در شرایط بسیار سخت کرونا که دستگاههای دولتی طعم دستورالعمل‌ها و مصوبات دورکاری را چشیدند و در خانه ماندند، دو گروه از نیروی کار، اول پرستاران و دوم کارگران آرامستان‌ها، حتی طعم مرخصی استحقاقی را نچشیدند و برای ماه‌ها متوالی، حسرت دوری از آغوش فرزندان و خانواده، در چهره‌های خسته‌شان مشهود بود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، دو سال تمام، تیغ تیز کرونا بر جان خیلی‌ها نشست؛ از مردم عادی گرفته تا کادر درمان؛ اما این پرستاران بودند که رکورددار جانفشانی شدند؛ آمار بالای مرگ و میر پرستاران نشان می‌دهد که در هر شهرستان کوچک چند پرستار و در هر بیمارستان لااقل یکی، بر اثر ابتلا به کرونا جان خود را از دست دادهاند.
بهمن ماه ۹۹، معاون پرستاری وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: از ابتدای شیوع کرونا در کشور (اسفند ۹۸) تاکنون ۱۰۰ پرستار جان خود را بر اثر این بیماری از دست دادند. اما اسفند ۹۹، سازمان نظام پرستاری تهران اعلام کرد از ابتدای شیوع ویروس کرونا در کشور ۱۱۰ پرستار جان باخته و ۹۰ هزار نفر نیز به آن مبتلا شده‌اند. آمارها تا حدودی مختلف است اما به قطع یقین از زمان آغاز بحران تا فروکش کردن آن، حداقل ۲۰۰ پرستار در سراسر کشور جان خود را از دست دادهاند. این آمار بسیار حداقلی‌‌ست و با استناد به داده‌های رسانه‌های رسمی به دست آمده است.
تعدیل ۵ هزار پرستار بعد از فروکش کردن بحران
مرگ حداقل ۲۰۰ پرستار در دوران کرونا و ابتلای لااقل ۱۰۰ هزار نفر از سپیدپوشان درمانی، آمار وحشتناکی است؛ اما از آن بدتر، آمار دیگری‌ست که بعد از فروکش کردن موج سنگین کرونا و پیک‌های پیاپی آن، به رسانه‌ها درز کرده است: تعدیل ۵ هزار پرستار بعد از خاتمه بحران.
نیمه‌های اردیبهشت سال جاری، رئیس کل سازمان نظام پرستاری اظهار کرد: در ایام کرونا مسئولان تعداد زیادی از پرستاران را به صورت تمدید طرح، قرارداد موقت و شرکتی جذب کردند اما با فروکش کردن کرونا به تعدیل نیروهای جذب شده پرداختند. طبق آماری که طی هفته گذشته به دست آوردیم، حدود ۵۰۰۰ نیروی پرستار تعدیل شده‌اند.
عموم این پرستاران با قراردادهای ۸۹ روزه به کار گرفته شده بودند و تا زمانیکه کرونا تداوم داشت، دانشگاه‌های علوم پزشکی اقدام به تمدید قراردادهای آن‌ها می‌کردند؛ اما حالا ۵ هزار نفر از این نیروهای جانفشان اما قرارداد موقت، تعدیل شده‌اند و این در حالیست که در حال حاضر استخدام ۱۰۰ هزار پرستار در سطح کشور در گرو تایید مجوز از سوی سازمان امور اداری و استخدامی است.
دو درصد امتیاز برای هر ماه کار!
تنها واکنش سازمان امور استخدامی کشور به تعدیل این پرستاران آنهم بعد از اینکه در دوران کرونا دوران سختی را تجربه کردند و هر روز در معرض خطر ابتلا و مرگ قرار داشتند، پیش‌بینیِ تعدادی «امتیاز ویژه» است؛ و بنابراین هیچ تضمینی برای استخدام مجدد در کار نیست.
سی خردادماه، سخنگوی سازمان استخدامی کشور در ارتباط با این امتیازات ویژه گفت: سازمان اداری و استخدامی در جهت قدردانی از زحمات کادر زحمتکش درمان، در اقدامی مشترک با وزارت بهداشت و در اجرای ردیف ۳ بند «ب» مصوبات سی و یکمین جلسه ستاد ملی مدیریت کرونا به تاریخ ۱۱/۰۵/۱۳۹۹، دستورالعمل نحوه تعیین و اعمال اولویت و امتیازات برای کارکنان قراردادی کار معین، کارگری، شرکتی و متعهدین خدمت درگیر در مقابله مستقیم با کرونا در آزمون‌های استخدامی وزارت بهداشت را به شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی پیشنهاد کرده بود که مورد بررسی و تصویب قرار گرفت.
سخنگوی سازمان اداری و استخدامی کشور با بیان اینکه این مصوبه، امتیازاتی برای همه اعضای کادر درمان فعال در زمان همه‌گیری ویروس کرونا قائل شده است و مطابق با بند ۳ این دستورالعمل، هر ماه فعالیت مستقیم در بازه زمانی ۰۱/۱۲/۱۳۹۸ تا اعلام خاتمه فراگیری بیماری کرونا، دو درصد از امتیاز کل به امتیاز مکتسبه فرد در مرحله آزمون کتبی استخدام وزارت بهداشت و موسسات زیرمجموعه آن می‌افزاید، تصریح کرد: امتیاز موضوع این دستورالعمل تا سقف ۲۰ درصد و صرفا برای یک مرحله (از شرکتی به قراردادی یا پیمانی، از قراردادی به پیمانی) قابل احتساب و استفاده خواهد بود. بنابراین هر ماه جانفشانی، معادلِ دو درصد امتیاز است.
