هم‌زمان با افزايش شمار تلفات دو طرف درگيري در عمليات ترکيه در سوريه، آنکارا در حال پيگيري برنامه‌اي است که از پايان‌دادن به تسلط يگان‌هاي مدافع خلق (ي‌پ‌گ) فراتر مي‌رود. رجب طيب اردوغان، رئيس‌جمهوري ترکيه، دائما به پروژه اسکان‌دادن «صاحبان اصلي منطقه» در استان عفرين اشاره مي‌کند. او دو گروه را در نظر دارد؛ گروهي از شبه‌نظاميان که نيروهاي مسلح ترکيه آنها را برای مبارزه به خدمت گرفته‌اند (ارتش آزاد سوريه) و دسته‌اي از پناهندگان سوري در ترکيه. اردوغان در نشست ٢٤ ژانويه در کاخ رياست‌جمهوري، با تشريح برنامه خود در عفرين گفت: «نخست، ما بايد تروريست‌ها را از بين ببريم و سپس آن محل را قابل زندگي کنيم. براي چه کساني؟ براي سه‌ميليون‌و‌نيم نفر از سوري‌هايي که ميهمان ما هستند. ما نمي‌توانيم تا ابد آنها را در چادر نگه داريم». اردوغان مدعي شد: «٥٥ درصد جمعيت عفرين عرب هستند، ٣٥ درصد کُرد و بقيه هم ترکمن». اين در حالي است که عفرين هميشه منطقه‌اي با اکثريت کُرد بوده است. گرچه آمار درخور اتکايي در دسترس نيست؛ اما منابع محلي مي‌گويند کردها ٧٠ تا ٩٠ درصد جمعيت اين منطقه را تشکيل مي‌دهند. در عفرين و مناطق حومه که کردها داراي اکثريت‌اند، تعدادي عرب، در مناطق روستايي گروه اندکي ترکمن، کردهاي علوي، کردهاي ايزدي، گروه کوچکي سرکيسي و ارمني حضور دارند. عفرين باثبات نسبي ديرينه خود، پناهگاهي شده بود براي مردمي که از دست داعش از رقه، منبج، الباب و جرابلس فرار مي‌کردند. مقامات محلي به المانيتور گفته‌اند جمعيت هفت شهر و ٣٦٥ روستاي عفرين زماني ٤٠٠ هزار نفر بود؛ اما با حساب پناهندگان، اکنون دو برابر شده است. به عبارت ديگر، تاکنون عفرين سرچشمه پناه‌جويان نبوده، بلکه ميزبان آنها بوده است. اطلاعات آشکارا غلط اردوغان و تمايل او به حل‌و‌فصل مسئله پناهندگان در آنجا، اين سؤال را مطرح مي‌کند که آيا اين طرحي براي تغيير ترکيب جمعيتي اين منطقه پرجمعيت کردنشين است. چنين طرح‌هايي از دوران عثماني اغلب وسيله‌اي بوده براي ازبين‌بردن نارضايتي‌هاي اجتماعي عليه دولت.برنامه ترکيه براي مستقرکردن نيروهاي ارتش آزاد سوريه در عفرين نیز نگران‌کننده است. نيروهاي مسلح ترکيه اعلام کرده‌اند در اين عمليات ٢٥ هزار نفر از نيروهاي ارتش آزاد سوريه در کنار آنها مي‌جنگند. اردوغان نیز به‌تازگی گفت: «به اميد خدا در اين عمليات‌همراه ملت‌مان و ارتش آزاد سوريه پيروز خواهيم شد».اردوغان سپس نظرش را درباره ارتش آزاد سوريه اين‌طور بيان کرد: «آن گروه از مخالفان که به ترکيه باور دارند، در اين عمليات شرکت مي‌کنند. اين مبارزه به نفع خودشان خواهد بود.
