در شرایطی شاهد افزایش قیمت نان مورد نیاز مردم هستیم که نرخ خرید تضمینی گندم از کشاورزان نیز تغییری نکرده است؛ افزایش در قیمت نان باعث می‌شود که اقشار ضعیف و کم‌درآمد جامعه که بعضا قوت قالبشان نان است، قادر به تهیه آن نباشند.
شهروند| دیروز و درحالی که قرار بود افزایش قیمت نان به مرحله اجرایی برسد و حتی بعضی نانوایی‌های تهران، شروع به فروش با قیمت تازه کرده بودند، با دستور رئیس‌جمهوری این افزایش قیمت موقتا منتفی شد تا در روزهای آینده این موضوع بررسی شود. اگرچه هنوز دلیل مشخصی برای متوقفشدن طرح افزایش قیمت نان مشخص نیست و درباره تکلیف نهایی این کالای اساسی هم تصمیمی حاصل نشده اما به نظر می‌آید اصلی‌ترین دلیل این توقف، موج انتقادات مردم، اعتراض نمایندگان مجلس و فعالان اجتماعی بوده است.
ماجرای نان
ابلاغیه ستاد تنظیم بازار در هفته گذشته حکایت از افزایش ۱۵درصدی قیمت انواع نان از اول آذر داشت که تغییرات اتاق اصناف، زمان اجرای آن در تهران را به ۴ آذر تغییر داد. هرچند که دیروز این طرح برای بررسی بیشتر متوقف شد. این خبر را «حسین درودیان»، مسئول نظارت و بازرسی اتاق اصناف مطرح کرد و در توضیح بیشتر گفت: «براساس صحبت‌های رئیس‌جمهوری قرار است که افزایش قیمت نان متوقف شود.» به گزارش ایسنا و براساس اخبار تازه و سخنان درودیان، نان فعلا به قیمت قبلی خود برمی‌گردد تا «تصمیمات بیشتر در این زمینه در جلسه آتی ستاد تنظیم بازار گرفته شود.»
خبر توقف افزایش قیمت نان را مقامات دیگری هم تأیید کردند. «علی فاضلی»، رئیس اتاق اصناف هم دیروز متوقفشدن افزایش قیمت نان را تأیید کرد: «با توجه به این‌که خریدار و فروشنده این محصول هر دو حقوقی دارند، تصمیم گرفته شده که درباره افزایش قیمت نان در جلسه هفته آینده بررسی‌های بیشتری صورت گیرد.» این سخنان درحالی مطرح می‌شود که بعضی از نانوایی‌ها از اول آذر امسال، قیمت محصول خود را افزایش دادند که حکایت از ناآرامی در این بازار دارد و به نظر می‌آید فروش نان با قیمت قانونی در این روزها، نیازمند دقت نهادهای ناظر است.
دلیل توقف افزایش قیمت نان
در روزهای انتشار خبر تغییر در بازار نان، دلایل مشخصی برای افزایش ۱۵درصدی قیمت نان بیان نشد یا این‌که دلایل مطرح‌شده نتوانست منتقدان را قانع کند. در ادامه این وضع نامشخص، دلایل متفاوتی برای توقف این افزایش مطرح شده که به نظر می‌آید نارضایتی مردم و اعتراض نمایندگان آنها در مجلس شورای اسلامی یکی از دلایل آن باشد. علاوه براین، رئیس اتاق اصناف، دلیل توقف گرانی نان را، کاهش وزن چانه‌های نان در مصوبه جدید و بروز اختلاف‌نظر دراین‌باره را یکی از دلایل اعلام کرد. «علی فاضلی» دیروز و در توضیح این موضوع به تسنیم گفت: «دو طرف یعنی تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان نان از این افزایش قیمت ناراضی بوده‌اند، به همین منظور این مصوبه فعلا متوقف شده تا مورد بررسی مجدد قرار گیرد. وزیر صنعت دستور داده افزایش قیمت نان ابلاغ نشود تا در جلسه ستاد تنظیم بازار مجددا به بحث گذاشته شود. این توقف افزایش قیمت تنها مربوط به تهران نیست و برای کل کشور اعمال شده است.» فاضلی در پاسخ به این پرسش که آیا موضوع کاهش وزن چانه‌های نان در جلسه بعدی ستاد تنظیم بازار مورد توجه قرار می‌گیرد یا خیر، هم گفت: «یکی از بحث‌هایی که عامل توقف افزایش قیمت نان شد، همین کاهش وزن نان بود، باید مشخص شود که آیا وزن چانه‌ای که در سال 93 تصویب شده، باید در فرآیند تولید نان اجرا شود یا وزن چانه‌های جدید که به تازگی اعلام شده، باید ملاک عمل قرار گیرد. فعلا نانوایان باید نان را به قیمت قبلی به فروش برسانند.»
در کنار این موضوع، سخنان مدیرکل تعزیرات حکومتی استان تهران مبنی بر هم می‌تواند یکی از دلایل توقف این طرح باشد. «محمد محمدی» دو روز پیش گفته بود که «آنچه در تهران رخ داده، این است که علاوه بر افزایش ۱۵درصدی قیمت نان، وزن چانه یا خمیر نان را هم نسبت به سال ۱۳۹۳ کاهش داده‌اند. با کاهش وزن چانه و افزایش ۱۵درصدی قیمت به‌طور میانگین، قیمت نان حدود ۳۲درصد افزایش یافته است.»
