مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، امروز دوشنبه ۲۱ مه (۳۱ اردییهشت) در اولین سخنرانی مهم سیاست خارجی خود در واشنگتن برای اعلام استراتژی تازه آمریکا در قبال ایران مدعی شد که توافق هسته‌ای به دلیل “نقایص مرگبارش” جهان را به خطر انداخته است.
او گفت آمریکا فشار بی‌سابقه مالی به ایران وارد خواهد کرد و هشدار داد که اگر ایران مسیرش را عوض نکند “شدیدترین تحریم‌های تاریخ” علیه این کشور وضع خواهد شد.
به گزارش بی بی سی پمپئو مدعی شد که ایران در دوره اجرای برجام نفوذ خود را در منطقه افزایش داده و این توافق “پول خون” در اختیار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروهای برون‌مرزی سپاه پاسداران گذاشته است.
این سخنرانی با عنوان “بعد از توافق: یک استراتژی تازه برای ایران” در بنیاد هریتج واشنگتن و حدود دو هفته بعد از اعلام خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران (برجام) برگزار شد.
وزیر امور خارجه آمریکا نیروی قدس سپاه پاسداران ایران را متهم کرد که به طور مخفیانه در داخل اروپا عملیات تروریستی انجام می‌دهد. او به زندانیان دوتابعیتی و خارجی در ایران اشاره کرد و گفت آمریکا تلاش می‌کند زندانیان آمریکایی را به خانه برگرداند.
او گفت ایران در طول اجرای برجام بزرگ‌ترین حامی تروریسم بوده و مدعی شد که از القاعده حمایت کرده است.
آقای پومپئو به طور خاص از حسن روحانی و محمدجواد ظریف به عنوان “چهره‌های منتخب” مردم ایران هم انتقاد کرد و آنها را هم به عنوان بخشی از حکومت ایران هدف حملات شدید خود قرار داد.
او گفت: “غرب غالبا رئیس جمهور روحانی و وزیر خارجه ظریف را از رژیم نابخرد، تروریست و همین طور از رفتارهای مخرب آن ‘جدا ‘ می‌داند”
وزیر خارجه آمریکا با اشاره به این که غرب تصور می‌کند که این دو نفر باید رفتارهای آیت‌الله خامنه‌ای و قاسم سلیمانی را کنترل کنند، گفت: “با این که روحانی و ظریف رهبران منتخب هستند اما آیا بیشترین مسئولیت را برای مشکلات اقتصادی ندارند؟ ایا این دو نفر مسئول هدر دادن جان ایرانی‌ها برای گرفتن قدرت بیشتر در منطقه نیستند؟”
خواسته‌های آمریکا از ایران
وزیر امور خارجه آمریکا گفت هر توافق تازه‌ای با ایران باید دارای این شرایط باشد:
١. ایران باید همه جنبه‌های نظامی فعالیت‌های هسته‌ای قبلی‌اش را به آژانس اتمی اعلام کند.
٢. ایران باید غنی‌سازی را به طور کامل قطع کند و هیچ‌وقت دنبال بازپردازی پلوتونیم نرود. این شامل بستن رآکتور آب سنگین هم هست.
۳. ایران باید دسترسی بی‌قیدوشرط بدهد به بازرسان آژانس اتمی به همه پایگاه‌ها در همه نقاط کشور بدهد.
۴. ایران باید توسعه برنامه موشکی بالستیک و پرتاب موشک‌هایی که قابلیت حمل سلاح هسته‌ای دارند را متوقف کند.
۵. ایران باید همه شهروندان آمریکا و همین‌طور شهروندان دیگر کشورهای هم‌پیمان ما را آزاد کند.
۶. ایران باید حمایت از “گروه‌های تروریستی” را متوقف کند، از جمله حزب‌الله لبنان، حماس و جهاد اسلامی.
٧. ایران باید استقلال عراق را به رسمیت بشناسد و اجازه دهد شبه‌نظامیان شیعه عراق خلع سلاح شوند.
٨. ایران باید حمایت از حوثی‌های یمن را متوقف کند.
٩. ایران باید همه نیروهای تحت‌امرش را از سوریه عقب بکشد.
١٠. ایران باید حمایت از طالبان و دیگر گروه‌های تروریستی را در افغانستان پایان دهد.
١١. ایران باید به حمایت نیروی قدس سپاه از گروه‌های تروریستی و هم‌پیمانان شبه‌نظامی‌اش پایان دهد.
