لوئیس آرسه کاتاکورا، نامزد “جنبش برای سوسیالیسم” و معاون رئیس‌جمهور سابق اوو مورالِس، در دور اوّل انتخاباتی که در روز یکشنبه ۲۷ مهرماه (۱۸ اکتبر) در بولیوی برگزار شد، با کسب ۵۲٫۴ درصد آرا، برندهٔ انتخابات شد. رئیس‌جمهور منتخب مردم بولیوی اولویت‌های دولت آیندهٔ خود را بهداشت و درمان، آموزش، اشتغال، و احیای سیاست‌های اجتماعی دوران اوو مورالِس اعلام کرد که با کودتایی در نوامبر ۲۰۱۹ از ریاست‌جمهوری برکنار شد.
لوئیس آرسه کاتاکورا یکشنبه شب در انتخابات ریاست‌جمهوری بولیوی پیروز شد و با خوشحالی چنین گفت: “از مردم بولیوی تشکر می‌کنیم. از همهٔ فعالان تشکر می‌کنیم. ما مرحله‌ای مهم را پشت سر گذاشتیم. دموکراسی و امید را باز یافتیم.” رئیس‌جمهور منتخب بولیوی که در دولت اوو مورالس وزیر اقتصاد نیز بود، دورهٔ ریاست‌جمهوری خود را در هفتهٔ آخر آبان آغاز خواهد کرد.
دیه‌گو پاری رودریگز، وزیر امور خارجهٔ دولت اوو مورالس و از رهبران “جنبش به سوی سوسیالیسم” در روز چهارشنبه ۳۰ مهر احتمال این را که بار دیگر کودتاچیان از انتقال قدرت جلوگیری کنند ناچیز دانست و گفت: “البته خطرها و تهدیدهایی وجود دارد. ولی من معتقدم که نیروی مردم بولیوی و شفافیت نتیجهٔ رأی‌گیری، بهترین مانع در برابر تهدیدهای احتمالی آتی علیه دموکراسی بولیوی است… عظمت این پیروزی و نیرویی که رئیس‌جمهور لوئیس آرسه را برگزید، مجالی به رهبران کودتا نداد تا نتیجهٔ انتخابات را به چالش بکشند. آنها هیچ فرصتی برای اعتراض پیدا نکردند. ما امیدواریم که آنها انتقال منظم و سریع قدرت در روزهای آینده را بدون ایجاد مشکل انجام دهند.”
دیه‌گو رودریگز در ادامه اضافه کرد: “دولتِ ‘جنبش به سوی سوسیالیسم’، یعنی دولتِ رئیس‌جمهور منتخب لوئیس آرسه کاتاکورا، دولت جنبش‌های اجتماعی خواهد بود. پایگاه سیاسی آن، جنبش دهقانان بومی است که با جنبش‌های کارگران، معدنچیان، بازرگانان کوچک، و صاحبان کسب‌وکار میهن‌دوست متحد شده‌اند. رابطه با این اقشارِ مردمی است که هویت سیاسی ‘جنبش به سوی سوسیالیسم’ را تشکیل می‌دهد. بنابراین، دولت ما در هماهنگی مستقیم و گفت‌وگوی دائمی با این جنبش‌های اجتماعی خواهد بود.” او همچنین گفت: “به نظر من، بازگشت دولتی مترقی در بولیوی، انگیزهٔ جدیدی برای تشکیل اجماعی سیاسی در آمریکای جنوبی و فعال‌سازی فضاهای گوناگون خواهد بود. در آیندهٔ نزدیک، ما روابط دیپلماتیک آسیب‌دیده از دولت نامشروع کودتا با برخی از کشورها مانند آرژانتین، مکزیک و اسپانیا را اصلاح خواهیم کرد. برای ما مهم است که روابط احترام‌آمیز با این کشورهای دوست را تجدید کنیم. در نهایت، این پیروزی، نیروهای چپ و مترقی در سراسر منطقه را قدرتمندتر خواهد کرد.”
رئیس‌جمهور آتی بولیوی چند ساعتی قبل از آغاز رأی‌گیری، در گفت‌وگوی کوتاهی با خانم رُزا موساوی، گزارشگر روزنامهٔ اومانیته، وابسته به حزب کمونیست فرانسه، شرکت کرد و دربارهٔ شرایط برگزاری انتخابات و نتایج مورد انتظار از آن سخن گفت. فرازهایی از این گفت‌وگو در ادامه آمده است.
سؤال: در مرحلهٔ پایانی کارزار انتخاباتی، جوّ پُرشور فعالیت‌ها، موجب اعتماد به نفس شما گردید. درست است؟
لوئیس آرسه: ما با تمرکز توجه بر طبقات مردمی و اقشار میانی که از لحاظ اقتصادی ضعیف شده‌اند، شاهد احیای مجدد جنبش‌های اجتماعی بودیم. ما برای تقویت کل این روند تلاش کرده‌ایم و این جنبش‌ها فعالانه در این کارزار شرکت می‌کنند، به گونه‌ای که مدّت‌ها بود چنین چیزی ندیده بودیم. همهٔ رفقا به ما می‌گویند که در 9 ایالت بولیوی، تعداد شرکت‌کنندگان در انتخابات دو برابر سال پیش است و این نیرویی تعیین‌کننده و ارزشمند برای “جنبش به سوی سوسیالیسم” است.