تعدیل ۵۵۰ پرستار فقط در مشهد!
در این شرایط، زندگی پرستاران تعدیلی بعد از آن همه استرس، امروز با سختی می‌گذرد؛ یکی از استان‌هایی که بیشترین آمار تعدیلِ پساکروناییِ پرستاران را دارا بوده، خراسان رضوی‌ست؛ طبق اعلام رئیس سازمان نظام پرستاری مشهد، ۵۵۰ پرستار در مشهد تعدیل شده‌اند.
محسن گچ‌پزان در این رابطه می‌گوید: همیشه کمبود نیرو داشته‌ایم و کماکان نیز کمبود داریم. شاخص جهانی نسبت پرستار به تخت در هر کشور با توجه به امکانات متفاوت است. این شاخص در کشورهای متوسط ۲.۵ تعریف شده اما در کشور ما این عدد ۱.۸ است؛ یعنی یک بیمارستان ۱۰۰ تخت خوابی باید ۱۸۰ پرستار داشته باشد. متوسط کشوری این نسبت حتی در مشهد زیر یک و حدود ۰.۹ است؛ یعنی ما ۵۰ درصد کمبود نیرو داریم. در دوران کرونا این کمبود نیرو نمود بیشتری پیدا کرد و پرستاران طرحی و حتی کسانی که طرح آن‌ها تمام شده بود، فراخوان شدند. با کسانی که طرحشان تمام شده بود به صورت شرکتی پیمان بسته شده و با حدود ۵۰ نفر نیز به صورت ۸۹ روزه قرارداد بسته شد. حال که بار کرونا سبک‌تر شده، این همکاران در حال تعدیل شدن هستند. یعنی قراردادها و طرح افرادی که طرحشان تمام شده، تمدید نمی‌شود.
یکی از این پرستاران مشهدی در این رابطه می‌گوید: امروز ما تعدیل‌شدگان حس طرد شدن و دور افتادن داریم؛ زمانی که به ما نیاز داشتند، سر کار بودیم و همه جوره از خودگذشتی کردیم اما حالا که دیگر کرونایی نیست و نیازی ندارند، قراردادهایمان را تمدید نمی‌کنند؛ سازمان امور اسخدامی هم که قرار است مجوز استخدام صد هزار پرستار را صادر کند، کاری برای ما شرکتی‌ها و طرحی‌ها نمی‌کند. فقط گفته‌اند هر ماه کار سخت را در آزمون دو درصد امتیاز در نظر می‌گیریم؛ همین دو درصد امتیاز پاداش آنهمه جانفشانی در برابر ویروس سهمگین و مرگبار کروناست درحالی‌که انتظار پرستاران کرونایی، استخدام بلاشرط و بی‌آزمون است.
کرونا برای برخی نعمت بود!
احسان سهرابی (دبیر کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار خراسان رضوی) با بیان اینکه «تعدیل پرستاران و کادر درمان بی‌انصافی‌ست» می‌گوید: در شرایط بسیار سخت کرونا که دستگاههای دولتی طعم دستورالعمل‌ها و مصوبات دورکاری را چشیدند و در خانه ماندند، دو گروه از نیروی کار، اول پرستاران و دوم کارگران آرامستان‌ها، حتی طعم مرخصی استحقاقی را نچشیدند و برای ماه‌ها متوالی، حسرت دوری از آغوش فرزندان و خانواده، در چهره‌های خسته‌شان مشهود بود.
او اضافه می‌کند: «کرونا» برای یک عده نعمت بود، آنهایی که از دلالی لوازم بهداشتی و اقلامی که به سلامت انسان‌ها بستگی داشت، تا می‌توانستند سوءاستفاده کردند و برای برخی دیگر نقمت بود، آنهایی که ثروتهای زندگیشان (فرزندان ، پدران ومادران ) را تدفین کردند و یا آثار مخرب مادی و معیشتی کرونا را به جان خریدند از قبیل تعطیلی بنگاههای خرد، دستفروشان و… اما امروز شاهد تعدیل نیروهای خط مقدم هستیم، پرستارانی که با دستانشان معجزه می‌کردند، از جانشان می‌گذشتند تا ارزش وجدان خدمت را به ما یادآوری کنند.
به گفته سهرابی، اظهارات معاونت سرمایه‌های انسانی سازمان امور استخدامی که از خط قرمزِ عدالت استخدامی صحبت می‌کند و مدعی فرایند استخدامی‌ست که به پیوست عدالت است، با معنای واقعی عدالت همخوانی ندارد؛ چرا پرستاری که در بحرانِ دو ساله‌ی کرونا جانفشانی کرده و توانایی کاری و قدرت از خودگذشتگی خود را اثبات نموده، باز دوباره باید آزمون بدهد تا خود را ثابت کند؟ حتی آنهایی که امروز شرکتی هستند، امیدی به ساماندهی و قرارداد مستقیم ندارند.
بدون تردید «پرستاران کرونایی» احساس مسئولیت و توان از خودگذشتگی را با ایستادن روبروی مرگ ثابت کرده‌اند؛ نهراسیده‌اند و پاسدار شبانه‌روزی جان مردم بوده‌اند؛ باز هم باید آزمون بدهند، آزمونی که در آن، هر ماه بازی با جان، دو امتیاز محسوب می‌شود؛ این چگونه «پیوست عدالتی» است؛ وقتی خیلی‌ها بدون تلاش و بی‌هیچ استحقاقی، نصیب‌های آنچنانی می‌برند؟
گزارش: نسرین هزاره مقدم