شنبه ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴
نیما حیدری – برای اندیشهٔ نو
موسویان: در دههٔ ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ ایران آماده بود تا بلندپروازی‌های هسته‌یی در مقیاس بزرگ را کنار بگذارد و در صورت تأمین سوخت رآکتور از طرف آمریکا و کشورهای اروپایی، به قراردادهای پیش از انقلاب برای تأمین رآکتورها و سوخت احترام بگذارد و از غنی‌سازی خودداری کند. اما آمریکا این پیشنهاد را رد کرد و ایران را به سمت خودکفایی در سوخت هسته‌یی سوق داد.»
حسین موسویان، عضو سابق تیم هسته‌یی ایران، در شبکهٔ اجتماعی ایکس نوشت: «راه‌حل همان چیزی است که من سال‌ها مکرر در نوشته‌ها و مصاحبه‌ها و سمینارهای بین‌المللی پیشنهاد کرده‌ام: تشکیل کنسرسیوم مشترک هسته‌یی کشورهای حاشیه خلیج فارس. تشکیل این کنسرسیوم گره مشکل سردرگمی و مواضع متناقض آمریکا را باز می‌کند. در دهه‌های گذشته، آمریکا از یک طرف از صدها بمب هسته‌یی اسرائیل حمایت کرده و از طرف دیگر با حق بهره‌مندی کشورهای اسلامی از تکنولوژی غنی‌سازی صلح‌آمیز اورانیوم طبق معاهدهٔ ان‌پی‌تی [منع گسترش سلاح‌های هسته‌یی] مخالفت کرده است.»
او افزود: «علاوه بر ایدهٔ کنسرسیوم مشترک هسته‌یی منطقهٔ خلیج فارس، توافق ایران و آمریکا در مورد یک تریلیون دلار همکاری‌های اقتصادی، از جمله سرمایه‌گذاری آمریکا در مبحث انرژی هسته‌یی، انرژی‌های فسیلی، انرژی‌ها نو و تجدید‌پذیر موجب گشوده شدن گره کور روابط آمریکا و ایران خواهد شد.»
موسویان دو روز پیش نیز در یادداشتی با عنوان «گفت‌وگوهای هسته‌یی ایران-آمریکا: طرح بُرد-بُرد می‌تواند از جنگ جلوگیری کند» در «میدل ایست آی» به مذاکرات هسته‌یی پرداخت و تأکید کرد که حق غنی‌سازی برای کشورهای عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌یی یا ان‌پی‌تی (NPT)، از جمله ایران، به رسمیت شناخته شده است و کشورهای غیر دارندهٔ سلاح هسته‌یی مانند ژاپن و برزیل و آلمان نیز تأسیسات غنی‌سازی دارند. او همچنین با اشاره به نقش آمریکا در پایه‌گذاری صنعت هسته‌یی ایران قبل از انقلاب، استدلال‌ها دربارهٔ بی‌نیازی ایران به انرژی هسته‌یی به‌دلیل داشتن ذخایر نفتی را نادرست دانست.
موسویان با اشاره به خواست ترامپ برای برچیده شدن تأسیسات غنی‌سازی جمهوری اسلامی و نیز مشکلات درون دولت ترامپ و مواضع جنگ‌طلبانهٔ نتانیاهو نوشت: «اما او [ترامپ] هنوز یک فرصت تاریخی برای رسیدن به توافقی دارد که تضمین کند ایران هرگز به بمب هسته‌یی دست نخواهد یافت و راه را برای بهبود روابط بین واشنگتن و تهران هموار کند.»
موسویان در مورد تأسیسات غنی‌سازی ایران نوشت: «من در اواخر دههٔ ۱۹۸۰ و اوایل دههٔ ۱۹۹۰ در مذاکرات هسته‌یی با کشورهای اروپایی شرکت داشتم. در آن دوره ایران آماده بود تا بلندپروازی‌های هسته‌یی در مقیاس بزرگ را کنار بگذارد و در صورت تأمین سوخت رآکتور از طرف آمریکا و کشورهای اروپایی، به قراردادهای پیش از انقلاب برای تأمین رآکتورها و سوخت احترام بگذارد و از غنی‌سازی خودداری کند. اما آمریکا این پیشنهاد را رد کرد و ایران را به سمت خودکفایی در سوخت هسته‌یی سوق داد.» (تأکیدها از اندیشهٔ نو)
موسویان پیشنهاد داد که در حاشیهٔ دیدار ترامپ با سران شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس، محمد بن سلمان «می‌تواند دیداری بین ترامپ و پزشکیان ترتیب بدهد که اصول مورد توافق در سه دور مذاکرات هسته‌یی بین عباس عراقچی و استیو ویتکاف را دو رئیس‌جمهور نیز امضا کنند. گزینهٔ بعدی این است که پادشاه عمان یا امیر قطر دیدار رؤسای جمهور ایران و آمریکا را در مسقط یا دوحه هماهنگ کند.»
موسویان در مورد نگرانی غرب از اورانیوم غنی‌شدهٔ ایران نوشت: «سومین نگرانی مهم در مورد ذخایر بیش از ۲۷۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شدهٔ ۶۰درصدی ایران است که برای ساختن حدود شش بمب هسته‌یی کافی است. توافق ایران برای صادرات یا تبدیل کردن این ذخیره ترس‌ها را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، جمهوری اسلامی ایران و آمریکا می‌توانند موافقت کنند که ایران فقط برای مصرف داخلی سوخت هسته‌یی تولید کند و هرگونه مازاد را صادر کند.»
این پیشنهادهای موسویان در آستانهٔ دور چهارم مذاکرات نمایندگان آمریکا و جمهوری اسلامی ایران در عمان مطرح می‌شود. گفتنی است که ویتکاف در گفت‌وگویی با پایگاه خبری محافظه‌کار بریتبارت گفته بود: «برنامهٔ غنی‌سازی هیچ‌وقت در ایران نباید باشد. این خط قرمز ماست. نبود غنی‌سازی یعنی برچیدن [تأسیسات غنی‌سازی]، تسلیحاتی نکردن، و اینکه نطنز، فردو، و اصفهان، سه تأسیسات غنی‌سازی ایران، باید برچیده شود.»
پس از این اظهارات استیو ویتکاف، نماینده آمریکا در امور خاورمیانه، عباس عراقچی، وزیر امور خارجهٔ جمهوری اسلامی گفت: «اگر هدف مذاکرات محروم کردن ایران از حقوق هسته‌یی باشد، به‌صراحت می‌گویم که ایران از هیچ یک از حقوقش عقب نخواهد نشست.»
موسویان در همان یادداشت در ایکس نوشت: «استیو ویتکوف اخیراً در یک موضع غیرمعقول گفت که ایران نمی‌تواند از حق تکنولوژی صلح‌آمیز غنی‌سازی اورانیوم بهره‌مند شود. این موضع نقض صریح معاهدهٔ ان‌پی‌تی است. اگر این حرف آخر آمریکا باشد، مذاکرات فردا (۱۱ مه) ایشان با عباس عراقچی در مسقط به شکست خواهد انجامید. موضع ویتکوف در حالی صورت می‌گیرد که آمریکا در حال مذاکره با عربستان برای پذیرش صنعت غنی‌سازی در عربستان است. لذا بعید است واشنگتن بتواند هم‌زمان در مورد حق غنی‌سازی در ایران و عربستان دو موضع کاملاً متناقض داشته باشد.»