مارکو روبیو طرحی را تشریح کرد که طبق آن مسیر ایران برای دستیابی به بمب هسته‌یی مسدود خواهد شد. Photo: Julien De Rosa/Reuters
دولت آمریکا آماده است به دولت ایران اجازه دهد که برنامهٔ هسته‌یی غیرنظامی‌اش را داشته باشد
از وال استریت ژورنال، ۲۴ آوریل ۲۰۲۵ (۴ اردیبهشت ۱۴۰۴)
مترجم: حبیب مهرزاد – اختصاصی اندیشۀ نو
مارکو روبیو، وزیر امور خارجهٔ آمریکا، گفت که دولت ترامپ آماده است به ایران اجازه دهد برنامهٔ هسته‌یی غیرنظامی‌ای داشته باشد، به شرط آنکه منحصراً به سوخت هسته‌یی وارداتی متکی باشد. او این مصالحهٔ احتمالی با ایران با هدف جلوگیری از ساخت سلاح هسته‌یی را تشریح کرد.
این اظهارات روبیو، که این هفته در پادکستی با «فری پرس» منتشر شد، گوشه‌ای از جزئیات موضع دولت ترامپ از زمان آغاز مذاکرات هسته‌یی پشت درهای بسته با ایران در ماه آوریل را نشان می‌دهد. اجازه دادن به ایران برای داشتن برنامه‌ای برای تولید برق و سایر هدف‌های غیرنظامی به‌واقع عقب‌نشینی از خواست اولیهٔ مایک والتز، مشاور امنیت ملی دولت ترامپ، در ماه مارس است که ایران با «برچیدن کامل» برنامهٔ هسته‌یی‌اش موافقت کند.
به گفتهٔ روبیو، «اگر ایران خواهان داشتن برنامهٔ هسته‌یی غیرنظامی است، می‌تواند مانند بسیاری از کشورهای دیگر جهان برنامهٔ هسته‌یی داشته باشد.» اما او افزود که ایران باید «مواد غنی‌شده را وارد کند». روبیو می‌گوید که ایران می‌تواند رآکتورهای هسته‌یی‌اش را فعال نگه دارد، اما مسیرش برای رسیدن به بمب اتمی مسدود خواهد شد، از جمله به این دلیل که به ایران اجازهٔ غنی‌سازی اورانیوم داده نمی‌شود. روز شنبه [۶ اردیبهشت]، کارشناسان فنی دو طرف برای نخستین بار از شروع مذاکرات نمایندگان ایران و دولت ترامپ با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو خواهند کرد.
بیشتر کارشناسان می‌گویند که آمریکا به‌آسانی نخواهد نتوانست پیشنهادش را به ایران بقبولاند. گرچه در این پیشنهاد ایران به آنچه می‌خواهد می‌رسد- داشتن برنامهٔ هسته‌یی غیرنظامی- اما پذیرش این پیشنهاد ایران را به منابع سوخت خارجی وابسته می‌کند. رد کردن این پیشنهاد نگرانی‌های «غرب» را بیشتر می‌کند که ایران می‌خواهد این گزینه را برای تولید سلاح‌های هسته‌یی‌اش حفظ کند.
در حالی که مذاکرات هفتهٔ گذشته در رم آغاز شد، علی شمخانی، یکی از دستیاران ارشد آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، آنچه را که او الگوی امارات متحدهٔ عربی نامید رد کرد. اشارهٔ او به رویکرد امارات متحدهٔ عربی بود که به‌جای اینکه خودش اورانیوم را برای رآکتور‌هایش غنی‌سازی کند، سوخت هسته‌یی‌اش را وارد می‌کند. این کشور نفت‌خیز حاشیهٔ خلیج فارس همچنین متعهد شده است که سوخت مصرف‌شده را برای استخراج پلوتونیوم- که می‌تواند برای ساختن سلاح‌های هسته‌یی استفاده شود- دوباره فراوری نکند.
ایدهٔ تأمین سوخت ایران از خارج به روزهای اولیهٔ برنامهٔ هسته‌یی ایران بازمی‌گردد. به گفتهٔ سیدحسین موسویان، مقام پیشین ایران که اکنون کارشناس سیاست هسته‌یی در دانشگاه پرینستون است، ایران پیشنهاد کرد که در دههٔ ۱۹۸۰ و اوایل دههٔ ۱۹۹۰ غنی‌سازی هسته‌یی غیرایرانی را بپذیرد، به این شرط که آمریکا به کشورهای اروپایی اجازه دهد این سوخت را تأمین کنند؛ اما آمریکا نپذیرفت. ریچارد نفیو، که در دولت‌های اوباما و بایدن جزو مذاکره‌کنندگان با ایران بوده است، می‌گوید که در جریان مذاکرات منجر به توافق هسته‌یی ۲۰۱۵ [برجام]، توافقی که برنامهٔ هسته‌یی ایران را محدود می‌کند، این فکر دوباره مطرح شد. او گفت که ایران پیشنهاد داد که از تأسیسات غنی‌سازی اورانیومش برای تأمین مواد شکافت‌پذیر برای کشورهای همسایه استفاده شود، اما وابستگی به سوخت خارج از کشور را نپذیرفت.
به گفتهٔ نفیو، «دهه‌هاست که در مورد سرمایه‌گذاری‌های مشترک و تأمین چندملیتی سوخت صحبت شده است. مشکل همیشه به بی‌اعتمادی ایران برمی‌گردد که سوخت دریافت می‌کند و دیگران از موافقت با ایران برای داشتن چنین سایت‌های تولیدی مخالفت می‌کنند.»
استیو ویتکاف، فرستادهٔ ویژه آمریکا و مدیر اجرایی املاک و مستغلات که مذاکره‌کنندهٔ ارشد با ایران است، دوباره اخیراً به ایدهٔ واردات سوخت از ایران اشاره کرد. ویتکاف هفتهٔ گذشته در اظهاراتش اصرار داشت که ایران «برنامهٔ غنی‌سازی و تسلیحاتی هسته‌یی» را برچیند و این احتمال را باز گذاشت که برخی از فعالیت‌های هسته‌یی صلح‌آمیز ایران بتواند ادامه یابد.
روبیو در توضیح اظهارات ویتکاف گفت مادام که اورانیوم مورد نیاز ایران از خارج وارد شود و در سطح پایین ۳٫۶۷درصد غنی‌شده باشد، ایران می‌تواند برنامهٔ هسته‌یی صلح‌آمیز غیرنظامی داشته باشد. رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که بر برنامهٔ هسته‌یی ایران نظارت می‌کند، روز چهارشنبه گفت که هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که تهران از زمان آغاز مذاکرات با دولت ترامپ سرعت عملیات هسته‌یی‌اش را کُند کرده باشد.
اندیشهٔ نو: استفاده از تمام یا بخش‌هایی از این مطلب با ذکر منبع بدون مانع است.
جمعه ۵ اردیبهشت ۱۴۰۴