از زمان آغاز درگیری روسیه و اوکراین، ایالات متحده و متحدانش تحریمهای جامعی را علیه روسیه وضع کردهاند که نه تنها به اقتصاد و معیشت مردم روسیه آسیب وارد کرده، بلکه بر بازارهای انرژی، مواد غذایی و مالی جهانی نیز تأثیر زیادی گذاشته است. متعاقب این تحریمها بسیاری از کشورها با مشکلات شدیدی مانند کمبود مواد غذایی و افزایش قیمت سوخت مواجه شدهاند.
روسیه و اوکراین به عنوان مهمترین تولیدکنندگان غلات جهان، حدود 30 درصد گندم، 20 درصد ذرت و بیش از نیمی از روغن آفتابگردان را به جهان صادر میکنند. با گذشت یک ماه پس از آغاز درگیری روسیه و اوکراین، قیمت جهانی مواد غذایی به شدت افزایش یافته است. بر اساس گزارش برنامه جهانی غذا، دلیل اصلی افزایش شدید قیمت مواد غذایی این است که جنگ باعث اختلال در تولید و صادرات محصولات کشاورزی در اوکراین شده، روسیه به دلیل تحریمهای غرب در صادرات با مشکل مواجه گشته و امکان ارسال مواد غذایی به خارج از کشور وجود ندارد گرچه این کشور غلات کافی در اختیار دارد.
خاورمیانه به دلیل نزدیکی جغرافیایی و خودکفایی غذایی بسیار کم، خریدار اصلی غلات روسیه و اوکراین است. متوسط نرخ خودکفایی غذایی کشورهای خاورمیانه تنها 40 تا 50 درصد است. در بیانیه سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در ماه مارس آمده است که مصر، ترکیه و ایران واردکنندگان عمده گندم جهان هستند؛ این کشورها عمدتا گندم را از اوکراین و روسیه خریداری میکنند. افزون بر آنها، لبنان، تونس، یمن و لیبی نیز به واردات گندم روسیه و اوکراین وابستگی دارند.
در کلِ خاورمیانه، نان یک کالای حساس سیاسی محسوب میشود و افزایش قیمت آن و غذاهای دیگر به راحتی میتواند نارضایتی مردم را برانگیزد، ناآرامی اجتماعی ایجاد کند و در عین حال فرصتهایی را برای نیروهای خارجی و تروریستها فراهم نماید. جامعه بینالمللی از جمله کشورهای خاورمیانه امیدوارند که روسیه و اوکراین هر چه زودتر آتش بس رامحقق کنند و نمیخواهند شاهد آن باشند که تشدید درگیریها بر توسعه و ثبات این کشورها تأثیر بگذارد.
تحقق آتش بس در اسرع وقت آرزوی مردم سراسر جهان است و همچنین با منافع اساسی روسیه و اوکراین همخوانی دارد. با این حال، ایالات متحده قصد ندارد به همین جا بسنده کند، همچنین میخواهد با سوء استفاده از این فرصت، اقتصاد روسیه را کاملاً منهدم کند و در عین حال کشورهای اروپایی را بیشتر تضعیف کند تا وابستگی شان به آمریکا افزایش یابد. زمانی که در پنجمین مذاکره بین روسیه و اوکراین در ترکیه پیشرفت بزرگی حاصل شد، دنیا نور آتش بس را دید، اما در یک چشم به هم زدن، آمریکا قدرت آتش افروزی را افزایش داد و باعث شد که وضعیت دوباره تیره شده و مذاکرات صلح به بن بست برسد.
روسیه به عنوان یک کشور بزرگ و با منابع غنی، در برابر تحریمها انعطاف زیادی دارد به همین دلیل بعید به نظر میرسد تحریمهای ایالات متحده و متحدانش بتواند روسیه را وادار به تسلیم کند. از سوی دیگر آنها منشاء بحران را نادیده میگیرند و کشورهای دیگر را به همراهی نکردن در تحریمها متهم میکنند. در دو روز گذشته، مقامات عالی رتبه آمریکا مانند «آنتونی بلینکن»، وزیر امور خارجه و «جانت یلن» وزیر خزانه داری بار دیگر از موضع چین در قبال بحران اوکراین انتقاد کردند. در واقع موضع چین با مواضع و خواستههای بیشتر کشورها همخوانی دارد چرا که در بین بیش از 190 کشور عضو سازمان ملل، بیش از 140 کشور در تحریمهای ضد روسیه شرکت نکردهاند. اگر چین به خاطرعدم شرکت در تحریمهای علیه روسیه مورد تحریم قرار گیرد، آیا ایالات متحده نیز به خاطر «انصاف» آماده تحریم 140 کشور دیگر است؟
بحران اوکراین را باید به درستی مدیریت و از تصمیمگیری شتابزده خودداری کرد؛ نباید فقط به یک نقطه توجه کرد و بقیه نقاط را نادیده گرفت؛ نباید تمام دنیا به این مشکل گره زد شود و دست آخر نباید اجازه داد مردم همه کشورها هزینه سنگینی برای آن بپردازند. آمریکا به عنوان یک کشور بزرگ مسئولیت حفظ ثبات اقتصاد جهانی را برعهده دارد بنا بر این نباید و نیز حق ندارد اجازه دهد همه کشورهای جهان تاوان تحریمهای یکجانبه آن را بپردازند.