محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران درباره پیشنهاد امانوئل ماکرون مبنی بر مشارکت عربستان در مذاکرات جدید گروه ۵+۱ با ایران تأکید کرد که «تهران قصدی برای مذاکره دوباره بر سر برجام ندارد که سعودی ها بخواهند در آن باشند یا نباشند.»
آقای ظریف یکشنبه شب، ۷ فوریه (۱۹ بهمن) در یک گفتگوی تلویزیونی درخصوص مشارکت دادن عربستان سعودی در گفت و گو با ایران گفت که تهران اگر در منطقه بخواهد با عربستان مذاکره کند «فرانسه و غرب جایی ندارند.»
وزیر خارجه ایران درباره ادعای برخی کشورهای غربی مبنی بر مطرح نشدن برخی موضوع ها در جریان گفتگوهای برجام گفت: «بعضی از خواسته ها را در قطعنامه ۱۹۲۹ آوردند مثل محدودیتهای موشکی اما بعضی از این مسائل را تبدیل کردند؛ مثلا تحریم را تبدیل به محدودیت تسلیحاتی کردند و ۵ سال تحریم را ادامه دادند. ما ۵ سال محدودیت داشتیم، چون چون حاضر نشدیم راجع به برخی موضوعات صحبت کنیم و هزینه آن را هم دادیم.»
آقای ظریف در ادامه با تأکید بر اینکه اروپاییها بدهکار مردم ایران هستند، خطاب به آنها گفت: «بروید مشکل خودتان را حل کنید.»
آقای ظریف که در ۸ سال گذشته مدیریت مذاکرات هستهای میان ایران و ۶ قدرت جهانی را برعهده داشته است، در این گفتگوی تلویزیونی که همزمان شده بود با پخش مصاحبه جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا گفت: «طرفی که برجام را نقض کرده، از آن خارج شده و به تعهدات عمل نکرده آمریکا و اروپاییها بودهاند.»
آقای بایدن در گفتگو با شبکه سیبیاس آمریکا درباره توافق هستهای با ایران در پاسخ به سوال مجری این شبکه که پرسید «آیا آمریکا ابتدا تحریمها را با هدف برگرداندن ایران به میز مذاکره برخواهد داشت؟»، گفت: «نه.»
او سپس در پاسخ به این پرسش که «ایرانیها باید اول غنیسازی اورانیوم را کنار بگذارند؟»، به علامت مثبت سر خود را تکان داد.
در پی انتشار سخنان رئیس جمهور آمریکا در خصوص ایران که با همراهی یا انتقاد برخی مقام ها و شخصیتهای سیاسی از کشورهای مختلف همراه شد، منابع خبری از قول یک مقام آمریکایی خبر دادند که منظور آقای بایدن، توقف غنی سازی فراتر از برجام بوده است.
از همین رو وزیر خارجه ایران در خصوص پیششرط دولت جدید آمریکا برای بازگشت به توافق برجام گفت: «به برجام چیزی اضافه و کم نخواهد شد. کل برجام مذاکره شده و اینطور نیست که راجع به مسائل دیگر مذاکره نشده باشد. ایران در برجام هست و آنکه باید به برجام بازگردد دولت ایالات متحده است.»
آمریکا و وادار کردن اعضای اتحادیه اروپا به نقض برجام
آقای ظریف با اشاره به اینکه ایران مراحل مختلفی که در ماده ۳۶ برجام معین شده را طی کرده است، گفت: «آمریکا نه تنها برجام را نقض کرد بلکه کشورهای دیگر و اعضای اتحادیه اروپا را هم وادار کرد تا برجام را نقض کنند.»
برخی تحلیگران بینالمللی سخنان آقای ظریف را پاسخ به اظهارات رئیس جمهور جدید آمریکا ارزیابی کردهاند.
روز گذشته علی خامنه ای، رهبر ایران نیز در یک سخنرانی عمومی در جمع فرماندهان نیروی هوایی گفته بود که فقط «ایران حق شرط گذاشتن در برجام را دارد.»
به گفته آقای خامنه ای در حالی که آمریکا و سه کشور اروپایی تعهدات خود را زیر پا گذاشتهاند، تهران به همه تعهدات خود عمل کرده است.
از همین رو رهبر ایران تأکید کرده است که ایران تنها در صورتی به تعهدات خود در قالب برجام عمل میکند که آمریکا همه تحریمها را در عمل لغو کند. او از این سیاست به عنوان «سیاست قطعی جمهوری اسلامی» یاد کرده که «مورد اتفاق مسئولان کشور» است.
وقت برای اصلاح اظهارات
آقای ظریف در تشریح مواضع ایران در برابر چالش های هسته ای با مبهم و بیمعنا خواندن سخنان مقام های ارشد آمریکایی گفت که درباره برجام باید رئیس جمهور آمریکا تصمیم بگیرد. او در ادامه گفت: «بایدن هنوز تصمیم نگرفته که می خواهد چه کار کند. آنها باید تصمیم بگیرند سیاست ترامپ را ادامه می دهند یا سیاست جدید اتخاذ میکنند.البته وزیر خارجه ایران از داشتن وقت برای مقام های آمریکایی سخن گفت تا «آنها اظهارات خود را اصلاح کنند.»
با این حال برخی تحلیلگران بینالمللی معتقدند که سخنان روز گذشته رهبر و وزیر خارجه ایران و همچنین رئیس جمهور آمریکا را نمیتوان نقطه پایان احیای برجام در نظر گرفت چرا که سطرهای سفید میان این سخنان، نشان از نزدیک بودن احیای برجام و چانه زنی برای توافق دارد.