روز گذشته دانشگاه‌های صنعتی «شریف» و «امیرکبیر» شاهد تجمع اعتراضی دانشجویان سال بالایی بودند. دانشجویان که پلاکاردهایی با شعارهای «دانشگاه پولکی، جریمه زورکی» و «دانشجوی روزانه، تحصیلش رایگانه» در دست داشتند، در اعتراض به پرداخت شهریه، راهپیمایی می‌کردند.
اعتراض آن‌ها که روزی برترین رتبه‌های کنکور سراسری را به دست آورده‌اند، به قانون سنوات تحصیلی است؛ قانونی که سال 93 تصویب شده است و بر طبق آن، تحصیل رایگان و امکانات رفاهی به دانشجویانی که مدت زمان تحصیل‌شان بیش تر از موعد مقرر طول بکشد، اختصاص پیدا نمی‌کند. موضوع مهم این است که این قانون گرچه سال 93 تصویب شده ولی برای ورودی‌های سال‌های 91 و92 هم به اجرا درآمده است.
«امیرحسین»، دانشجوی کارشناسی عمران در دانشگاه امیرکبیر به «ایرانوایر» می‌گوید: «این‌ها می‌گویند تحصیل برای مقطع کارشناسی هشت ترم است و اگر کسی درسش تا ترم 9 و 10 طول بکشد، باید شهریه پرداخت کند و از سایر خدمات دیگر مثل خوابگاه و ژتون غذا و… محروم می‌شود.»
او معتقد است بسیاری از دانشجویان برای لیسانس پنج ساله برنامه‌ریزی می‌کنند: «اصلا شاید می‌خواهند در طول سال واحدهای کم تری بردارند که وقت بیش تری روی درس بگذارند. متاسفانه نظام آموزشی ما اصلا دنبال کیفیت نیست. در این قانون هم کیفیت فدای پول می‌شود.»
«سارا» دانشجوی فوق لیسانس برق دانشگاه شریف است. او هم یکی از معترضان این قانون جدید به شمار می رود: «دانشجو اگر بخواهد یک مقاله “آی اس آی” ارایه کند، حداقل یک سال زمان می‌برد که از مجله معتبر جواب بگیرد. ولی ما کلا از زمان تصویب طرح خود فقط یک سال زمان داریم که از پایان نامه دفاع کنیم.»
منظور سارا از مقاله آی اس آی، مقاله ای است که در یک مجله معتبر علمی چاپ شود. آی اس آی (Institute for Scientific Information) یک موسسه علم سنجی است. این موسسه سالانه مجلات را بر اساس شاخصی به نام ضریب تاثیرگذاری رتبه بندی می‌کند و ضریب تاثیرگذاری یکی از شاخص‌های اصلی برای اعتبار علمی مجلات علمی محسوب می‌شود. مقاله حاصل از تحقیق سارا در یک مجله مورد تایید آی اس آی منتشر شده اما سارا به دلیل قانون جدید سنوات مجبور شده است یک میلیون و 400 هزارتومان به دانشگاه بپردازد. او می‌گوید: «اشتباه کردم. شاید بهتر بود من هم از پایان نامه‌های دیگران استفاده می‌کردم. تحقیق اصل و اوریجینال به درد این دانشگاه‌ها نمی‌خورد.»
او تصمیم دارد برای ادامه تحصیل به امریکا برود.
«مجید»، دانشجوی کارشناسی ارشد کامپیوتر هم می‌گوید: «وقتی هم باید مدت‌ها تحقیق کنیم، هم دنبال یک جای معتبر برای انتشار مقاله بگردیم و بعد پول هم بدهیم و برایشان مهم نیست که مقاله در کدام مجله چاپ شده است، باید عطای درس خواندن را در این کشور به لقایش بخشید.»
قانون سنوات تنها دانشجویان این دانشگاه‌های بزرگ را به واکنش وا نداشته است؛ پیش‌تر نیز دانشجویان دانشگاه های ارومیه، تربیت مدرس و صنعتی اصفهان تجمع‌هایی در اعتراض به این قانون برگزار کرده اند.
