تحریم‌هایی که به گفته ایران منجر به خسارات جبران‌ناپذیر خواهد شد. به گزارش ایسنا، دیوان بین‌المللی دادگستری (لاهه) روز 26 تیر در بیانیه‌ای صحبت‌های محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران را مبنی بر اقامه دعوی ایران علیه آمریکا بنا بر بازگرداندن غیرقانونی تحریم‌های ایران در دادگاه لاهه تأیید کرد. دیوان بین‌المللی دادگستری با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده بود که ایران در این دادگاه بین‌المللی که در هلند واقع شده، شکایتی را علیه آمریکا به دلیل بازگرداندن تحریم‌های ایران ثبت کرده است. همچنین در این بیانیه آمده بود: جمهوری اسلامی ایران شکایتی را علیه آمریکا در رابطه با نقض پیمان مودت، حقوق کنسولی میان دو کشور و روابط اقتصادی که در ۱۵ آگوست سال ۱۹۵۵ میان دو طرف امضا و در ۱۶ ژوئن ۱۹۵۷ وارد فاز اجرائی شد، در دیوان بین‌المللی دادگستری به ثبت رسانده است. طبق بیانیه دادگاه لاهه، شکایت ایران در رابطه با بازگرداندن همه‌جانبه تحریم‌های آمریکا و نیز اقدامات محدودکننده که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم شرکت‌ها یا افراد ایرانی را هدف قرار می‌دهد و پیش‌تر با امضای توافق هسته‌ای برداشته شده بود، است.
نقض عهدنامه مودت
بنا بر این گزارش، وزیر امور خارجه کشورمان روز دوشنبه ۲۵ تیر در پیامی توییتری با اعلام این خبر نوشت: ایران در مقابل توهین آمریکا به تعهدات حقوقی و دیپلماسی، به حاکمیت قانون پایبند است.
لازم است که با عادت آمریکا در نقض قوانین بین‌المللی مقابله شود. بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان نیز روز ۲۵ تیر به تشریح جزئیات بیشتری درباره توییت ظریف پرداخت و تصریح کرد: به‌منظور ترمیم و جبران اعمال غیرقانونی آمریکا در وضع تحریم‌ها علیه کشورمان و احقاق حقوق ملت ایران و پیگرد بین‌المللی اعمال متخلفانه ایالات متحده، وزارت امور خارجه با مشارکت مرکز امور حقوقی بین‌المللی ریاست‌جمهوری و هماهنگی سایر دستگاه‌های ذی‌ربط، مسئله شکایت از ایالات متحده به‌دلیل نقض تعهدات بین‌المللی و مشخصا عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی سال ۱۳۳۴ نزد دیوان بین‌المللی دادگستری را، در دستور کار قرار داد و پس از اخذ نظرات وکلا و مشاوران حقوقی بین‌المللی ایرانی و خارجی، دادخواست نهایی حاوی شکایت جمهوری اسلامی ایران از نقض معاهده مودت، در تاریخ ۲۵ تیر ۱۳۹۷ به ثبت رسید.
به گزارش بی‌بی‌سی، در اطلاعیه مطبوعاتی دیوان لاهه آمده است که دولت جمهوری اسلامی ایران در شکایت خود علیه دولت ایالات متحده به «عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی» بین ایران و آمریکا استناد کرده که در سال ١٩٥٥ میلادی (١٣٣٤ شمسی) بین دو دولت منعقد شد.
دیوان لاهه گفته است که قاضی احمد یوسف، رئیس دیوان، روز ٢٣ جولای موضوع شکایت ایران از آمریکا را به آگاهی وزیر امور خارجه ایالات متحده رساند. او در نامه خود به وزیر خارجه آمریکا «بند ٤ ماده ٧٤» مقررات دیوان را یادآور شد که براساس آن، از طرف‌های دعوا خواسته شده است تا زمان برگزاری جلسه رسیدگی، به نحوی عمل کنند که مانع اجرای مؤثر رأی دادگاه نشود.
به همین دلیل هم در پی ارسال نامه رئیس دیوان بین‌المللی دادگستری به وزیر خارجه آمریکا، منابع دولتی ایران گفتند که این شرط به معنی آن است که دولت آمریکا باید تا زمان تکمیل دادرسی و صدور رأی دادگاه، از اجرای تحریم علیه ایران خودداری کند. وزارت خارجه ایالات متحده دریافت احضاریه برای حضور در دادگاه را تأیید کرده است.