سؤال: به نظر می‌آمد که نامزدهای “جنبش به سوی سوسیالیسم” در انتخابات پارلمانی وهمچنین خودِ شما با فضای خشونت‌آمیز و پُرتنش مخالفان که هنوز هم ادامه دارید روبرو بودید. نظرتان چیست؟
لوئیس آرسه: یک سال است که ما زیر سلطهٔ دیکتاتوری زندگی می‌کنیم و با نقض حقوق بشر روبرو هستیم. ما مورد اذیت و آزار و پیگرد قرار گرفته‌ایم. این دیکتاتوری از دیکتاتوری صحبت نمی‌کند، بلکه به آن عمل می‌کند. این هفته، در طی کارزار انتخاباتی، دوباره یکی از نامزدهای ما را پلیس دستگیر کرد! این رفتار تأسف‌آور است. دموکراسی وجود ندارد. چگونه می‌توانیم در مورد دموکراسی صحبت کنیم زمانی که از فعالیت‌های اعضای “جنبش به سوی سوسیالیسم” در برخی مناطق زیر سلطهٔ شبه‌نظامیان مسلّح جلوگیری می‌شود؟ این آزار و شکنجه‌ها و جلوگیری از فعالیت‌های ما باید افشا شود.
سؤال: پس از همهٔ تلاش‌ها برای حذف نامزدی شما، پس از موانعی که برای نامزدی اوو مورالس در مجلس سنا ایجاد کردند، چه چیزی می‌تواند شفافیت این رأی‌گیری و پذیرش نتیجهٔ صندوق رأی در صورت پیروزی “جنبش به سوی سوسیالیسم” را تضمین کند؟
لوئیس آرسه: ما به‌شدّت نگران آنچه ممکن است اتفاق بیفتد هستیم. دادگاه عالی انتخابات در حال انجام تغییراتی است که بر شفافیت این روند تأثیر می‌گذارد. برای مثال، در انتخابات قبلی، دادگاه‌های استان‌ها نتایج هر مرکز رأی‌گیری را جداگانه اعلام می‌کردند. اکنون صحبت از اعلام نتایج کلی و یکجای۱۰ تا ۱۵ مرکز رأی‌گیری می‌شود. این روند چیزی را پنهان می‌کند و تردید ایجاد می‌کند. پیشاپیش ما نامه‌هایی به دادگاه انتخابات ارسال کرده‌ایم و خواسته‌ایم که ناظران خارجی، روزنامه‌نگاران، سازمان‌ها، بنیادهای علاقه‌مند به دموکراسی و روند دموکراتیک کردن انتخابات بتوانند به بولیوی بیایند وشاهد روند انتخابات در کشور ما باشند. نه‌فقط روند جاری در روز رأی‌گیری، بلکه تمام روند انتخابات باید بررسی شود. شاهدان باید ببینند که چگونه مورد آزار و شکنجه قرار گرفته‌ایم و از فعالیت‌هایمان جلوگیری شده و مورد هجوم تبلیغات باورنکردنی قرار گرفته‌ایم. ما می‌خواهیم این ناظران پس از انتخابات هم بمانند. جناح راست شکست خواهد خورد. با وجود تلاشش برای جمع‌آوری “رأی مفید” مطمئناً شکست خواهد خورد. ترس ما این است که پس از شکست، از عصر روز یکشنبه، به هر قیمتی، ضرورت دور دوّم انتخابات را اعلام کنند. چنین ترفندی مشکلاتی را به دنبال خواهد داشت که می‌خواهیم از آن اجتناب کنیم.
سؤال: هیئت نمایندگی ناظر بر انتخابات از سوی “سازمان کشورهای قارهٔ آمریکا” سال گذشته با جعل گزارش‌های تقلبی زمینهٔ کودتا را فراهم کرد. چگونه از تکرار این سناریو جلوگیری می‌کنید؟
لوئیس آرسه: این دستکاری اکنون شناخته و اثبات شده است. این امر مانع از آن نشد که “سازمان کشورهای قارهٔ آمریکا” در اقدامی توهین‌آمیز دیگری نسبت به مردم بولیوی، همان هیئت نمایندگی سال گذشته را اعزام کند. این امر نشانگر عدم پایبندی و شفافیت این سازمان به دموکراسی در بولیوی است.
سؤال: در صورتی که انتخابات به دور دوّم بکشد، “جنبش برای سوسیالیسم” در برابر ائتلاف و اتحاد نیروهای راست و راست افراطی چه آرای ذخیره‌ای در اختیار دارد؟
لوئیس آرسه: ما بی‌تردید در مرحلهٔ اوّل پیروز خواهیم شد.
