دادگاه: دولت ها موظف هستند از شهروندان مراقبت کنند… حق داشتن محیط زیست سالم و پاک بخشی از این وظیفه است
نویسنده : آناندا کریشنان جی[1]
برگردان خلاصه شده ای از گزارش: آوای سپیده – اختصاصی اندیشۀ نو
در یک حکم مهم ، دیوان عالی هند “حق زندگی در برابر اثرات نامطلوب تغییرات آب و هوایی“ را به ماده ۱۴ و ۲۱ افزوده است.
هیئت سه نفره به ریاست قاضی هند دی وای چاندراچود[2] می گوید: “اصل ۴۸ الف قانون اساسی مقرر می دارد که دولت برای حفاظت و بهبود محیط زیست و حفاظت از جنگل ها و حیات وحش کشور تلاش کند. بند (جی)از ماده ۵۱ الف تصریح می کند که وظیفه هر شهروند هندی است که از محیط طبیعی از جمله جنگل ها، دریاچه ها، رودخانه ها و حیات وحش محافظت کرده و آن را بهبود بخشد و نسبت به موجودات زنده دلسوزی داشته باشد. اگرچه این مفاد قانون اساسی قابل پیگیری نیستند، اما نشانه هایی هستند که قانون اساسی، اهمیت جهان طبیعی را به رسمیت می شناسد.”
این هیئت گفت: “همانطور که در این مفاد مشخص شده است در سایر بخش‌های قانون اساسی٬ اهمیت محیط زیست به یک حق تبدیل می‌شود. ٰماده ۲۱ حق حیات و آزادی شخصی را به رسمیت می شناسد یا آن که ماده ۱۴ بیان می کند که همه افراد در مقابل قانون برابر و از حمایت یکسان برخوردار هستند. این ماده ها منابع مهم حفظ محیط زیست پاک٬ حق برخورداری از محیط زیست سالم در برابر اثرات نامطلوب تغییرات آب و هوایی است “
در حالی که هیئت دادگاه که شامل دادرسان جی بی پاردیوالا و مانوج میسرا نیز بود، در تاریخ ۲۱ مارس حکم را صادر کرد، اما جزئيات دستور در شنبه شب اعلام شد.
دادگاه خاطر نشان کرد که: “علیرغم سیاست ها و قوانین و مقررات دولتی که اثرات نامطلوب تغییرات آب و هوایی را به رسمیت می شناسد و به دنبال مبارزه با آن هست، هیچ واحد قانونی یا چتر حمایتی در هند وجود ندارد که به تغییرات آب و هوایی و نگرانی های مربوط به آن مربوط باشد.” و می افزاید ” به هرحال این به معنی آن نیست که مردم هند در برابر اثرات نامطلوب تغییرات آب و هوایی حقی ندارند.”
دادگاه در مورد حق برخورداری از محیط زیست پاک گفت: “بدون محیطی پاکی که پایدار باشد و تحت تأثیر تغییرات اقلیمی قرار نگیرد، حق زندگی به طور کامل محقق نمی شود. به دلیل عواملی مانند آلودگی هوا٬ تغییر در بیماری های مسری، افزایش دما، خشکسالی، کمبود منابع غذایی به علت ضایع شدن محصول و طوفان٬ حق برخورداری از سلامت (که بخشی از حق حیات بر اساس ماده ۲۱ است) تحت تاثیر قرار می گیرد. ناتوانی جوامع محروم در سازگاری با تغییرات اقلیمی یا مقابله با اثرات آن، حق حیات (ماده ۲۱) و همچنین حق برابری (ماده ۱۴) را نقض می کند.”
دادگاه در حال رسیدگی به دادخواستی در رابطه با محافظت از هوبره ی بزرگ هندی[3] به علت از دست دادن زیستگاه خود به دلیل خطوط انتقال برق بود.
در ۱۹ اپریل ۲۰۲۱ یک دادگاه عالی دستور داده بود که محدودیت‌هایی بر راه اندازی خطوط انتقال هوایی در منطقه‌ای به مساحت ۹۹۰۰۰ کیلومتر مربع و تبدیل خطوط فشار ضعیف و فشار بالا به خطوط برق زیرزمینی اعمال شود.
وزارت محیط زیست، جنگل‌ها و تغییرات آب و هوایی، وزارت نیرو، و وزارت انرژی‌های نو و تجدید پذیر بعداً به سازمان ملل مراجعه کردند و به دنبال تغییر جهت‌ها دادن به آن بودند. آنها خاطرنشان کردند که هند تعهدات بین المللی در مورد انتقال به سوخت های غیرفسیلی و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای داده است و این منطقه دارای سهم بزرگی از پتانسیل انرژی خورشیدی و بادی کشور است.همچنین ادعا شد که قرار دادن خطوط برق فشار قوی در زیر زمین از نظر فنی امکان پذیر نیست.
با پذیرش این درخواست، هیئت به مشکلات عملی در اجرای دستور، از جمله چالش های فنی و تملک زمین و هزینه های گزاف اشاره کرد.رئیس دادگاه عالی هند در نوشتن این صورت جلسه، همچنین به موضوعات حقوقی تغییر اقلیم و نیاز به استفاده از انرژی های تجدیدپذیر، به ویژه انرژی خورشیدی، و همچنین تعادل بین حفاظت از هوبره بزرگ هندی با حفظ محیط زیست به عنوان یک کل اشاره کرد.
دادگاه اظهار کرد: ” دستور عمومی برای زیرزمینی کردن خطوط برق با ولتاژ بالا و ولتاژ پایین که توسط این دادگاه صادر شده بود، نیازمند بازنگری است.” یک کمیته ۹ نفره از کارشناسان را برای “ارزیابی امکان سنجی خطوط برق زیرزمینی در مناطق خاص با در نظر گرفتن عواملی مانند زمین، تراکم جمعیت و نیازهای زیرساختی” تشکیل داد.”همچنین از کمیته خواسته است «وظیفه خود را تکمیل کند و گزارشی را از طریق دولت در تاریخ ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴ یا قبل از آن به این دادگاه ارائه کند».
اندیشه نو: استفاده از تمام یا بخش‌هایی از این مطلب با ذکر منبع بدون مانع است.
[2] D Y Chandrachud
[3] Great Indian Bustard (GIB)