بیش از هفت ماه از اعلام رسمی شیوع کرونا در ایران می‌گذرد و آنطور که مسئولان حوزه بهداشت و درمان می‌گویند، در بسیاری از استان‌ها وارد موج سوم کرونا شده‌ایم. به گزارش ایلنا، این در حالی است که ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های ناشی از کرونا تقریبا برداشته شده و در زمینه فعالیت کارمندان، کارگران و صاحبان حرف و مشاغل مثل زمان عادی رفتار می‌شود. با توجه به نزدیک شدن به فصل سرما و احتمال شیوع آنفلوآنزا، این نگرانی وجود دارد که با هم درآمیختن این بیماری‌ها شرایط وخیمی را به وجود بیاورد. این شرایط برای بسیاری از کشور‌های دیگر هم اتفاق افتاده؛ خیلی از آنها محدودیت‌ها را بازگردانده‌اند یا به فکر بازگرداندن آنها تا زمان تولید واکسن و ایمنی همگانی هستند. ابوالفضل اشرف منصوری (رئیس کانون انجمن‌های صنفی مسئولین کمیته‌های حفاظت فنی و بهداشت کار کشور) علاوه بر توصیف شرایط، راهکاری برای کم کردن خطرات ارائه می‌دهد.
پروتکل داریم، اما در اجرا مشکل هست
در ماده ۹۱ قانون کار آمده است: کارفرمایان و مسئولان کلیه واحدهای موضوع ماده ۸۵ این قانون مکلف هستند بر اساس مصوبات شورای عالی حفاظت فنی برای تامین‌حفاظت و سلامت و بهداشت کارگران در محیط کار، وسایل و امکانات لازم را تهیه و در اختیار آنان قرار داده و چگونگی کاربرد وسایل فوق‌الذکر را به‌آنان بیاموزند و در خصوص رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی نظارت نمایند. افراد مذکور نیز ملزم به استفاده و نگهداری از وسایل حفاظتی و بهداشتی فردی و اجرای دستورالعمل‌های مربوطه کارگاه می‌باشند.از اشراف منصوری می‌پرسیم، آیا می‌توان این ماده را به شرایط کرونایی هم تسری داد و انتظار داشت که کارفرمایان وسایل ایمنی و بهداشتی مقابله با کرونا را در اختیار کارگران قرار دهند؟، او می‌گوید: شیوع کرونا در ایران و جهان ما را با شرایط تازه‌ای رو‌به‌رو کرده است. قبلا چنین وضعیتی نداشتیم که درباره آن قانون یا آیین‌نامه‌ای داشته باشیم. در ایران فقط پروتکل‌های وزارت بهداشت هستند که در اجرای آن مشکلاتی وجود دارد. هر چند این پروتکل‌ها الزام آور هستند، اما برای اجرا شدن لازم است وزارت کار به عنوان متولی کار در کشور به موضوع ورود کند؛ اتفاقی که رخ نداده است.در ایران نشانه‌هایی از بازگشت محدودیت‌ها نیست، علاوه بر اینکه اگر قرار باشد محدودیت‌ها بازگردند با توجه به شکننده بودن وضعیت اقتصادی، خیلی‌ها از آن استقبال نمی‌کنند، مگر اینکه کمک‌های دولتی قابل توجهی صورت گیرد. در این بین تنها چاره‌ای که برای کارگران می‌ماند امیدوار بودن به خودمراقبتی است. آنها انتظار دارند به کارشان ادامه دهند، اما وسایل ایمنی و بهداشتی در اختیارشان قرار گیرد و اگر مبتلا به بیماری شدند، از ترس اخراج آن را پنهان نکنند.او توضیح می‌دهد: ما در محیط‌های صنعتی آن هم واحدهای بزرگ بهداری و مسئول بهداشت داریم. این می‌تواند به بحث معاینات و مراقبت‌ها و همچنین پروتکل‌های بهداشتی کمک کند، اما در کارگاه‌های کوچک و در میان کارگران فصلی و مشاغل آزاد چنین امکانی نیست. اینجا تنها چاره‌ای که می‌ماند آگاهی بخشی است، یعنی باید از طریق رسانه‌ها به کارگران آموزش خودمراقبتی داد. البته این مصونیت صددرصدی نمی‌آورد. در هر صورت باید الزاماتی هم رعایت شود، یعنی بحث فاصله‌گذاری اجتماعی امکان‌پذیر شده و رصد شود و همچنین امکاناتی برای ماسک زدن، ضد عفونی کردن و … فراهم شود. درست است که وزارت بهداشت پروتکل تهیه و الزامی کرده است که آن را رعایت کنند، اما در بحث اجرا مشکلاتی هست.
