فرشاد مؤمنی، اقتصاددان در ایران، در گفتگویی با خبرگزاری ایلنا دربارۀ چشم انداز اقتصادی ایران در پرتو بحران ناشی از کرونا در کشور گفته است : “پیش از آنکه کرونا و بازگشت تحریم های آمریکا شرایط کشور را تحت تاثیر قرار بدهند، از اقتصادی به غایت شکننده، جامعه ای با مناسبت به غایت نابرابر و محیط زیستی به کلی ناپایدار برخوردار بودیم.”
فرشاد مؤمنی افزوده است : پیش از ظهور کرونا “برای اولین بار کل سرمایه گذاری های صورت گرفته در اقتصاد ایران حتا قادر به جبران استهلاک نبوده و ما با یک بحران جدی در زمینۀ سرمایه گذاری روبرو هستیم که شکنندگی های ما را به طرز غیرمتعارفی افزایش می دهد.”
استاد اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف در ادامۀ این استدلال افزوده است : اینکه بحران کرونا اقتصاد ایران را بیش از دیگر کشورها از جمله ترکیه و هند در معرض آسیب قرار داده نشان می دهد که “شوک های برونزوا [تحریم های آمریکا یا ویروس کرونا] اصل نیستند بلکه اصل استحکام خانه ای است که بنا کرده ایم.” فرشاد مؤمنی در ادامه افزوده است “شوک های برونزا” بر اقتصاد ایران آسیب وارد می آورند، چون پیشتر از آن “فرآیندهای تصمیم گیری و تخصیص منابع ملی ما را شکننده و آسیب پذیر” ساخته اند و این شکنندگی به گفتۀ مؤمنی اکنون به حدی رسیده که “دولت ایران برای گذران امور جاری خود به بدهی های خارجی و داخلی متوسل می شود.”
به گمان فرشاد مؤمنی منشاء ضعف و شکنندگی اقتصاد ایران بیش و پیش از تحریم ها و کرونا نظام تصمیم گیری و سیاست گذاری هایی است که بر این توهم مبتنی است که می توان “امور کشور را با بی ثبات سازی اقتصاد کلان، ناامن کردن حقوق مالکیت اداره کرد.”
فرشاد مؤمنی سپس با اشاره به درس های اقتصادی ناشی از بحران کرونا گفته است که “نظام تبلیغات رسمی کشور باید علم محور باشد و اگر در تبلیغات دینی و غیره منزلت عقل پایین بیاید، خرافه پروری جایگزین علم می شود و در این صورت هم آبروی خود را در دنیا از دست می دهیم و هم در داخل قادر به حل مشکلات نخواهیم بود.”
فرشاد مؤمنی تلویحاً از رهبران حکومت اسلامی ایران خواسته است که “از دیدگاه های توطئه اندیشانه” در خصوص بحران کرونا دست بردارند. او گفته است که “توطئه اندیشی ما را مسلوب الاختیار و مقهور توطئه ها فرض کرده و این یک احساس حقارت ملی ایجاد می کند.” او گفته است که بحران ویروس کرونا یک “مسئلۀ جهانی است” که “راه حل جهانی می خواهد و راه حل جهانی هم منحصراً راه حل همکاری محور است.” به همین خاطر فرشاد مؤمنی خطاب به مقامات جمهوری اسلامی ایران گفته است : برای آنکه بتوانیم “از این معرکۀ” ویروس کرونا “با کمترین هزینه خارج شویم” “باید همکاری در چارچوب مناسبات جهانی را بیش از آنچه تا امروز آموخته ایم، بیاموزیم.”
ناصر اعتمادی