دو روز پیش «حسین آخانی»، استاد دانشگاه تهران در صفحه فیس بوک خود حکایت یکی از این دانشجویان را نوشت که در شبکه‌های اجتماعی بارها به اشتراک گذاشته شد: «دیروز یکی از دانشجویان دکترای من که فرد بسیار با توان و شایسته‌ای است و تحقیقی در سطح بین المللی انجام داده و منتظر است تا همکار آلمانی مقاله را چک کرده و برای مجله ارسال شود، به دلیل اضافه سنوات در این ترم مجبور شده یک میلیون و 300هزارتومان بپردازد.»
این استاد دانشگاه نوشته که کل پولی که دانشگاه تهران بابت تحقیق این دانشجو در اختیار او قرار داده، یک میلیون تومان است: «این‌ها ریشه بازار مقاله فروشی است که در مقابل دانشگاه تهران ایجاد شده است. وقتی برای دانشجوی دکترای دانشگاه تهران ریالی برای تحقیق داده نمی‌شود و حتی از دانشجویی که تحقیق‌اش را هم بورس خارجی پرداخته است، دانشگاه به دلیل یک ترم اضافه پول می‌گیرد، چه انتظاری دارید دانشجویی که در دانشگاه دست چندم درس می خواند، بتواند مقاله علمی معتبر بنویسد.»
«نورا» یکی از دانشجویان صنعتی امیرکبیر است که در تجمع دیروز شرکت کرده است: «من واقعا در هیچ تجمعی شرکت نمی‌کنم که مبادا کارم به کمیته انضباطی و حراست بکشد و با مشکل رو به رو شوم اما در این تجمع شرکت کردم چون واقعا این قانون کیفیت مطلوب کار و تحقیق دانشجویی را نشانه گرفته است.ما که همه تلاش‌مان را کرده‌ایم تا به یک دانشگاه معتبر وارد شویم، نباید بگذاریم بی خودی و بدون کیفیت فارغ التحصیل شویم و از ترس جریمه و پول کارهای سردستی انجام دهیم.»
دکتر «احمد معتمدی»، رییس دانشگاه صنعتی امیرکبیر روز گذشته به «ایسنا» گفته است: «در قانون، چهار سال برای کارشناسی، دو سال برای کارشناسی ارشد و دو سال هم برای دکترا در نظر گرفته شده است. با این حال، دانشگاه برای ترم 9 شهریه‌ای از دانشجویان دریافت نمی‌کند. گرچه قانون این اجازه را می‌دهد ولی جریمه‌ای صورت نمی‌گیرد و تنها در ترم 10 این اتفاق می‌افتد. اگر دانشجویی تا آخر مهر از پایان‌نامه خود دفاع کند، هزینه‌ای از وی دریافت نخواهیم کرد ولی اگر از موعد مقرر بگذرد، به ازای هر 15 روز، 125 هزار تومان از اول آبان از آن ها دریافت می‌شود. بنابراین، اگر کسی در آبان‌ماه از پایان‌نامه خود دفاع کند، 250 هزار تومان و اگر تا پایان ترم ادامه دهد، این رقم به 750 هزار تومان خواهد رسید.»
«احسان»، یکی دیگر از دانشجویان معترض به این قانون می‌گوید: «ما همه پلاکاردهایی داشتیم که روی آن نوشته شده بود این یک تجمع صنفی است و واقعا فقط در جهت حمایت از دانشجو و محیط دانشگاه و کیفیت علمی اعتراض می‌کنیم اما می‌دانم دوباره از فردا چند نفری به کمیته انضباطی احضار می‌شوند تا سروصداها بخوابد. این بار اما بچه‌ها مصمم هستند. این قانون به دانشجو و دانشگاه ضربه می‌زند و هر طور شده باید اعتراض کنیم تا مشکل حل شود.»
ایران وایر