به گفته جان کربی، مذاکره‌کنندگان به نسبت دو هفته پیش به امضای توافق با ایران برای احیای برجام نزدیکتر شده‌اند. روزنامه اسرائیلی “هاآرتص” نیز گفته است که طبق متن اتحادیه اروپا، توافق در “چهار مرحله و ۱۶۵ روز” اجرا می‌شود.
جان کربی، هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی آمریکا، روز یکشنبه (۲۸ اوت) در مصاحبه با شبکه خبری سی‌ان‌ان، ضمن ابراز خوش‌‌بینی نسبت به آینده مذاکرات با جمهوری اسلامی گفت که آمادگی ایران برای صرف‌نظر کردن از برخی خواست‌هایش، طرف‌های مذاکره را نسبت به دو هفته پیش به یکدیگر نزدیکتر کرده است.
این مقام آمریکایی در عین تأیید پیشرفت در مذاکرات با جمهوری اسلامی، تأکید کرد که هنوز مواردی از اختلاف‌نظر میان طرفین وجود دارد.
خبرگزاری بلومبرگ شنبه گذشته به نقل از “مقام‌های آگاه” از مذاکرات احیای برجام، گفته بود که آمریکا و ایران هنوز بر سر جزئیات کلیدی احیای توافق هسته‌ای اختلاف‌نظرهایی دارند که حل آنها ممکن است “چند هفته” طول بکشد.
سلاح “دیپلماسی و احیای برجام“
جان کربی در مصاحبه اخیر خود با سی‌ان‌ان همچنین تأکید کرد که جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، کماکان دیپلماسی و احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میلادی (برجام) را مناسب‌ترین راه در رابطه با ایران می‌داند.
سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در حالی از نزدیکتر شدن دو طرف به امضای توافق سخن گفته که جمهوری اسلامی اعلام کرده است، در حال بررسی پاسخ ارائه‌شده ایالات متحده به متن پیشنهادی اتحادیه اروپا است.
هم‌زمان جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز یکشنبه در گفت‌وگو با روزنامه اتریشی “کرونن سایتونگ” با تأکید بر اینکه “به لحظه حساسی رسیده‌ایم” گفت: «از آمریکا پاسخ گرفتم. اکنون وظیفه ایران است که پاسخ دهد.»
در همین حال سایت نورنیوز، نزدیک به شورای‌عالی امنیت ملی ایران، اعلام کرده است که بررسی پاسخ آمریکا به درخواست‌های ایران در مورد احیای برجام تا “پایان هفته جاری” طول خواهد کشید.
توافقی در “چهار مرحله و ۱۶۵ روز“
روزنامه اسرائیلی “هاآرتص”، یکشنبه ۲۸ اوت از مفاد متن پیشنهادی اتحادیه اروپا پرده برداشت و مدعی شد که بر اساس این متن، توافق با ایران جهت “اعتمادسازی” میان طرفین، شامل چهار مرحله خواهد بود و در عرض ۱۶۵ روز به طور کامل اجرا خواهد شد. طبق متن اولیه، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همچنان در فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا باقی خواهد ماند.
پیش از مرحله اول (روز امضای توافق) که “روز صفر” نامگذاری شده، ایران در ازای آزاد شدن پول‌های مسدودشده خود در بانک‌های بین‌المللی و کاهش اولیه تحریم‌ها، چندین زندانی را از زندان‌های خود آزاد کرده و نیز تمامی موارد نقض توافق را متوقف خواهد کرد، اما در عین حال می‌تواند ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را حفظ کند.
در مرحله دوم، توافق برای تصویب ظرف ۵ روز پس از امضای آن به دو مجلس نمایندگان و سنای آمریکا می‌رود و چنانچه نتواند رأی بیاورد، رئیس جمهوری ایالات متحده می‌تواند از حق وتوی خود استفاده کند. این مرحله ۳۰ روز طول می‌کشد. یکی از موانع مهم تصویب توافق با جمهوری اسلامی در ایالات متحده، نگرانی محافل آمریکایی از سوءاستفاده مسکو از احیای برجام و استفاده روسیه از ایران برای دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه این کشور به دلیل تجاوز نظامی به اوکراین است.
در مرحله سوم و در پی تصویب توافق در کنگره، آمریکا ظرف ۶۰ روز تصمیم بازگشت خود به برجام را به شورای امنیت سازمان ملل و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اطلاع خواهد داد.
به گفته “هاآرتص”، در مرحله چهارم ظرف ۶۰ روز دیگر، آمریکا و ایران بیانیه مشترک تعهد به فرایند احیای برجام را صادر کرده و در نهایت پس از گذشت ۱۶۵ روز مرحله نهایی فرامی‌رسد و آمریکا رسما به توافق برجام بازمی‌گردد؛ تحریم‌های سنگین یک‌جانبه علیه جمهوری اسلامی را لغو و اجازه روابط تجاری با ایران را صادر می‌کند و ایران نیز زیرساخت‌های غنی‌سازی فراتر از چارچوب توافق را از بین خواهد برد.
این روزنامه اسرائیلی در حالی از روند اجرای تدریجی و چندمرحله‌ای توافق واشنگتن و تهران خبر داده که اسرائیل در راستای متقاعد کردن آمریکا برای رفتاری سختگیرانه‌تر علیه ایران تلاش می‌کند.
پیش‌تر خبرگزاری فرانسه به نقل از “یک مقام ارشد اسرائیلی” اعلام کرد که دیوید بارنیا، رئیس سازمان اطلاعات و عملیات ویژه اسرائيل (موساد) به‌زودی برای گفت‌وگو در خصوص توافق ایران و آمریکا، راهی ایالات متحده خواهد شد. این سفر “تازه‌ترین دور تلاش‌های دولت اسرائیل برای تغییر نظر قدرت‌های غربی از بازگشت به برجام” به شمار می‌آید.
همچنین به گفته رسانه‌های اسرائیلی، لائیر لاپید، نخست‌وزیر اسرائیل، در نظر دارد در زمان حضورش در نیویورک و پیش از سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل، با جو بایدن دیدار کند. تلاش لاپید برای دیدار با بایدن نیز در راستای افزایش نگرانی اسرائیل از توافق قریب‌الوقوع تهران و واشنگتن ارزیابی می‌شود.