پنهان‌کاری در زمینه کرونا
گزارش‌هایی رسیده که نشان می‌دهد در برخی موارد ابتلا به کرونا برابر با از دست دادن شغل شده است.اشرف منصوری دلیل این اتفاق را همان عدم مداخله وزارت کار در بحث ایمنی کرونا می‌داند. رئیس کانون انجمن‌های صنفی مسئولین کمیته‌های حفاظت فنی و بهداشت کار کشور توضیح می‌دهد: تا وقتی وزارت کار به عنوان متولی کار در بحث رعایت پروتکل‌های بهداشتی مداخله نکند، مشکلاتی در حوزه کار پیش می‌آید. شرایط خوب این است که هم پروتکل‌ها رعایت شود و هم کارگر متضرر نشود. این اتفاق رخ داده که کارگرانی دچار کرونا شده‌اند و وقتی این را اعلام کرده‌اند کارفرما اقدام به تعدیل او کرده است. در واقع یک بعدی به ماجرا نگاه شده و فقط سلامت کارگاه مد نظر قرار گرفته و نه معیشت کارگر. وقتی یک پروتکل بهداشتی ـ کاری تهیه شود، همه این موارد لحاظ می‌شود. ما پیشنهاداتی برای وزارت کار داریم و انتظار داریم هر چه زودتر این پیشنهادات در شورای عالی حفاظت فنی بررسی شود.او ادامه می‌دهد: همانطور که عنوان شد قرار گرفتن در شرایط جدید باعث شده که آیین‌نامه‌ای مشخص به جز پروتکل‌های وزارت بهداشت وجود نداشته باشد. پیشنهاد ما تدوین دستورالعمل بهداشت کار در شرایط بحرانی مانند کروناست. این اتفاق باید خیلی زود رخ دهد، چون شرایط کنونی می‌تواند مشکلات جدی به وجود بیاورد. وقتی کارگر از ترس اخراج بیماری خود را پنهان می‌کند به صورت هرمی با رشد بیمار مواجه می‌شویم. دستورالعمل بهداشت کار در شرایط بحرانی هم باید قابلیت اجرای مناسب داشته باشد، هم مشکلات بر سر خودمراقبتی را لحاظ کند و هم این امکان را به وجود بیاورد که افراد بدون ترس و واهمه، از بیماری خود حرف بزنند و مواردی هم برای رفع خسارت در نظر بگیرد.مجموعه‌ای از آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها در ارتباط با تاثیر کرونا بر بازار کار وجود دارد. در بحث بهداشت و درمان، بیکاری، جبران خسارت و … ضوابطی تدوین شده و برخی از آنها در حال اجراست. گذشته از اینکه ضعف‌های جدی در این زمینه وجود دارد، اما با یک‌دست کردن این ضوابط می‌توان به دستورالعمل جامعی رسید. این دستوالعمل جامع باید با اولویت پیشگیری از کرونا و در ادامه جبران خسارت ناشی از ابتلا به بیماری باشد. جزیره‌ای عمل کردن از دو جنبه مشکل‌ساز است. از طرفی در بخش کلان این جزیره‌ای عمل کردن سد راه مقابله با کروناست و از طرف دیگر در بعد فردی، منجر به صدمه دیدن کارگران می‌شود.