١٢. ایران باید به تهدید همسایگانش که بیشترشان هم‌پیمان آمریکا هستند پایان دهد. از جمله تهدید ویران‌کردن اسرائیل و پرتاب موشک به عربستان و امارات
هادی نیلی، خبرنگار بی‌بی‌سی در واشنگتن، از محل سخنرانی وزیرخارجه آمریکا:
مایک پومپئو برای نخستین سخنرانی عمومی‌اش به عنوان وزیرخارجه آمریکا، یک اندیشکده محافظه‌کار را انتخاب کرد و موضوعش را هم ایران گذاشت. دو مولفه‌ای که شاید تصویری از جهت‌گیری آینده دولت دونالد ترامپ را نشان دهد: گرایشی به سوی نومحافظه‌کاران در سیاست خارجی، و در صدر قرار دادن آن‌چه “تهدید ایران” می‌خواند.
گذشته از چشم‌داشتن به هم‌پیمانانی که حامی شدت عمل علیه ایران هستند، از اسرائیل تا عربستان، سیاست دولت آمریکا در قبال ایران جنبه‌های داخلی هم دارد. آن‌چه برای منتقدان دولت دونالد ترامپ “سیاست تک‌روی و یک‌جانبه‌گرایی” است، برای خیلی از کسانی که به او رای دادند، عمل به شعار انتخاباتی اوست: “اول آمریکا”. این برای حامیان ترامپ خوش‌آیند است که آمریکا “مستقل” از اروپا و خلاف “حامیان جهانی‌سازی” عمل می‌کند.
ستاد انتخاباتی دونالد ترامپ که از الآن به انتخابات ریاست‌جمهوری دو سال دیگر هم نظر دارد، هر بار در ایمیل‌هایی که درباره ایران برای رای‌دهندگان ترامپ می‌فرستد، به شدت‌عمل نشان‌دادن علیه حکومت ایران و به این‌که دولت آمریکا دارد خودش برای سیاست خارجی‌اش تصمیم می‌گیرد، مباهات می‌کند. تجسمی از سیاست خارجی “بومی‌گرا”. برای منتقدان این نوع سیاست، از جمهوری‌خواه گرفته تا دموکرات، از “باز”ها گرفته تا “کبوتر”ها، چنین ترکیبی غیرقابل‌جمع است.
آقای پمپئو در پاسخ به سوالی درباره چارچوب مورد نظر آمریکا برای اعمال سیاست‌های تازه علیه ایران گفت: “در نهایت این مردم ایران هستند که برای حکومت ایران چارچوب زمانی می‌گذارند. آنها هستند که باید رهبرانشان را انتخاب کنند.”
دولت دونالد ترامپ می‌خواهد علاوه بر تغییرات مورد نظرش در توافق هسته‌ای، موارد دیگری از جمله برنامه موشکی ایران و نقش این کشور در منطقه هم مورد بحث قرار گیرد.
ایران گفت‌و‌گو درباره برنامه موشکی خود را که یک برنامه دفاعی و نه تهاجمی می‌داند، رد کرده است.
درباره نقش منطقه‌ای خود هم، ایران می‌گوید حضورش به خواسته دولت‌های قانونی کشورهای منطقه است و در مقابل آمریکا را به دخالت “بیجا” در امور خاورمیانه متهم می‌کند.
سی‌ان‌ان به نقل از مقام‌های آمریکایی گزارش داده است که دولت آمریکا در پی ایجاد ائتلافی بین‌المللی برای تحت فشار گذاشتن ایران است تا بتواند زمینه مذاکرات تازه‌ای را درباره “یک ساختار تازه امنیتی” فراتر از برنامه هسته‌ای ایران فراهم کند.
برایان هوک، مدیر برنامه‌ریزی سیاسی وزارت خارجه آمریکا می‌گوید به چارچوب تازه‌ای نیاز است که “تمام تهدیدهای ایران” را در بگیرد.
منتقدان سیاست خارجی آقای ترامپ برنامههای مورد نظر او برای ایران را “خیال واهی” خوانده‌اند و هدف واقعی از این اقدامات را نه پیدا کردن راه حلی جامع‌تر که “تضعیف حکومت ایران” دانسته‌اند.
شرکای اروپایی آمریکا که با وجود خروج این کشور از برجام همچنان بر پایبندی خود به توافق هسته‌ای اصرار دارند، از آمریکا خواسته‌‌اند که برنامههای خود را در قبال ایران بعد از خارج شدن از توافق هسته‌ای ارائه دهد.
آمریکا در حالی از برجام خارج شد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همواره پایبندی ایران به مفاد برجام را تایید کرده است.