متن شکایت ایران از آمریکا
همچنین روز گذشته متن شکایت ایران از آمریکا به دیوان بین‌المللی دادگستری و درخواست قرار موقت کشورمان به دلیل بازگرداندن تحریم‌ها، منتشر شد. در متن دادخواست ایران که در 19 صفحه و با امضای محمدحسین زاهدین لباف، به‌عنوان نماینده دولت جمهوری اسلامی ایران، به دبیرخانه دیوان تسلیم شد، ایالات متحده متهم شده است که با تصمیم رئیس‌جمهوری آمریکا در خروج از برجام در هشتم ماه می سال جاری و بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای، همچنین اظهارات مقامات آمریکایی درباره تشدید تحریم‌ها که به‌منزله وضع تحریم‌های دیگر است، «مفاد عهدنامه مودت مورخ سال ١٩٥٥ را نقض کرده و به نقض این پیمان ادامه می‌دهد». بر اساس این، از دیوان خواسته شده است تا با رسیدگی به این شکایت، رأی دهد که ایالات متحده از طریق بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای، وضع تحریم‌های دیگر و تهدید به برقراری شدیدترین تحریم‌ها علیه ایران، «تعهدات خود» ذیل تعدادی از مواد این عهدنامه را نقض کرده و آن کشور را ملزم کند که بدون تأخیر، این تحریم‌ها را لغو کند و به تهدیدهای خود در مورد وضع تحریم‌های جدید پایان دهد. ایران همچنین خواسته است که آمریکا «به‌طور کامل خسارات وارده به ایران در نتیجه نادیده‌گرفتن تعهدات بین‌المللی خود را جبران کند» و تعهد دهد که درصدد نادیده‌گرفتن رأی دادگاه برنخواهد آمد و در این زمینه تضمین‌های لازم را بدهد. عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی بین دولت شاهنشاهی ایران و دول متحده آمریکا ٢٣ مرداد ١٣٣٤ بین نمایندگان دو کشور امضا شد و همان سال به تصویب مجالس شورای ملی و سنا و بعدا به امضای شاه رسید و جنبه قانونی یافت. هدف از انعقاد این عهدنامه تحکیم مناسبات دوستانه بین دو ملت، گسترش همکاری‌های بازرگانی و اقتصادی و به نظم و قاعده درآوردن روابط کنسولی عنوان شد. دیوان دادگستری لاهه یکی از ارکان سازمان ملل است و صلاحیت رسیدگی و صدور رأی در دو زمینه را دارد. این دادگاه می‌تواند طبق موازین حقوق و قوانین بین‌المللی، به اختلافات حقوقی که از سوی دولت‌ها به آن ارجاع می‌شود، رسیدگی کند و با تقاضای نهادهای سازمان ملل و سایر تشکیلات بین‌المللی، درباره مسائل حقوقی نظر مشورتی خود را ابراز دارد. درصورتی‌که طرف‌های دعوا خود را به اجرای رأی دادگاه متعهد اعلام کرده باشند، این رأی الزام‌آور خواهد بود. به نوشته بی‌بی‌سی، در پی اعلام تسلیم شکایت ایران به دیوان بین‌المللی دادگستری، وزارت خارجه آمریکا گفت که این شکایت مبنایی ندارد و آن کشور با حضور در دادگاه، از خود دفاع خواهد کرد.
تحویل یادداشت رسمی اعتراض به اظهارات پمپئو
در همین حال ایران در یادداشتی رسمی به اظهارات و اقدامات مداخله‌جویانه وزیر امور خارجه آمریکا اعتراض کرد.
به گزارش ایسنا، سخنگوی وزارت امور خارجه در این‌باره اظهار کرد: در پی اظهارات مداخله‌جویانه و ادعاهای بی‌اساس مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، در یک گردهمایی ضدایرانی در کالیفرنیا، جمهوری اسلامی ایران در یادداشتی که به سفارت سوئیس در تهران داده شد، رسما به این اقدامات اعتراض کرد. بهرام قاسمی افزود: در این یادداشت ضمن اعلام مراتب اعتراض رسمی جمهوری اسلامی ایران به دولت آمریکا، اظهارات بی‌پایه و اساس وزیر امور خارجه این کشور مداخله در امور داخلی ایران دانسته و محکوم شد و اقدام اخیر وزیر امور خارجه آمریکا، نقض منشور ملل متحد و تعهدات دوجانبه دولت آمریکا، به‌ویژه بیانیه الجزایر دانسته شد که باید به آن پاسخ دهند.