جو بایدن که از شش روز قبل حرفی در بارۀ افغانستان نزده بود، سرانجام روز دوشنبه ۱۶ اوت – چند ساعت بعد از پخش جهانی تصاویر دردناک رویدادهای فرودگاه کابل – توضیحاتی در بارۀ این وقایع ارائه کرد. او بار دیگر خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان را توجیه کرد و مسئول اصلی وضعیت کنونی را رهبران آن کشور دانست.
جو بایدن که برای تعطیلات به کمپ دیوید رفته بود، به دلیل اوضاع فاجعه‌بار افغانستان به کاخ سفید بازگشت و در یک سخنرانی بیست دقیقه‌ای از سیاست‌های دولتش دفاع کرد.
بایدن نخست سابقۀ بیست سالۀ جنگ را یادآوری کرد و گفت که آمریکا در امر مقابله با تروریسم موفق عمل کرده است. اما به گفتۀ بایدن، هدف آمریکا نه بازسازی یک مملکت و ایجاد دولت متمرکز در افغانستان، که جلوگیری از تکرار حملات تروریستی بود. به گفتۀ او مبارزه با تروریسم همچنان ادامه دارد و باید با ریشه‌های آن در خاورمیانه یا آفریقا جنگید. بایدن تأکید کرد که در این راه، اگر لازم باشد، آمریکا در افغانستان نیز به اقدامات قاطع دست خواهد زد.
او تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر مذاکره با طالبان را یادآوری کرد و گفت که راه دیگری جز احترام به تعهدات دولت قبلی وجود نداشت.
در افغانستان چه شد؟
جو بایدن مسئولیت وضعیت اسفناک کنونی را تماماً متوجه حکومت افغانستان و نیروهای مسلح این کشور دانست. او گفت: “رهبران افغانستان همه چیز را رها کردند و ارتش مقابله نکرد”… بایدن افزود: “وقتی نیروهای افغان نمی‌خواهند مبارزه کنند، ما نیز نباید سربازان خود را به کشتن بدهیم”.
جو بایدن بر گستردگی کمک‌های آمریکا به افغانستان تأکید کرد و گفت: “حتی حقوق سربازان را ما می‌پرداختیم”. به گفتۀ وی افغان‌ها همۀ امکانات برای مبارزه در مقابل طالبان را داشتند اما هیچ کاری نکردند. او گفت که آمریکا همه نوع تجهیزات به ارتش افغانستان داده بود، اما نمی‌توانست ارادۀ مبارزه و نبرد را نیز به آنها بدهد.
بایدن گفت: “اگر افغانستان نخواهد هم اکنون در مقابل طالبان بایستد، هیچگاه نخواهد توانست”. از نظر او رهبران سیاسی افغان نتوانستند به درستی مذاکره کنند و اشرف غنی به توصیه‌های آمریکا نیز عمل نکرده است.
جو بایدن گفت که طبعاً رقبای آمریکا، یعنی روسیه و چین، بسیار راضی بودند که پای آمریکا را در گل فرو رفته ببینند، اما وی حاضر نبود که این وضعیت را ادامه دهد.
بایدن سؤال کرد: “چند نسل دیگر از آمریکایی‌ها باید این جنگ را ادامه می‌دادند؟” او گفت که به هیچ عنوان اشتباهات گذشته را تکرار نخواهد کرد.
مأموریت پایان یافته است
از نظر جو بایدن مأموریت نظامی آمریکا در افغانستان با تأمین امنیت خروج شهروندان آمریکایی و همکاران افغان‌شان پایان می‌یابد. به گفتۀ او “هیچ قدرت نظامی نمی‌تواند افغانستان را امن سازد… صدها سال تاریخ را نمی‌توان با مأموریت نظامی پایان داد”.
بایدن در عین حال تأکید کرد که آمریکا اهداف انسانی خود را از طریق دیپلماسی و قدرت اقتصادی ادامه خواهد داد. او در هشداری قاطع گفت که اگر شهروندان آمریکایی مورد تهدید قرار گیرند، آمریکا نیز پاسخی بسیار سخت و سهمگین خواهد داد. بایدن همچنین گفت که آمریکا کنترل حریم هوایی افغانستان را در دست می‌گیرد. به گفتۀ او شش هزار سرباز مأموریت بازگرداندن شهروندان و همکاران افغان را به عهده گرفته‌اند. علاوه بر این، آمریکا به همکاران افغان روادید ویژه اعطا خواهد کرد.
جو بایدن در پایان سخنانش بار دیگر تصمیم‌های خود را درست دانست و گفت: “ما در جنگ داخلی یک کشور دیگر شرکت نمی‌کنیم. ما خطاهای ویتنام را تکرار نخواهیم کرد”.