این برجام آینده‌ای نخواهد داشت، بنابراین، باید تا دیرتر نشده است از همین ظرفیت‌های فعلی آن برای توسعه منافع ملی کشورمان استفاده شود. پذیرش این تراژدی مهم‌ترین مساله روز سیاست خارجی کشور ما است.”
با انتخاب دونالد ترامپ، به عنوان رئیس جمهور جدید آمریکا، واکنش ها به این انتخاب در کشورهای گوناگون متفاوت بوده است. در ایران، این انتخابات، در قبل و بعد از رای گیری و اعلام نتیجه با حساسیت پیگیری می شد. بیشترین حساسیت هم مربوط به آینده توافق برجام می باشد که تاثیر سیاسی و اقتصادی آن بر ایران و رژیم اسلامی، دغدغه هایی را به وجود آورده است. مطالب مندرج در روزنامه های ایران که باید انعکاس نگرانی های موجود باشد، هنوز ادامه دارد.
روزنامه جمهوری اسلامی، می نویسد:”پیروزی غیرمنتظره دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ابهاماتی را به وجود آورده است بطوری که حتی متحدان آمریکا نیز درخصوص محورهای پرابهام وعده‌های انتخاباتی وی واکنش‌های تندی نشان داده‌اند و به وضوح خواستار توضیح ترامپ در این موارد شده‌اند. یکی از این موارد، برجام است”. این روزنامه با تشریح اظهارات تبلیغاتی ترامپ در جریان مبارزات انتخاباتی و موضع گیری اخیر اتحادیه اروپا، مبنی بر اینکه این توافق نامه چند جانبه است و آمریکا به تنهایی نمی تواند آن را لغو کند، ادامه می دهد:” جمهوری اسلامی ایران با عمل به تعهدات خود از موقعیت بسیار مستحکمی برخوردار است. هر چند آمریکا به بخشی از تعهداتش عمل نکرده و به همین دلیل نیز مورد اعتراض و نکوهش سایر طرف‌ها در برجام قرار گرفته ولی ورود به یک فضای پرتنش در مسیر بی‌اعتبار کردن برجام به صلاح هیچ یک از اطراف نیست. همراهی ایران و اصرار به اجرائی شدن برجام بدین معنی نیست که ایران گزینه دیگری ندارد، اما انتظار می‌رود که تمامی طرف‌ها نیز به تعهداتشان عمل نمایند و با اظهارات و اقدامات غیرمنطقی در روند اجرای برجام، ایران را وادار به انتخاب گزینه‌های دیگر نکنند. عوارض عدم پای بندی به برجام فراگیر خواهد بود و مسئولیت آن متوجه طرف‌هائی است که این بازی بدفرجام را آغاز کنند. هیئت حاکمه جدید آمریکا تصور نکند از اخلال در برجام بهره‌ای خواهد برد و مطمئن باشد که هرگونه ایجاد تردید و اخلال در آن به زیان خود آمریکا است و به مصلحت هیچیک از اطراف نخواهد بود.
روزنامه کیهان، به قلم حسین شریعتمداری، با اشاره به اینکه در نظام حاکم بر آمریکا تفاوتی چندان بین حزب دمکرات و جمهوری خواه وجود ندارد، سمت حمله خود را به “اصلاح طلبان” معطوف کرده که دچار “وحشت مصنوعی” شده و در دلایل آن از جمله می نویسد:” … دونالد ترامپ اگرچه در ادعاهای خود تا مرز دیوانگی پیش رفته است ولی عاقل‌تر از آن است که برجام را یعنی سندی را که تمام و کمال به نفع آمریکا تهیه و تصویب شده است، پاره کند و یکی از دستاوردهای بزرگ و پرسود آمریکا در جریان مذاکرات هسته‌ای با ایران را نادیده بگیرد.” شریعتمداری در ادامه در توصیف وحشت اصلاح طلبان، معتقد است،”…نمی‌توان پذیرفت که ابراز نگرانی نزدیک به وحشت مدعیان اصلاحات از پیروزی دونالد ترامپ واقعی باشد و یا اشکی که در عزای شکست هیلاری کلینتون می‌ریزند، از سوگ آنان ریشه گرفته باشد! آنان به خوبی می‌دانند که ترامپ و کلینتون سرو‌ته یک کرباسند و اگر درباره برخورد با ایران اسلامی تفاوت‌نظری داشته باشند، این تفاوت نظر از نوع تفاوت دو لبه یک قیچی است که هنگام بریدن، همسو عمل می‌کنند.” کیهان در پایان با اشاره به اینکه نوع برخورد حامیان دولت روحانی از پیروزی ترامپ،”آگاهانه یا ناخودآگاه – و انشاءالله ناخودآگاه – برای آمریکا یعنی دشمن تابلودار ایران اسلامی، پیام ضعف و زبونی می‌فرستد و جمهوری اسلامی ایران را در مقابل زورگویی‌ها و باج‌خواهی‌های حریف، ناتوان و ترسو معرفی می‌کند! چرا که کمترین نتیجه اعلام ترس از دشمن، جری کردن حریف خواهد بود. بنابراین، اگر جایی برای نگرانی باشد، این نگرانی را فقط می‌توان در اعلام وادادگی مدعیان اصلاحات در مقابل حریف دید.”
