وزارت امور خارجۀ جمهوری اسلامی ایران، روز جمعه ۲۱ آذر، سفیر ترکیه در تهران را احضار کرد تا، بگفتۀ سعید خطیبزاده، «اعتراض شدید» خود را نسبت به «اظهارات مداخله جویانه و غیر قابل قبول رئیس جمهوری» این کشور به او ابلاغ کند. رجب طیب اردوغان در سخنرانی خود در مراسم جشن «پیروزی نیروهای آذربایجان در قره باغ» که به کمک ترکیه بدست آمد، بخشی از یک شعر بومی را خواند که در آن نسبت به جدائی روز ارس ابراز اندوه و تاسف شده است. ایران این اظهارات را نشان «ادعاهای ارضی» و بازگشت به «دوران توسعه طلبی» تلقی کرد و در این زمینه خواستار «توضیح فوری دولت ترکیه» شد.
سخنگوی وزارت امور خارجۀ جمهوری اسلامی ایران روز جمعه اعلام کرد که با احضار «دریا اورس»، سفیر ترکیه در تهران، به او گوشزد شده که «دوران ادعاهای ارضی و امپراطوریهای جنگ افروز و توسعه طلب، سالهاست که سپری شده است». بگفتۀ وی در این دیدار که با دستیار وزیر امور خارجه و مدیر کل امور اوراسیا صورت گرفته، با «ابلاغ مراتب اعتراض شدید» و خواست «توضیح فوری»، یادآوری شده است که «جمهوری اسلامی ایران به هیچ کس اجازۀ مداخله در مورد تمامیت ارضی خود را نمیدهد و همان طور که تاریخ پر افتخارش گواه است، در خصوص امنیت ملی خود حتی ذرهای کوتاه نمیآید».
پیش از احضار سفیر ترکیه، محمد جواد ظریف برآشفتگی خود را در این زمینه با ارسال یک توئیت اعلام داشت و نوشت «به اردوغان نگفته بودند شعری که به غلط در باکو خواند مربوط به جدائی قهری مناطق شمالی ارس از سرزمین مادریشان ایران است!» ظریف در توئیت خود مینویسد «آیا او نفهمید که علیه حاکمیت جمهوری آذربایجان سخن گفته است؟» و افزود «هیچ کس نمیتواند در بارۀ آذربایجان عزیز ما صحبت کند».
شعر مورد اشارۀ محمد جواد ظریف، «آراز، آراز» از اشعاری است که به اندوه جدا افتادن مردم ساکن مناطق شمالی ارس از این رود اشاره دارد و در آن گفته میشود «ارس را جدا کردند و آن را با میلههای آهنی و سنگ پر کردند/ من از تو جدا نمیشدم، ما را به زور از هم جدا کردند». این شعر اینک یکی از نمادهای «پان ترکیسم» تلقی میشود و بر زبان آوردن آن از سوی رجب طیب اردوغان، در نظر بسیاری بازتاب رویاهای وی برای «بازسازی امپراطوری عثمانی» و نیز «زیاده خواهیهای ارضی» اوست.
سرزمینهای واقع در شمال رود ارس در پی جنگهای ایران و روس در دورۀ قاجار از خاک ایران جدا شد و با عقد عهدنامههای گلستان در سوم آبان ۱۱۹۲ و ترکمانچای در اول اسفند ۱۲۰۶ رسماً به خاک روسیه ملحق گردید و رودخانۀ ارس مرز میان دو کشور قرار گرفت.
اظهارات رجب طیب اردوغان با واکنشهای تند کابران در شبکههای اجتماعی نیز روبرو شد و به شماری مسئولان و نیز کلیۀ کسانی که در ایران در بارۀ همۀ امور اظهار نظر میکنند فرصت تازهای داد تا به میانۀ میدان آیند و به رئیس جمهوری ترکیه توصیه کنند کمی تاریخ بخواند و یا به جای «اظهارات مداخله جویانه، مشکلات داخلی کشور خود را حل کند» و یا «خیالات نوعثمانی گری را کنار بگذارد».