کشورهای اروپائی عضو برجام در بیانیۀ مشترکی که روز شنبه ١٦ ژانویه/ ٢٧ دی ماه منتشر شد، با ابراز «نگرانی عمیق» از آغاز روند تولید اورانیوم فلزی در ایران که دارای استفاده‌های نظامی نیز هست، خواستار پایان دادن به این اقدام تازه در نقض توافق اتمی شدند. جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز چهارشنبۀ گذشته آغاز این روند را اعلام کرده بودند.
سه کشور آلمان، بریتانیا و فرانسه در بیانیۀ مشترک امروز خود تاکید می‌کنند که «این اقدام در تناقض با توافقی است» که ایران با شش کشور بزرگ منعقد کرده است. تروئیکای اروپا «با جدیّت» از ایران می‌خواهد اگر به حفظ برجام پایبند است «به این اقدام خود پایان دهد و بدون تاخیر به اجرای کامل تعهدات خود در برنامۀ جامع مشترک بازگردد».
ایران که در پاسخ به خروج ایالات متحد آمریکا از برجام و برقراری مجازات‌های گذشته و تازه از سوی این کشور، اندک اندک اجرای برخی تعهدات کم اهمیت خود در این توافق را کاهش داد، در دو ماه اخیر به نقض تعهداتی پرداخته است که از نظر دیگر طرفین، اعتبار کلی توافق را خدشه دار می‌کند.
تولید اورانیوم فلزی غنی شده که بگفتۀ مقامات ایران به منظور تامین سوخت نیروگاه تحقیقاتی تهران صورت گرفته، از نظر کارشناسان و کشورهای غربی می‌تواند دارای «اهداف نظامی» نگران کننده نیز باشد. ایران بر أساس برجام، چنانکه بیانیۀ مشترک تروئیکای اروپا یادآوری می کند، «متعهد است به مدت پانزده سال از هر گونه فعالیتی در جهت تولید اورانیوم فلزی و تحقیق و توسعه در زمینۀ متالورژی اورانیوم خودداری کند».
ایران در روز ۱۵ دی ماه به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر داده بود که «دیگر هیچ محدودیتی در حوزۀ عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی شده و تحقیق و توسعه) نخواهد داشت» و از این پس، برنامۀ هسته‌ای این کشور «فقط بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت».
این کشور روز چهارشنبۀ گذشته آژانس را از آغاز روند تولید «نوع ارتقا یافته سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران» آگاه ساخت. کاظم غریب آبادی، نمایندۀ ایران در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین همان روز اعلام داشت که این اقدام در سه مرحله انجام می‌گیرد که «در مرحله اول آن، اورانیوم فلزی با استفاده از اورانیوم طبیعی تولید می‌شود». قانون موسوم به «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» که اخیراً در مجلس به تصویب رسید، در مادۀ ٤ خود از سازمان انرژی اتمی ایران می‌خواهد «نسبت به بهره‌برداری از کارخانه تولید اورانیوم فلزی در اصفهان ظرف مدت پنج ماه پس از تصویب این قانون اقدام کند.»
برخی کارشناسان تاکید می‌کنند که دولت ایران در انتظار تغییر رئیس جمهوری در آمریکا و به امید لغوتحریم‌ها که به بازگشت فوری تهران به تعهدات خود منجر خواهد شد، گام‌هائی در جهت خواست مجلس برای آرام کردن رقبای سیاسی داخلی خود بر می‌دارد و اعلام آغاز روند تولید اورانیوم فلزی به معنای آغاز تولید آن نیست.
با این حال، آغاز این روند نیز برای بسیاری نگران کننده است، زیرا اورانیوم فلزی بویژه استفاده‌های نظامی دارد و استفاده های دیگر آن در ایران بروشنی معلوم نیست. تروئیکای اروپا در بیانیۀ خود یادآوری می‌کند که «ایران هیچگونه استفادۀ غیرنظامی توجیه شدنی از اورانیوم فلزی ندارد».
در همین حال، کارشناسانی که گفتگوهای ایران در زمینۀ برنامۀ هسته‌ای را دنبال کرده‌اند، بر این باورند که این کشور در آستانۀ ازسرگیری تماس‌ها و گفتگوها در بارۀ توافق اتمی، سطح نقض تعهدات خود را افزایش می‌دهد تا در مذاکرات آینده برگ‌هائی برای بر زمین زدن در دست داشته باشد.