایم.»
از ویتنام تا فلسطین
ملت دیگری که از مبارزهٔ ملت ویتنام برای آزادی الهام گرفت و می‌گیرد ملت فلسطین است.
لورا وایز از «شورای ملی پیشگامان» می‌گوید: «نمی‌توان به مبارزهٔ ویتنام با استعمار غربی نگاه کرد بدون اینکه آنچه را که می‌بینیم و از آن تاریخ می‌آموزیم به مبارزهٔ کنونی برای پایان دادن به نسل‌کشی دهشتناک در غزه و آپارتاید وحشیانه در سراسر فلسطین منتقل کنیم.»
او و بسیاری دیگر از همراهانش امیدوارند که درس‌های مقاومت مسالمت‌آمیز قدرتمند و استراتژیک در آمریکا در برابر جنگ امپریالیستی در ویتنام به مقاومت در آمریکا در برابر جنگ اسرائیل در غزه نیز ادامه یابد.
در کارزارهای دانشجویی برای «بایکوت و قطع سرمایه‌گذاری و تحریم اسرائیل» (BDS) در بهار سال ۲۰۲۴، دانشجویان بیش از صد دانشگاه در سراسر آمریکا اردوهایی برپا کردند و خواستار قطع روابط اقتصادی دانشگاه‌هایشان با اسرائیل شدند.
بعدا در همان سال، اتحادیه‌های کارگری‌ای که میلیون‌ها کارگر را نمایندگی می‌کردند خواستار پایان دادن به کمک‌های نظامی آمریکا به اسرائیل شدند و به نقش کارگران در پایان دادن به نسل‌کشی اشاره کردند.
اما در حالی که اسرائیل تخریب بی‌رویهٔ غزه و کرانه باختری را ادامه می‌دهد و شدت می‌بخشد، و در حالی که بحران گرسنگی شدیدتر می‌شود، به‌راحتی ممکن است دلسرد شویم.
لورا وایز می‌گوید: «فلسطینی‌ها واژهٔ صُمود را دارند؛ استقامت و پایداری در برابر همهٔ مشکلاتی که دارند. و من این استقامت را واقعاً در ویتنام و در تاریخ آن دیدم. برای آن عده از ما که در جنبش همبستگی هستیم و تحت تأثیر مستقیم قرار نمی‌گیریم، واقعاً مهم است که این استقامت را بفهمیم.»
درس امیدوارکنندهٔ دیگر از دوران جنگ در ویتنام این است: «ویتنام به ما یادآوری می‌کند که اشغال لزوماً ابدی و همیشگی نیست.»