Recently updated on آوریل 24th, 2025 at 11:58 ب.ظ
دکتر هایده شیرزادی یکی از زنان اثرگذار در جامعهٔ ایران بوده است. نام او در حوزهٔ بازیافت زباله و حفاظت از محیط‌زیست نامی آشناست. عرصهٔ اصلی فعالیت او در حال حاضر بازیافت زباله‌های شهری، تولید کود آلی، بازیافت نخاله‌های ساختمانی و غیره است. او بنیان‌گذار و مدیرعامل «شرکت بازیافت مواد و تولید کود آلی کرمانشاه» است. پردازش و بازیافت سالیانه ۲۰۰هزار تن پسماند، نمایندگی ماشین‌آلات بازیافت پسماند و نخاله های ساختمانی از کشورهای آلمان و اتریش، و مشاوره در حوزهٔ مدیریت پسماند به دیگر شهرهای ایران از عرصه‌های فعالیت این شرکت است. شرکت او برای نخستین بار در ایران سایت بازیافت نخاله‌های ساختمانی را در شهر کرمانشاه راه‌اندازی کرد. خودش می‌گوید: «هدف من از این کار نجات زمین است.»
به نوشتهٔ «بنیاد توسعهٔ کارآفرینی زنان و جوانان»، فیلم مستندی به نام «مادر زمین» به کارگردانی مهناز افضلی از زندگی این کارشناس تهیه شده است.
دکتر شیرزادی، متولد ۱۳۳۷ در گیلان‌غرب در استان کرمانشاه، پس از گرفتن مدرک فوق‌دیپلم در ایران، به آلمان رفت و نخست در رشتهٔ کشاورزی بین‌المللی و سپس چندی بعدی در رشتهٔ اکولوژی و حفاظت از محیط‌زیست و مدیریت پسماند در دانشگاه کاسل تحصیل کرد. او در المپیک زمستانی ۲۰۱۸ در کرهٔ جنوبی جزو کسانی بود که مشعل المپیک را حمل کرد.
دکتر شیرازدی پس از شش سال تلاش پیگیر و مواجه شدن با کم‌توجهی و بی‌توجهی‌های مسئولان در استان و شهر کرمانشاه، بالاخره توانست در سال ۱۳۸۰ کامل‌ترین طرح فراوری و بازیافت پسماند را در در این استان اجرا کند. در این عملیات روزانه به‌طور میانگین ۷۰۰ تن پسماند شهر کرمانشاه و ۳ شهر مجاور و ۴۰۰ روستای کرمانشاه فراوری و بازیافت می‌شود که در ضمن از وارد شدن شیرابه به زمین و آلوده کردن سفره‌های زیرزمینی جلوگیری می‌کند.
خانم شیرزادی می‌گوید: «ما می‌توانیم هر کالایی را با پول نفت به ایران وارد کنیم، ولی محیط‌زیست را نمی‌توانیم . باید با مشارکت و خرد جمعی حفظش کنیم.»
دکتر شیرزادی دو هفته پیش گفت‌وگویی با گردانندگان کانال یوتیوبی «رسانهٔ پارسی» داشت که در آن به‌ویژه به مسئلهٔ پسماند (زباله‌های مصرفی و تولیدی) در ایران پرداخت. در ادامه، گزیده‌هایی از صحبت‌های ایشان را می‌خوانید:
مهمه که ما محیط‌زیست اجتماعی را برای مردم خوب جا بیندازیم و تفهیم کنیم و نقش دولت‌ها را [بشناسانیم] و مطالبه‌گری کنیم از دولت‌ها.
ما تو همهٔ بخش‌ها مشکل داریم. در آب، انرژی و… من گفتم سهمی داشته باشم در کاهش آلودگی‌ها. مطابق آمار جدید در سال گذشته در ایران سالی ۲۱ملیون تن زباله تولید می‌شود. کجا بریزیم این زباله‌ها را؟ از هر ۱۰۰۰ کیلوگرم پسماند ۴۰۰ مترمکعب گاز گلخانه‌یی آزاد می‌شه.
بخشی از پسماندها ارزش بازیافت نداره، ارزش حرارتی داره. جلد تمام بسته‌بندی‌ها الآن رسیده به ۲۰درصد [پسماند]. چقدر افزایش پیدا کرده یک‌بار مصرف‌ها! این مواد ارزش حرارتی داره، ولی ارزش بازیافتی نداره. سوزاندنش هم برای شرایط ایران از لحاظ اقتصادی، اجتماعی، اقلیمی مناسب نیست. الآن دولتمردان ما اصلاً موضوع را نمی‌دانند.
قانون پسماندهای بسته‌بندی اگر [تدوین و اجرا] می‌شد، الآن ما مشکل این پدیدهٔ شوم زباله‌گرد را نداشتیم. به دولتمردان گفتم بذارید یه تعداد نیرو برای شما آموزش بدیم. امیدوارم عملی بشه. همهٔ مسئولان هم می‌آیند [از کارگاه ما در کرمانشاه] بازدید می‌کنند، میگن چقدر خوبه. چرا اتفاقی نمی‌افته؟ آیا دولت‌های ما واقعاً در عمل توسعه‌خواه هستد؟ در عمل یغماگرند. عملکرد ما نفرین منابع است.
[اینکه در جامعهٔ ایران] چه تغییراتی ایجاد شده تو این پسماندها اصلاً یک داستانی داره. به عنوان مثال، اصلاً قوطی‌های شیر از تو زباله‌های منطقهٔ فقیر حذف شده. تو منطقه‌های متوسط هم تقریباً کمه. فقط تو منطقه‌های مرفه قوطی‌های شیر هست. از اون ور می‌بینی روزنامه تو حتی قشر متوسط هم دیگه نداره که سابق بیشترین روزنامه‌ها تو قشر متوسط بود.
جامعه‌شناسان از طریق این پسماند می‌توانند جامعه را، رفتارش را، مصرفش را، اقتصادش را ببینند. دانشگاه هم توجهی به این مسائل نداره. کل جامعه باید به این [موضوع] آگاه باشه.
اندیشهٔ نو: استفاده از تمام یا بخش‌هایی از این مطلب با ذکر منبع بدون مانع است.
چهارشنبه ۳ اردیبهشت ۱۴۰۴