«اگر دوباره قیمت نان افزایش یابد، مجلس ورود خواهد کرد»
از روز مطرح‌شدن بحث گران‌شدن نان، نمایندگانی از کمیسیون‌های مختلف مجلس شورای اسلامی به انتقاد از این موضوع پرداختند و خواهان تجدیدنظر درباره قیمت نان شدند. حالا و پس از توقف موقت این افزایش، رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی می‌گوید که در صورت تصمیم به گرانی نان، این کمیسیون وزیر صنعت را مجلس فرا خواهد خواند. «علی‌محمد شاعری» در توضیح این موضوع به «شهروند» می‌گوید: «با توجه به این‌که امسال قیمت خرید گندم حدود ۲درصد بیشتر شده، افزایش ۱۵درصدی قیمت نان هیچ توجیهی ندارد. ما در شرایطی به سر می‌بریم که هرگونه فشار به مردم، موجب کاهش قدرت خرید اقشار ضعیف خواهد شد. با توجه به رشد بالای نرخ بیکاری و رکود اقتصادی، مردم با کمبود منابع درآمدی روبه‌رو هستند و هرگونه افزایش قیمت یک تنش در جامع ایجاد مي‌کند که موجب افزایش فقر می‌شود.» شاعری، معتقد است که گران‌شدن نان، امنیت غذایی درصد زیادی از مردم ایران را به خطر می‌اندازد: «بخشی از مردم صرفا با نان زندگی می‌گذرانند و با افزایش قیمت آن، قطعا سبد مصرف غذایی اقشار ضعیف کوچکتر خواهد شد. مردم جایگزینی برای تأمین نیاز حداقلی خود نخواهند داشت و امنیت غذایی اقشار ضعیف به مخاطره می‌افتد.» رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی نرخ افزایش تعیین‌شده پیشین، یعنی ۱۵درصد را غیرمنطقی می‌داند و در توضیح می‌گوید: «درحالی که نرخ تورم براساس اعلام بانک مرکزی کمتر از ۱۰درصد است و قیمت گندم هم ۲درصد بیشتر افزایش نداشته است، این تصمیم کاملا غیرمنطقی است. برخی تصمیمات وزارت صنعت، معدن و تجارت نیاز به کارشناسی بیشتری دارد و تحت‌تأثیر یک‌سری لابی خارج از وزارتخانه صورت می‌گیرد؛ مثل آزادسازی واردات برنج درصورتی که ما هیچ نیازی به واردات نداشتیم یا واگذاری مسئولیت تنظیم بازار گندم به وزارت بازرگانی و.. که تصمیم اشتباهی است. باید در این زمینه نجدیدنظر شود و از شخص رئیس‌جمهوری انتظار می‌رود که در این زمینه تذکرات لازم را بدهد.» قرار است در هفته آینده، تصمیم قطعی درباره قیمت نان مشخص شود و ممکن است بار دیگر گران شود. شاعری اما می‌گوید؛ در صورت افزایش غیرمعقول قیمت نان، حتما کمیسیون کشاورزی به این موضوع ورود خواهد کرد: «اگر دوباره افرایش قیمتی تصویب و ابلاغ شود، قطعا کمیسیون ما ورود خواهد کرد و سوال از وزیر صنعت و معدن را دستورکار قرار خواهیم داد.»
نمایندگان دیگری هم در روزهای گذشته، انتقادات مشابهی را مطرح کردند. «نظر افضلی» یکی دیگر از اعضای کمیسیون کشاورزی هم دراین‌باره گفته بود: «دولتمردان ادعا می‌کنند که در تولید گندم به خودکفایی رسیده‌ایم که همین مسأله این سوال را ایجاد می‌کند که چرا قیمت نان باید افزایش یابد؟ در شرایطی شاهد افزایش قیمت نان مورد نیاز مردم هستیم که نرخ خرید تضمینی گندم از کشاورزان نیز تغییری نکرده است؛ افزایش در قیمت نان باعث می‌شود که اقشار ضعیف و کم‌درآمد جامعه که بعضا قوت قالبشان نان است، قادر به تهیه آن نباشند. موضوع افزایش بی‌رویه در قیمت نان باید کارشناسی باشد، در غیر این‌صورت مجلس به این موضوع ورود خواهد کرد و ابعاد آن را موشکافی می‌کنیم.»
«ناصر موسوی‌لارگانی» عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هم در سخنان پیش از این در انتقاد از گران‌شدن نان گفته بود: «از سویی دولت اعلام می‌کند، تورم ۸درصد است و از سوی دیگر مردم مشاهده می‌کنند که فقط ۱۵درصد به قیمت نان اضافه شده، دهک‌های پایین جامعه تورم را در آنچه که در سفره آنهاست و همچنین آنچه که به‌طور روزمره با آن سر‌و‌کار دارند، می‌بینند. درحال حاضر نیز چه تضمینی وجود دارد که افزایش ۱۵درصدی قیمت نان سبب افزایش کیفیت آن شود.» او با اشاره به مبلغ یارانه، از کاهش قدرت خرید دهک‌های پایین جامعه در صورت گران شدن نان سخن گفته بود: «اگر یک فرد تمام ۴۵هزار تومان یارانه خود را در ماه فقط صرف خرید نان کند، روزانه می‌تواند یکی و نصفی نان سنگک بخرد، این درحالی است که یارانه نان در هرماه تنها ۴هزار و 500 تومان است؛ لذا مردم و به‌ویژه اقشار ضعیف جامعه طاقت افزایش قیمت نان را ندارند.»این انتقادات موقتا نتیجه داده و دست‌کم تا یک هفته دیگر قیمت نان تغییر نخواهد کرد، هرچند که به نظر می‌آید گران‌شدن نان در جلسه هفته آینده اتاق اصناف قطعی خواهد بود. هم‌اکنون قیمت نان بربری ۶۵۰تومان، نان تافتون سنتی ۴۰۰ تومان، نان سنگک ۸۰۰ تومان و نان لواش و تافتون گردان ۲۱۰ تومان است.