روزنامه ایران، به قلم حسین موسویان،دیپلمات ارشد سابق ایران، با اشاره به اینکه پیروزی ترامپ،”در این انتخابات به اندازه‌ای غیرقابل باور بوده است که مدت‌هاست طراحی سناریویی در داخل سیستم حاکمیتی امریکا در دستور کار قرار گرفته است”،معتقد است که،”ارزیابی ایران از نتیجه انتخابات امریکا و مواجهه با سیاست‌های رئیس‌جمهوری جدید این کشور نباید صرفاً مبتنی بر تفکرات فردی ترامپ باشد.” و در تشریح این موضوع به سیستم حکومتی آمریکا می پردازد و معتقد است که رئیس جمهور تنها تصمیم گیرنده نیست و به همین دلیل،”ایران در دوره ریاست جمهوری ترامپ، با تهدیدات و فرصت‌هایی روبه‌رو خواهد بود.”موسویان برای مقابله با تهدیدهای پیش رو، راه حل هایی را پیشنهاد می دهد و می نویسد:” از فحاشی، توهین، تحقیر و مسخره کردن ترامپ بپرهیزند.از اقدامات و مواضع تحریک‌آمیز بی مورد که صرفاً بهانه به دشمن می‌دهد، پرهیز شود.تهدیدات و فرصت‌های احتمالی را بررسی و برای هر سناریوی احتمالی برنامه تنظیم کنند. از هر اقدام یا موضعی که شائبه ترس یا ضعف ایران را القا کند، پرهیز شود که این امر جناح‌بازهای امریکا را گستاخ‌تر خواهد کرد. لابی صهیونیسم، سعودی‌ها و متحدین عرب آنها و منافقین از لحظه پیروزی ترامپ برای نفوذ و تأثیرگذاری در او و تیمش فوراً وارد عمل شدند تا سیاست‌های ضد ایرانی را در واشنگتن تقویت و طرح‌های ضد ایرانی شکست خورده یا مسکوت مانده گذشته را احیا کنند.”موسویان به موارد دیگر هم اشاره دارد و خواستار تمهیدات لازم برای مقابله با شیعه هراسی و بازسازی روابط با اتحادیه اروپا را هم اضافه کرده است.
روزنامه دنیای اقتصاد، تصویری بسیار تیره تر را ترسیم کرده است و به قلم محمد علی کاشفی،می نویسد:”…اقبال بسیار گسترده مردم آمریکا به دونالد ترامپ هرچه بوده باشد، این انتخاب یک پیامد مستقیم دارد که می‌تواند چارچوبی برای پیش‌بینی رفتارهای آتی ایالات‌متحده در صحنه بین‌المللی به‌طور عام و در قبال جمهوری اسلامی ایران و برجام به‌طور خاص باشد: تضعیف نهادگرایی لیبرال (Liberal Institutionalism) و تقویت مجدد واقع‌گرایی (Realism).”