ما به برادرانمان کمک مي‌کنيم تا سرزمين خود را پس بگيرند». روز پنجشنبه، مقامات کُرد از دمشق خواستند براي حفاظت از مرزهاي اين کشور در برابر حمله اشغالگران ترکيه، نيروهايش را به اين منطقه بفرستد. بسياري از مردم نگران این هستند که گرچه اردوغان مي‌گويد مي‌خواهد عفرين را از دست تروريست‌ها نجات دهد، دولت سوريه برخي از گروه‌هايي را که ترکيه مي‌خواهد جايگزين کردها در عفرين کند، چگونه ارزيابي و توصيف مي‌کند. بسياري از اين گروه‌ها پس‌زمينه، ايدئولوژي و نگرش‌هايي دارند که براي کردها نامطلوب است. اين گروه‌ها اعضاي سابق القاعده، جهادي‌هاي سلفي، انواع اسلام‌گرايان نظير اخوان‌المسلمين، مزدوران و برخي نيروهاي داوطلب تحت کنترل سازمان اطلاعات ملي ترکيه را شامل مي‌شوند.
در ميان گروه‌هايي که در عمليات ترکيه حضور دارند، مي‌توان به اين گروه‌ها اشاره‌کرد: فيلق‌الشام، جيش‌النصر، جبهه‌الشاميه، احرارالشام، تيپ‌هاي نورالدين زنگي، تيپ سلطان مراد، تيپ سمرقند، تيپ‌هاي سلطان محمد فاتح، شرکه الحمزه، طوفان‌شمالي، حزب ترکستان اسلامي و تيپ صلاح‌الدين. ابومسلم، فرمانده جبهه‌الشاميه گفته است هدف اول آنها اخراج احزاب جدايي‌طلب از روستاهاي عربي است. اين گروه‌ها از همه مسيرها حمله مي‌کنند.برخي از کردهاي مخالف يگان‌هاي مدافع خلق نیز در عمليات عفرين حضور دارند. ترکيه براي اينکه نشان دهد اين عمليات، جنگي عليه کردها نيست، مشارکت جيش‌النخبه را که کردها را در صفوف خود دارد، بزرگ جلوه مي‌دهد. خبرگزاري دولتي آناتولي ترکيه به نقل از فرمانده اين گروه، گفته بود: «ما کُرديم. همه مردم عفرين کُرد نيستند.
همه کساني که در آنجا زندگي مي‌کنند، منتظرند از دست پ‌ک‌ک آزاد شوند. کُردهاي عفرين از پ‌ک‌ک حمايت نمي‌کنند. ما عليه رژيم و داعش جنگيده‌ايم و حالا عليه خشونت پ‌ک‌ک مي‌جنگيم. ما از عفرين شروع کرده‌ايم و به اميد خدا تا قميشلي پيش مي‌رويم».بعد از عمليات سپر فرات، ترکيه آموزش و تجهيز برخي از اين گروه‌ها را در اردوگاهي نزديک به مرز ترکیه آغاز کرد. منابع نظامي به آناتولي گفته‌اند شبه‌نظاميان ارتش آزاد سوريه براي مهارت‌هاي رزمي مثل شليک خمپاره و موشک آموزش ديده‌اند.
ترکيه پناهندگان سوري حاضر در اين کشور را هم تشويق کرده به عمليات عفرين بپيوندند. حدود ٧٠ پناهنده به ارتش آزاد سوريه پيوسته‌اند. حدود ٢٠٠ نفر از پناهنده‌هاي ترکمن نیز که در شهر عثمانيه زندگي مي‌کنند، براي ثبت‌نام در ارتش آزاد سوريه به دفتر ارتش ترکيه رفته‌اند. مداخله ترکيه در عفرين، اين کشور را با خطرات فراواني روبه‌رو مي‌کند. اقدام آنکارا -به‌ويژه طرح تغيير ترکيب جمعيتي اين مناطق و متوسل‌شدن به استفاده از گروه‌هاي مسئله‌داري که دمشق آنها را تروريستي مي‌داند- از بن‌بست پيش‌رو خبر مي‌دهد.
منبع: المانيتور