مرکز آمار، وضعیت نیروی کار در اسفند ماه را منتشر کرد. طبق روال چند گزارش قبلی، آمار بیکاری کاهش یافته است، اما این کاهش نرخ ناشی از افزایش اشتغال نیست و روند بهبودی را روایت نمی کند. در واقع این نرخ مشارکت اقتصادی است که کاهش یافته است.
بررسی نرخ بيكاری افراد ١٥ ساله و بيشتر نشان مي‌دهد كه 9.7 درصد از جمعيت فعال (شاغل و بيكار)، بيكار بوده‌اند. بررسي روند تغييرات نرخ بيكاري حاكي از آن است كه اين شاخص، نسبت به فصل مشابه در سال قبل ( زمستان ١٣٩٨)، 0.9 درصد كاهش یافته است.
در زمستان ٩٩، به ميزان 40.9 درصد جمعيت ١٥ ساله و بيشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، يعني در گروه شاغلان يا بيكاران قرار گرفته‌اند. بررسي تغييرات نرخ مشاركت اقتصادي حاكي از آن است كه اين نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (زمستان٩٨) 1.5 درصد كاهش يافته است.
جمعيت شاغلين ١٥ ساله و بيشتر در اين فصل ٢٣ ميليون و ١٣٥ هزار نفر بوده كه نسبت به فصل مشابه سال قبل ٣٠٠ هزار نفر كاهش يافته است.
نرخ بيكاري جوانان ١٥ تا ٢٤ ساله حاكي از آن است كه 23.6 درصد از فعالان اين گروه سني در زمستان ١٣٩٩ بيكار بوده‌اند. اين نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (زمستان ١٣٩٨) 2.1 درصد كاهش يافته است.
بررسي نرخ بيكاري گروه سني ١٨ تا ٣٥ ساله نیز نشان می‌دهد كه در زمستان ١٣٩٩، 16.8 درصد از جمعيت فعال اين گروه سني بيكار بوده‌اند. اين نرخ نسبت به زمستان ١٣٩٨، به ميزان 1.0 درصد كاهش يافته است.
بررسي سهم اشتغال ناقص جمعيت ١٥ ساله و بيشتر نشان مي‌دهد كه در زمستان ١٣٩٩، 10.8 درصد جمعيت شاغل، به دلايل اقتصادي (فصل غيركاري، ركود كاري، پيدا نكردن كار با ساعت بيشتر و…) كم‌تر از ٤٤ ساعت در هفته كار كرده و آماده براي انجام كار اضافي بوده‌اند. اين در حالي است كه 33.9 درصد از شاغلين ١٥ ساله و بيشتر، ٤٩ ساعت و بيشتر در هفته كار كرده‌اند.
مشارکت اقتصادی آب می رود
مرکز پژوهش های مجلس هم در گزارشی به تحلیل آمار بیکاری کشور پرداخته است. نتایج طرح آمارگیری نیروی کار پاییز 1399 نشان مي‌دهد که در پاییز سال جاری نسبت به فصل مشابه سال قبل تحت تأثیر شیوع ویروس کرونا جمعیت شاغل کشور حدود یك میلیون نفر کاهش یافته که بخش عمده این کاهش اشتغال (72 درصد) در بخش خدمات رخ داده است. این در حالي است که در فصول بهار و تابستان 1399 بهترتیب 1499 و 1209 هزار نفر از تعداد شاغلین کاسته شده است. این ارقام نشان مي دهد با گذر از شوك اولیه شیوع ویروس کرونا از میزان کاهش اشتغال نیز کاسته شده است.
همچنین نرخ بیکاری کاهش 1.2 درصدی نسبت به پاییز 1398 داشته است، اما از آنجایي که کاهش این نرخ با افزایش جمعیت غیرفعال همراه بوده، نمي‌تواند بهبود وضعیت بازار کار را نشان دهد؛ زیرا افزایش جمعیت غیرفعال، پیامدهای مهمي در سیاست‌گذاری دارد و فعال کردن افراد غیرفعال حتي از استخدام مجدد بیکاران دشوارتر است.
بررسي آمارهای جریان نشان مي‌دهد که 10.1 درصد از جمعیت فعال در دوره مورد بررسي از بازار کار خارج و غیرفعال شده‌اند که اگر این افراد در بازار کار باقي مي‌ماندند و به جمعیت بیکار اضافه مي‌شدند، نرخ بیکاری به 18.4درصد مي‌رسید.
براساس نتایج فصلی طرح آمارگیری نیروی کار، در فاصله پاییز 1398 تا پاییز 1399 تعداد بیکاران از 2 میلیون و 890 هزار نفر به 2 میلیون و 430 هزار نفر کاهش پیدا کرده است. بیشترین خروج جمعیت بیکار مربوط به زنان است، به‌نحوی که در سال جاری نسبت به فصل مشابه سال گذشته جمعیت بیکار زنان از 936 هزار نفر به 700 هزار نفر رسیده و بیش از 235 هزار نفر کاهش یافته است. این در حالي است که در دوره مورد بررسي جمعیت مردان بیکار از 1 میلیون و 957 هزار نفر به 1 میلیون و 736 هزار رسیده و معادل 221 هزار نفر کاهش یافته است.
نرخ بیکاری در فصل پاییز 1399(9.4 درصد) نسبت به فصل مشابه در سال 1398(10.6 درصد) به میزان 1.2 درصد کاهش داشته است.
البته بررسي ها نشان مي دهد که به دلیل شیوع بیماری کرونا، در سطح دنیا نیز در اکثر کشورها جمعیت غیرفعال افزایش یافته و بنابراین نرخ بیکاری کاهش یافته است. به عبارت دیگر، کاهش اشتغال در اکثر کشورها منجر به افزایش قابل توجه جمعیت غیرفعال شده، در حالي که تغییرات در نرخ بیکاری کمتر است.