ایران اعلام کرد که برای غلبه بر آخرین موانع برای احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ خود با قدرت‌های بزرگ در بحبوحه بحران فزاینده بر سر برنامه اتمی این کشور، آماده گفت‌‌وگوهای غیرمستقیم با ایالات متحده است.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، مجید تخت روانچی، سفیر ایران در سازمان ملل متحد بامداد جمعه یکم ژوئیه/۱۰ تیر در نشست شورای امنیت در خصوص اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ گفت:
«هیئت مذاکراتی ما آماده است که دوباره به‌طور سازنده وارد گفتگو شده تا به توافق برسیم. توپ در زمین آمریکا است و اگر آمریکا واقع‌بینانه عمل کند و قصد جدی خود را برای اجرای تعهداتش نشان دهد، توافق دور از دسترس نیست.»
اظهارات روانچی یک روز پس از پایان مذاکرات غیرمستقیم ایران و ایالات متحده در قطر و پس از عدم موفقیت در پیشرفت چشمگیر در این مذاکرات بیان شد. با این حال روانچی مذاکرات قطر را «جدی و مثبت» توصیف کرد.
سفیر ایران در سازمان ملل گفت ایران «برای مرحله بعدی مذاکرات» با هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا اتحادیه اروپا تماس خواهد گرفت. روانچی گفت:
«طی رایزنی‌های فشرده ایران با هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا، آقای جوزف بورل، در هفته گذشته در تهران، ایران یک بار دیگر بر تمایل خود به ارائه راه حل‌های ابتکاری در مورد موضوعات باقیمانده و با امید به شکستن بن بست تاکید کرد. ما توافق کردیم که از طریق اتحادیه اروپا مذاکرات غیرمستقیم را با آمریکا داشته باشیم تا بر آخرین موانع در مذاکرات غلبه کنیم.»
وزارت امور خارجه آمریکا پس از مذاکرات این هفته در دوحه گفت ایران «موضوعاتی را مطرح کرده است که کاملاً با برجام غیرمرتبط است و ظاهراً آماده نیست درباره احیای توافق و یا دفن آن به تصمیم برسد.»
قبل از سخنرانی روانچی در شورای امنیت سازمان ملل، ریچارد میلز معاون سفیر ایالات متحده به شورا گفت که ایالات متحده همچنان «به بازگشت متقابل به اجرای کامل» برجام متعهد است.
میلز گفت ایالات متحده از ماه‌ها پیش برای انعقاد توافقی بر اساس تفاهم‌هایی که در ماه مارس در وین انجام شد، آماده بوده است، «اما تنها در صورتی می‌توانیم توافقی را منعقد کرده و آن را اجرا کنیم که ایران از درخواست‌های اضافی خود در خارج از محدوده برجام، صرف‌نظر کند.»
مسیر نگران‌کننده هسته‌ای
مذاکرات وین از ماه مارس به حالت تعلیق درآمده است. و از زمان فروپاشی این توافق، ایران به‌سرعت به تعداد سانتریفیوژهای پیشرفته و ذخایر اورانیوم غنی شده تا ۶۰ درصد خود افزوده است و اکنون فقط یک گام کوتاه با زمان گریز هسته‌ای فاصله دارد.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که جمعه هفته گذشته در سفرش به تهران با علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، دیدار و گفت‌وگو کرده بود، شامگاه پنجشنبه، یک روز بعد از شکست مذاکرات دوحه در پیامی در توییتر هشدار داد:
«پس از سفرم به تهران و مذاکرات نزدیکی در دوحه، پیام من به‌عنوان هماهنگ کننده برجام در مناظره امروز سازمان ملل متحد: پس از بیش از یک سال مذاکره، خطر عبور نکردن از خط پایان را داریم. ما باید در اسرع وقت توافق را منعقد کنیم و به اجرای کامل برجام برگردیم.»
پیش از نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد، فرانسه، بریتانیا و آلمان در بیانیه مشترکی گفتند:
«ایران در مذاکرات احیای برجام در دوحه بار دیگر از فرصت استفاده نکرد و در مقابل، مطالبات اضافی و غیرواقعی جدیدی را مطرح کرد.»
سه قدرت اروپایی در ادامه افزوده‌اند:
«اقدامات ایران به‌سرعت، توازنِ توافقی که از ماه‌ها پیش بر سر آن برای احیای برجام مذاکره کرده‌ایم را برهم زده و پنجره را برای رسیدن به راهکار دیپلماتیک فوری می‌بندد.»
سه کشور اروپایی در بیانیه مشترک خود از ایران خواسته‌اند که تنش‌های هسته‌ای را متوقف کند، به همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بازگردد و بدون تعلل بیشتر از پیشنهاد روی میز که به نفع مردم ایران است، استفاده کند.
رزماری دی کارلو، مسئول سیاسی سازمان ملل متحد ابراز امیدواری کرد که ایران و ایالات متحده «به حرکت خود در مذاکرات چند روز گذشته» در قطر برای حل و فصل مسائل باقی مانده ادامه دهند.
اولوف اسکوگ، سفیر اتحادیه اروپا گفت: با توجه به «مسیر نگران‌کننده هسته‌ای» ایران و تحریم‌های جدید آمریکا، امضای توافق در اسرع وقت حیاتی است و تأکید کرد که «فضا برای تغییرات مهم بیشتر تمام شده است».
اسکوگ گفت:
«این برای اروپا، ایران، منطقه و همچنین جهان به‌عنوان یک کل مهم است که – اکنون بیش از هر زمان دیگری – به امنیت و ثبات بیشتری نیاز دارد.»
دیمیتری پولیانسکی، معاون سفیر روسیه در سازمان ملل، ضمن انتقاد از اتهامات علیه ایران، گفت مسکو «با تمام وجود از مذاکرات» برای احیای برجام حمایت می‌کند و «هیچ مسئله حل نشدنی» باقی نمانده.
پولیانسکی هشدار داد و از همه طرف‌ها خواست تا بر روی سازش تمرکز کنند:
«تلاش‌ها برای افزایش فشار بر ایران از طریق دامن زدن به تنش‌ها در اطراف برجام، می‌تواند چشم‌انداز احیای توافق را کاملاً بی‌اعتبار کند.»