در یادمانده های جنبش کارگری شوربختانه کمتر اسم زنان مبارز در جنبش کارگری به چشم می خورد. اما مگر می توان برای رهایی کار از سرمایه رزمید و زنان را در جنبش ندید.
اولین برخورد ما با یک زن مبارز سندیکایی در اول ماه مه ١٣٢٥ است. در راهپیمایی جشن اول ماه مه خوزستان سخنرانان خواستار ٨ ساعت کار، افزایش دستمزد، بهبود وضع مسکن، حقوق روزهای جمعه، تدوین قانون جامع کار شدند. یک سخنران زن، نفت را مروارید ایران خواند و انگلستان را متهم کرد که برای خوراک سگها بیشتر از مزد کارگران خرج می کند و خلع ید از شرکت ایران و انگلیس را خواستار شد.( ایران بین ٢ انقلاب یرواند آبراهامیان)ص٣٢٧
کنسول بریتانیا در خرمشهر هشدار داد که در این مراسم سخنگوی زنان نه تنها تقاضای یک قانون کار جامع متشکل از پرداخت برابر برای کار مساوی را مطرح کرده، بلکه خواستار ملی شدن نفت شده است. (تاریخ ایران مدرن یرواندآبراهامیان)ص٢١٠
اینکه در سالهای ١٣٢٥ شورای متحده خوزستان چگونه توانسته بود جامعه مردسالار آن روز را مجاب کند که زنی به عنوان نماینده کارگران در یک جمع بزرگ کارگری سخنرانی کند بی تردید برمی گردد به این موضوع که این زن چه توانایی داشته که اعتباری در این حد را توانسته است کسب کند. زنی که خواسته قلبی زحمتکشان را که ملی شدن نفت بود را از این تربیون اعلام کند، که به عقل بسیاری هنوز نمی رسید.
بعد از این تاریخ ما با نام زنان دیگری برخورد می کنیم که همدوش برادران کارگر خود برای بهبود زندگی اشان مبارزه ای جانانه را رقم زده اند. پس از کودتای خونبار ٢٨ مرداد و در فضای اعدام های دسته جمعی شاه هنوز شورای متحده فعالیتی دو چندان می کرد.
روزجمعه ١٧/١١/١٣٣٣ بهرام یعقوب زاده عضوهیات دبیران شورای متحده تهران و مسوول و رابط هیات های اجراییه اتحادیه های نانوایی، بلورسازی، باربری، قند و شکر و شهرداری و پارچه فروشی دوره گرد، به چاپخانه مراجعه کرده پس از دریافت اعلامیه ها، در جلوی مسجد شاه اعلامیه ها را به بانو زهراغلامعلی پیک شجاع شورای متحده تحویل میدهد، که شوربختانه توسط فرماندار نظامی دستگیر می شوند. از سرنوشت زهرا غلامی پس از دستگیری اطلاعی نداریم اما دیگر زن مبارز ملوک فرخزاد، از اعضای هیات اجراییه اتحادیه پزشکیاران و پرستاران دستگیر و زیر شکنجه های وحشیانه قرار می گیرد.
آری به خود می بالیم که یکی از دستاورد های سترُگ جنبش سندیکایی و کارگری ایران، به میدان آوردن زنان به عنوان نیمی از جامعه بوده است. جنبش کارگری و سندیکایی از اولین سازمان هایی بوده اند که به زنان حقوق اجتماعی و شهروندی شان را آموزش داده و به آنان حق شرکت در مسایل سیاسی و صنفی را قایل شده اند. در سال ١٣٢٩ مهری گیلک پور مسوول آزمایشگاه کارخانه چیت سازی ری و مریم خانم کارگر بافنده نماینده کارگران زن شدند. او و مریم خانم، برای زنان باردار و بچه دار اتاقی را از کارفرما گرفته و به کودکان شیرخوار اختصاص دادند که هر ٢ ساعت یک بار برای شیر دادن کودکان استفاده شود همچنین حق داشتن یک لیوان شیر برای مادران شیرده و قسمت بافت کارخانه را اختصاص دادند. این حقوق که برای اولین بار در تاریخ جنبش کارگری و سندیکایی گرفته شد و تا قبل از کودتای سال ١٣٣٢ برقرار بود، بعدها در دهه چهل توسط حکومت کارگرکُش پهلوی بصورت پیشکشی ملوکانه اعطا شد.
کارگران زن کارخانه نساجی چیت ری هرگز نام مهری گیلک پور را از یاد نبردند. مهری گیلک پور که عضوشورای متحده کارگران و زحمتکشان ایران بود به وظیفه کارگری خود عمل کرد و بعد از اعتصاب مهرماه ١٣٣١ همراه مریم خانم و دیگر سران اتحادیه کارگران چیت ری به زندان افتاد. او هم مانند برادران و خواهران کارگرش زندگی سختی داشت. او بعد از کودتای ٢٨ مرداد نیز به دلیل فعالیت های کارگریش به زندان افتاد، اما هرگز از وظایف کارگری خود غافل نماند. این دستاورد که برای اولین بار توسط یک نماینده کارگر زن گرفته شد در دهه چهل برای همه ادارات دولتی و ارتش و کارخانه های بزرگ اجباری شد..اما آنچه در تاریخ به یادگار ماند نام مهری گیلک پور و سایر کوشندگان کارگری است. امروز زحمتکشان ایران با افتخار از مبارزات و مبارزین خود یاد می کنند و کوشندگان پیشکسوست کارگری خود را محترم شمرده و یاد و مبارزاتشان را پاس می دارند. مهری گیلک پور، مریم خانم، زهراغلامعلی، ملوک فرخزاد پیکرشان را مام میهن با افتخار در آغوش گرفته و دشمنان این کارگران با خفت مزدوری برای همیشه در کشورهای مختلف آواره و در بدنامی می میرند .
مهری گیلک پور و شورای متحده کارگران و زحمتکشان و سندیکاهای کارگری برای زحمتکشان ایران ٨ ساعت کار، قانون کار، بیمه تامین اجتماعی، مهدکودک و شیرخوارگاه ….را با مبارزات و اخراج و شکنجه های ددمنشانه که بر رویشان اعمال می شد، به ارمغان آوردند. گیلک پور و شورای متحده کارگران و زحمتکشان ایران ثابت کردند که در مبارزه خود برای بهبود وضعیت زحمتکشان و مردم ایران تنها بوده و در این راه از هیچ ددمنشی نهراسیده و دستاوردهایشان تنها به خودشان تعلق ندارد بلکه دستاورد طبقه کارگر، برای بهبود وضعیت همه مردم ایران خواهد بود.
مازیار گیلانی نژاد اردیبهشت ١٣٩٨
سندیکای کارگران فلزکار مکانیک