رویترز از پیشنویس قطعنامهای خبر داده است که آمریکا، فرانسه، بریتانیا و آلمان به شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی ارائه میدهند تا جمهوری اسلامی ایران بهدلیل بیپاسخ گذاشتن پرسشهای آژانس در مورد آثار اورانیوم در سایتهای اعلامنشده و افزایش میزان ذخایر اورانیوم غنیشده خود «توبیخ شود».
بهگزارش روز چهارشنبه ۱۱ خرداد / یکم ژوئن خبرگزاری رویترز، تهیه قطعنامهای منفی احتمالاً ایران را که عموماً با چنین قطعنامههایی برخورد میکند، خشمگین خواهد کرد و میتواند به چشمانداز احیای برجام آسیب برساند. گفتوگوهای غیرمستقیم بین ایران و آمریکا در این زمینه متوقف شده است.
رویترز نوشته است متن پیشنویس قطعنامه ارسالشده به کشورهای عضو آژانس بینالمللی انرژی اتمی از ایران میخواهد که فوراً در انجام تعهدات قانونی خود عمل کند و پیشنهاد مدیرکل آژانس برای همکاری بیشتر با هدف شفافسازی و حلوفصل همه مسائل پادمانی باقیمانده را بپذیرد.
در متن بهدست آمده که تاریخ آن سهشنبه ۱۰ خرداد / ۳۱ مه است، اشارهای نشده که کدام کشورها آن را تهیه کردهاند اما دو دیپلمات به رویترز گفتهاند که آمریکا و تروئیکای اروپایی، یعنی فرانسه، بریتانیا و آلمان آن را تهیه کردهاند.
این قطعنامه پیشنهادی، هنوز بهطور رسمی به نشست شورای حکام که دوشنبه ۱۶ خرداد / ۶ ژوئن آغاز میشود، عرضه نشده است. اعضای شورای حکام میتوانند بدون مخالفت آن را تصویب کنند یا آن را به رأی بگذارند، اما این پیشنویس احتمالاً قبل از ارائه اصلاح خواهد شد.
دو گزارش سهماهه مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی خطاب به ۳۵ عضو شورای حکام این نهاد، یک هفته پیش از برگزاری جلسه آنها در اختیار هیأتهای دیپلماتیک قرار گرفت. نسخهای از این دو گزارش به دست خبرگزاریهای بینالمللی هم رسیده است. بر این اساس رافائل گروسی، مدیرکل آژانس در این گزارشها دو مورد را روشن کرده است: ایران نتوانسته درباره برنامههای مخفیانهاش در سه سایت ابهامزدایی کند و همزمان مقادیر بسیار بیشتری اورانیوم غنی کرده و میزان ذخایر خود را به ۱۸ برابر سطح مجاز در برجام رسانده است.
هر دو گزارش زمینه را برای رویارویی شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی با ایران فراهم خواهد کرد. در نخستین گزارش که به رصد فعالیتهای هستهای ایران ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل مربوط میشود، آژانس اعلام کرده است که ذخایر اورانیوم غنیشده ۶۰ درصد ایران به ۴۳,۳ کیلوگرم رسیده است که نشاندهنده افزایش نزدیک به ۱۰ کیلوگرمی نسبت به سه ماه قبل است.
سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز چهارشنبه در اینباره گفت:
«برنامه هستهای ایران تماماً صلحآمیز است و ما طبیعتاً به هر اقدام غیرسازنده در شورای حکام پاسخ محکم و متناسب را خواهیم داد و مسئولیت پیامدهای آن برعهده آنهایی است که به شورای حکام و گزارش مدیرکل بهعنوان اهرم فشار و ابزار بازیهای سیاسی علیه ایران نگاه میکنند.»
او گزارش جدید آژانس را «بازتابدهنده واقعیت تعاملات ایران و این نهاد بینالمللی» ندانست و افزود:
«اینگونه اظهارنظرهای شتابزده و مبتنی بر جهتگیریهای سیاسی نیز که همکاریهای فنی گسترده و سازنده جمهوری اسلامی ایران با آژانس را کاملاً نادیده میگیرد، مداخلهجویانه و بیارزش است.»
در نشست فصلی پیشین شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی، آمریکا و همپیمانهای اروپایی آن از ارائه پیشنویس قطعنامه علیه ایران خودداری کردند. رویترز نوشته است این اقدام بهاین دلیل صورت گرفت تا رضایت ایران در مذاکرات وین برای دسترسی به توافق نهایی بهدست آید اما مذاکرات احیای برجام از ماه مارس متوقف شده است.
هفته گذشته والاستریت ژورنال در گزارشی اعلام کرد که ایران از گزارشها و اسناد محرمانه آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای پنهان کردن اقدامات هستهای خود سوءاستفاده کرده است. سهشنبه ۱۰ خرداد / ۳۱ مه نفتالی بنت، نخستوزیر اسرائیل در توییتر و گوگل درایو ۸ فولدر سند در مورد این موضوع منتشر کرد.
ایران در چند نشست قبلی شورای حکام همواره گامهای کوچکی پیش از برگزاری این نشست برداشته تا جلوی صدور قطعنامه علیه خود را بگیرد. یک بار با توافق بر سر نصب دوربینهای جدید در مجتمع ساخت قطعات سانتریفیوژ تسا کرج و یک بار با توافق موقت با آژانس برای حل پرونده فعالیتهای اعلامنشده. شاید در پنج روز آینده ایران ابتکار جدیدی از خود نشان دهد تا این بار هم از پیامدهای نشست شورای حکام رهایی یابد.