سؤال: شما می‌گویید که در صورت پیروزی می‌خواهید دولت وحدت ملّی تشکیل دهید. با چه نیروهایی؟
لوئیس آرسه : ما بیشتر به بخش‌های اجتماعی جامعهٔ بولیوی فکر می‌کنیم تا به نیروهای سیاسی. من تازه از جلسه‌ای با رهبران شرکت‌های کوچک ومتوسط بیرون آمدم. ما برای گفت‌وگو با همهٔ بخش‌ها آماده‌ایم تا بتوانیم واقعاً آرامش را به کشور باز گردانیم و مسیر توسعه را در پیش بگیریم.
ما تنها کشوری در جهان هستیم که یک سال است مدارسش تعطیل است.
سؤال: بازگردیم به مسئولیت‌ها. اولویت‌های “جنبش به سوی سوسیالیسم” برای غلبه بر بحران اقتصادی و همچنین بحران سیاسی و دوقطبی شدن جامعه به دنبال کودتا چه خواهد بود؟
لوئیس آرسه: مهم‌ترین موضوع در حال حاضر برای ما، سلامتی در زمینهٔ همه‌گیری کووید-19 و احتمال بروز موج جدید ابتلا به ویروس است. ما باید به بحران آموزشی خاتمه دهیم. ما تنها کشوری در جهان هستیم که یک سال است مدارسش تعطیل است! حاکمیت کنونی به فکر آموزش نیست. آنها نشان داده‌اند که نمی‌توانند در این زمینه به فکر راه‌حل باشند. فراتر از این شرایط اضطراری، از طریق بازگشت به سیاست‌های اجتماعی خود، با حمایت از نیازمندان جامعه، فعالیت خود را در زمینهٔ احیای اقتصاد، اشتغال، و تأمین درآمد مردم متمرکز خواهیم کرد. از اقشار کم‌درآمد و فقیر حمایت خواهیم کرد. چنین روندی بازگشت به صلح را تضمین می‌کند. با سیاست‌های روشن، منصفانه، و قاطع به سود بهداشت و درمان، و آموزش و پرورش، با سیاست‌های بهبود اقتصادی و پیشرفت اجتماعی، بر قطبی شدن جامعه فائق خواهیم شد. دلیل واقعی فاجعهٔ اقتصادی کنونی، بازگشت گزینه‌های نولیبرالی بعد از کودتا است.
سؤال: عملکرد اقتصادی دولت [کودتا] را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
لوئیس آرسه: بسیار بد است! زمانی که ما در دولت بودیم، نرخ رشد ۴٫۵درصد بود، که در سه ماههٔ آخر سال گذشته به ۱٫۱درصد کاهش یافت. کشور ما قبل از همه‌گیری دچار رکود اقتصادی شد. دلیل واقعی این فاجعه، بازگشت گزینه‌های نولیبرالی است. ما به الگویی باز خواهیم گشت که هم نتایج خوب اقتصادی و هم پیشرفت اجتماعی را امکان پذیر کند.
سؤال: تحولات سیاسی اخیر در آمریکای لاتین را چگونه می‌بینید؟
لوئیس آرسه: در چند سال گذشته ما شاهد بازگشت نیروی‌های راست نولیبرال به قدرت، با پیامدهایی بسیار منفی و فقیر شدن جامعه بوده‌ایم. ببینید این روند چه نتایجی در برزیل به بار آورده! به رنج‌های مردم شیلی نگاه کنید. این موجب نگرانی ماست. ما شاهد این بازگشت نولیبرالیسم در آمریکای لاتین هستیم. به اعتقاد ما نولیبرالیسم رویکرد کارآیی نیست. تجربهٔ ما، کنار گذاشتن نولیبرالیسم است: ما با استفاده از منابع خویش، با انتخاب مستقل، بسیار بهتر از توسل به صندوق بین‌المللی پول عمل کرده‌ایم.
سؤال: در صورت پیروزی در این انتخابات، اوو مورالس چه نقشی خواهد داشت؟
لوئیس آرسه: اوو مورالس همچنان رئیس “جنبش به سوی سوسیالیسم” است. بقیه، به تصمیم خود او بستگی دارد، ما نمی‌توانیم در این باره چیزی بگوییم. تصمیم‌گیری به عهدهٔ خود اوست. باید از خود او پرسید. ما می‌خواهیم نسل جدید، و چهره‌های جدید از طبقهٔ کارگر را ترویج دهیم، تا برای آینده آماده شویم، به جلو برویم، و تجربهٔ سیاسی‌ای را که متعلق به ما است، منتقل کنیم و تداوم بخشیم.
به نقل از «نامۀ مردم»، ارگان مرکزی حزب توده ایران – شمارۀ ۱۱۱۵ ، ۵ آبان ماه ۱۳۹۹