عبدالله اوجالان، رهبر زندانی حزب غیرقانونی کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) ترکیه، درخواستی تاریخی از این حزب داده است که سلاح‌های خود را زمین بگذارد، خود را منحل کند و به درگیری چند دهه‌ای خود با دولت ترکیه پایان دهد.
هیئتی از حزب DEM طرفدار کرد ترکیه روز پنجشنبه از زندان جزیره ای که اوجالان از سال 1999 در آن نگهداری می شود بازدید کرد و بعدا بیانیه خود را در استانبول ایراد کرد.
اوجالان در این نامه گفت: «من فراخوانی برای زمین گذاشتن سلاح دارم و مسئولیت تاریخی این فراخوان را بر عهده می‌گیرم».
«کنگره [حزب] خود را تشکیل دهید و تصمیم بگیرید. بر اساس این بیانیه، اوجالان گفت: همه گروه‌ها باید سلاح‌های خود را زمین بگذارند و پ‌ک‌ک باید خود را منحل کند.
ترکیه و متحدان غربی آن پ‌ک‌ک را یک سازمان تروریستی می‌دانند.
افکان علا، معاون رئیس حزب حاکم عدالت و توسعه، در توضیح این اقدام گفت که اگر پ‌ک‌ک اسلحه‌ها را کنار بگذارد و منحل شود، کشورش «از قید و بندهایش آزاد خواهد شد».
در اولین پاسخ از سوی حزب حاکم رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور، علا گفت که دولت انتظار دارد پ ک ک به درخواست اوجالان عمل کند.
ترکیه عوض شده؟
اوجالان در نامه خود تصمیم خود را اینگونه توضیح داد که پ.ک.ک در دوره ای تشکیل شده بود که دولت ترکیه حقوق کردها را محدود می کرد، اما هویت کردی دیگر در ترکیه انکار نمی شد و “بهبود آزادی بیان” صورت گرفته است.
ترکیه در دهه های اخیر محدودیت های استفاده از زبان کردی و بیان آزادانه هویت ترکی را حذف کرده است، به ویژه از زمان به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه در سال 2002. با این حال، مخالفان می گویند که دولت در اعطای حقوق بیشتر برای کردها در ترکیه به اندازه کافی پیش نرفته است.
اوجالان در نامه خود می گوید: احترام به هویت، بیان آزادانه، خودسازمان دهی دموکراتیک هر بخش از جامعه بر اساس ساختارهای اجتماعی-اقتصادی و سیاسی خود، تنها از طریق وجود جامعه و فضای سیاسی دموکراتیک امکان پذیر است.
پ.ک.ک مبارزه خود را علیه دولت ترکیه در سال 1984 آغاز کرد. هدف آن ایجاد یک سرزمین مستقل برای کردها در جنوب شرقی ترکیه بود، اما از آن زمان رسماً از اهداف جدایی طلبانه فاصله گرفت و در عوض خواستار خودمختاری بیشتر شد. با این حال، از خشونت مسلحانه چشم پوشی نکرد و گروه های وابسته به پ ک ک به انجام حملات پراکنده در ترکیه ادامه دادند.
در ماه اکتبر، پ‌ک‌ک مسئولیت حمله به یک شرکت دفاعی دولتی ترکیه در نزدیکی آنکارا را بر عهده گرفت که در آن ۵نفر کشته و ۲۲نفر زخمی شدند. در پاسخ، ترکیه به اهداف پ ک ک در عراق و سوریه حمله کرد.
ترکیه به طور مرتب حملات هوایی علیه پ‌ک‌ک در عراق و گروه‌های وابسته به آن در سوریه انجام می‌دهد.
درخواست اوجالان می تواند پیامدهایی برای منطقه اصلی صادرکننده نفت در شمال عراق، جایی که پ.ک.ک در آن مستقر است، و برای سوریه همسایه، که پس از ۱۳ سال جنگ داخلی و سرنگونی بشار اسد در دسامبر در حال ظهور است، داشته باشد.
نچیروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان در شمال عراق از پیام اوجالان استقبال کرد.
روند صلح
یک دهه پیش روند صلح ترکیه و پ‌ک‌ک شکست خورد.
اوجالان 75 ساله از سال 1999 پس از محکوم شدن به خیانت در جزیره ایمرالی در نزدیکی استانبول زندانی است. علیرغم حبس، او همچنان به نفوذ قابل توجهی بر پ‌ک‌ک ادامه می‌دهد و انتظار می‌رود رهبری این گروه به درخواست‌های او توجه کند.
اعلام مهم اوجالان بخشی از تلاش جدید برای صلح بین این گروه و دولت ترکیه است که در ماه اکتبر توسط شریک ائتلافی اردوغان، دولت باچلی، آغاز شد. این سیاستمدار ملی‌گرا پیشنهاد کرد که اگر گروه او از خشونت دست بکشد و منحل شود، اوجالان می‌تواند مشروط شود.
سال گذشته، اوجالان گفت که می تواند مسئله کرد را «از عرصه درگیری و خشونت به عرصه قانون و سیاست تغییر دهد» و بعداً اطمینان داد که «آماده برداشتن اقدامات لازم و برقراری تماس است».
نشست روز پنجشنبه سومین باری بود که مقامات حزب DEM به عنوان بخشی از تلاش های صلح با اوجالان دیدار کردند. این مقامات همچنین با صلاح‌الدین دمیرتاش، یکی از رهبران زندانی سابق حزب DEM ملاقات کرده‌اند و برای گفتگو با رهبران کرد آنجا به عراق سفر کرده‌اند.
حزب DEM پس از ممنوعیت مکرر مجبور به تغییر نام خود شد. مخالفان می گویند این حزب از “تروریسم پ ک ک” حمایت می کند، اما DEM می گوید خواستار دموکراسی بیشتر در ترکیه است و می گویند تعطیلی پیشینیان DEM و زندانی شدن دمیرتاش شاهدی بر سرکوب جنبش طرفدار کرد ترکیه است.
گالیپ دالی، مشاور ارشد در چتم هاوس، می‌گوید در صورت موفقیت، این اقدام یکی از «تحول‌کننده‌ترین رویدادهایی است که در خاورمیانه رخ داده است».
پنجشنبه ۹ اسفند ۱۴۰۳