مطلب در ادامه می نویسد:”چهل و پنجمین رئیس‌جمهور آمریکا هراندازه هم که هنوز برای تحلیلگران ناشناخته باشد، بارها نشان داده است که اعتقاد چندانی به بسیاری از نهادهای بین‌المللی فعلی از جمله معاهدات تجاری نفتا، شراکت فراپاسیفیک (TPP)، ناتو و برجام ندارد.” و “برجام را «یکی از بدترین توافقاتی که دیده است» و نیازمند «مذاکره مجدد» ارزیابی می‌کند، حتی از پاره کردن آن هم ابایی ندارد.” دنیای اقتصاد در ن به افزایش ریسک تجارت با ایران نزد طرف های تجاری با ایران می پردازد و می نویسد:”سیاست احتمالی دولت جدید آمریکا در قبال برجام، حفظ ساختار کلی تحریم‌های موجود و حذف تدریجی منافع اقتصادی فعلی توافق برای کشورمان با اتخاد رویکرد یکجانبه‌گرایی از مسیر تصویب تحریم‌های جدید با بهانه‌های جدید (رفتارهای منطقه‌ای، برنامه موشکی و حقوق بشر) است.” دنیای اقتصاد معتقد است،” تعمیق روابط با اتحادیه می‌تواند اثرگذاری تحریم‌های یکجانبه احتمالی آتی آمریکا را تا حد زیادی خنثی کند.”و در پایان می نویسد:” این برجام آینده‌ای نخواهد داشت، بنابراین، باید تا دیرتر نشده است از همین ظرفیت‌های فعلی آن برای توسعه منافع ملی کشورمان استفاده شود. پذیرش این تراژدی مهم‌ترین مساله روز سیاست خارجی کشور ما است.”
روزنامه خراسان، می نویسد:”…در مورد برجام حتی در صورتی که ترامپ بخواهد شعارهای انتخاباتی تند خود درباره برجام را اجرا کند همراهی اروپا با این کشور کمتر از قبل خواهد بود. مخصوصا چنانچه در این مدت بتوانیم میخ روابط با اروپا و شرق آسیا را محکم بکوبیم تحریم های یک جانبه آمریکا حداقل تاثیر را خواهد داشت. چنانچه در دهه 90 میلادی هم اروپایی ها با آمریکا در اعمال تحریم های داماتو همراهی نکردند. مثلا در حوزه نفت شرکت های آمریکایی رفتند و اروپایی ها جای آن ها را گرفتند.چنانچه تفاهم های اخیر در حوزه نفت، پتروشیمی و خودرو به ثمر بنشیند و به قرارداد منجر شود، می توانیم با خیال راحت نظاره گر رفتارهای ماجراجویانه احتمالی ترامپ باشیم.اما هنوز نه این میخ را محکم کوبیده ایم و نه به شرایط دهه 90 رسیده ایم. متاسفانه طی حدودا 10 ماهِ گذشته از اجرای برجام، هنوز درجاتی از نااطمینانی ها و اما و اگرها، مخصوصا در روابط بانکی، باقی مانده است. موضوعی که نتیجه بدعهدی و رفتار کج دار و مریز آمریکا در قبال اجرای متن و روح برجام است. ترامپ می تواند این فضای نااطمینانی، تعلیق و انتظار را تشدید کند. نه تنها شرکت های خارجی، بلکه داخلی ها هم، دست از تصمیم ها و اقدامات مهم می کشند تا ببینند که چه خواهد شد. این نااطمینانی و تعلیق می تواند اقتصاد کشور را دچار عقبگرد کند. …تلاش برای ایجاد رابطه موثر و محکم با اروپا ( مخصوصا اروپای دوم) و همچنین کشورهای آسیایی می تواند اثر فضاسازی های احتمالی آمریکایی ها را حداقل کند و فعالان اقتصادی را از تعلیق و انتظار برهاند.”
روزنامه اطلاعات، می نویسد:” بازنگری مجدد توافقنامه برجام، آنهم از طریق کنگره که در اختیار جمهوریخواهان مخالف جمهوری اسلامی‌ایران است، شکل دیگری در صفحه دوم از طراحی سیاسی رئیس جمهور جدید آمریکا خواهد بود. ایران قدرتمندترین کشور منطقه است و انتخاب دستور کاری برای تقابل با آن، هزینه سنگینی را در پی خواهد داشت که ترامپ به این زودی‌ها به آن نزدیک نخواهد شد. همین مشکل را اتحادیه اروپا با شعارهای ترامپ دارد. اروپا که همراه و متحد اصلی آمریکا است، اجازه نمی‌دهد با تغییر سیاست‌ها بار سنگین و جدیدی از هزینه‌ها را متحمل گردد. در یک کلام، اقتصاد جهانی در آنچنان شرایطی قرار دارد که هرگونه اقدام سیاسی که بر نظامی‌گری تکیه کند را پس می‌زند.”