محمد علي الحوثي، رييس كميته انقلابي انصار‌الله كه نزديك به ايران است اخيرا از عربستان خواسته تا توافق براي آتش بسي را در بيت‌الله الحرام امضا كنند و به اين ترتيب همه طرف‌ها ملزم خواهند بود كه به اين آتش بس وفادار بوده و ضمن پايان درگيري‌ها محاصره غيرنظاميان يمني هم به پايان برسد و همين مساله گواه اين است كه نرمشي ايراني – سعودي در اين زمينه صورت گرفته است.
اعتماد-يسرا بخاخ-بعد از كش و قوس‌هاي فراوان در خصوص سفر هيات عربستاني به ايران، محمد جواد ظريف وزير خارجه كشورمان اخيرا اعلام كرده بود كه سفرهاي ديپلماتيك هيات‌هاي سعودي و ايراني از ماه سپتامبر آغاز خواهد شد. سفر هيات سعودي براي بازديد از سفارتخانه اين كشور در ايران و هيات ايراني هم براي بازديد از سفارت ايران در رياض صورت مي‌گيرد. حالاروزنامه الجريده كويت به نقل از يك منبع آگاه در وزارت خارجه ايران اعلام كرده هيات ديپلماتيك سعودي كه قرار بود براي بازديد از سفارتخانه و كنسولگري عربستان در تهران و مشهد به ايران سفر كند قرار است بعد از عيد قربان راهي ايران شود. بر اساس اين گزارش، اين هيات سعودي مي‌خواهد از ميزان خسارت‌هاي وارد شده به سفارت عربستان و كنسولگري اين كشور در مشهد بازديد كند. اين منبع به روزنامه الجريده گفته كه اين هيات قرار بود دو ماه پيش به ايران سفر كند اما به دليل اختلاف نظرهايي كه درباره برنامه سفر اين هيات و ديدارهاي‌شان با مسوولان ايراني مطرح شده بود اين سفر به تعويق افتاده بود و عربستان ايران را به كم كاري در زمينه صدور رواديد براي اعضاي هيات سعودي متهم كرده بود. اين در حالي است كه اين منبع مي‌گويد دليل اصلي عصبانيت سعودي‌ها سطح ديدارهايي است كه قرار بوده در ايران داشته باشند. هيات عربستاني درخواست داده بوده تا با مسوولان قضايي ايران كه پرونده حمله به سفارت عربستان را پيگيري مي‌كنند ديداري داشته باشند اما وزارت خارجه ايران اعلام كرده، نمي‌تواند چنين ديدارهايي را براي هيات سعودي فراهم كند. اين منبع تاكيد كرد كه اختلاف نظر ميان دو كشور در طول موسم حج به صورت چشمگيري كاهش پيدا كرده است و مسوولان سازمان حج ايران و هيات ديپلماتيك ايران كه اخيرا به رياض سفر كردهاند درباره حل بخشي از اختلاف‌هاي ميان عربستان و ايران گفت‌وگو كردهاند و در گزارش‌هايي كه به مسوولان ايراني در تهران داده‌اند، اعلام كردهاند كه نتايج اين ديدارها بسيار مثبت بوده است. به گفته اين منبع، قرار است يك هيات ايراني هم بعد از هيات سعودي به رياض سفر كند تا اين اقدام آغازي براي حل اختلافات دو كشور از طريق گفت‌وگوهاي مستقيم به جاي مذاكره از طريق ميانجي و واسطه‌ها باشد. اين منبع به روزنامه الجريده گفته كه توافق بر لزوم ايجاد كانال‌هاي ارتباطي مستقيم ميان دو كشور براي حل اختلاف‌هاي‌شان كه در چندين پرونده منطقه تعبير مي‌شود در جريان ديدار كوتاهي ميان عادل الجبير، وزير خارجه عربستان و محمد جواد ظريف، وزير خارجه ايران صورت گرفته بود و قرار است هيات‌هاي ديپلماتيك چارچوب كانال‌هاي ارتباطي را ايجاد كنند. بر اساس ادعاي اين منبع، مسوولان ايراني در تهران اميدوارند كه اين ديدارها به حل اختلاف‌ها و بازگشت روابط ديپلماتيك دو كشور منجر شود به وي‍ژه اينكه هدف عربستان براي برآورد خسارت‌هاي وارده به سفارتخانه اين كشور در تهران به معناي هدف نهايي براي بازگشايي مجدد آن است.
بن‌بست ديپلماتيك در رياض
امين خليل قموريه، تحليلگر و خبرنگار لبناني نيز در اين باره نوشته كه نشانه‌هاي تلاش براي بهبود روابط ايران و عربستان بعد از اقدام وزارت اوقاف عربستان براي دعوت از هيات حج ايراني به منظور سفر به رياض و تسهيل ورود حجاج ايراني به عربستان نمايان شد. با توجه به اينكه لبنان يكي از نقاط تلاقي و رقابت ايران و عربستان به شمار مي‌رود به گفته قموريه يكي از موارد قابل توجه در چند هفته گذشته عمليات نظامي حزب‌الله و ارتش لبنان براي مقابله با داعش در مناطق مرزي لبنان بوده كه هيچ نشانه منفي از سوي عربستان يا دوستانش در طي اين عمليات مشاهده نشد. گويي تمام تلاش‌ها و تحركات بين‌المللي در مسيري قرار گرفته تا مقدمه چيني براي يك آشتي ايراني-سعودي را فراهم كند. به همين دليل است كه محمد علي الحوثي، رييس كميته انقلابي انصار‌الله كه نزديك به ايران است اخيرا از عربستان خواسته تا توافق براي آتش بسي را در بيت‌الله الحرام امضا كنند و به اين ترتيب همه طرف‌ها ملزم خواهند بود كه به اين آتش بس وفادار بوده و ضمن پايان درگيري‌ها محاصره غيرنظاميان يمني هم به پايان برسد و همين مساله گواه اين است كه نرمشي ايراني – سعودي در اين زمينه صورت گرفته است. تحليلگر لبناني معتقد است كه يكي از نكات مهم در اين زمينه اين است كه قدم اول براي كاهش تنش ميان ايران و عربستان را رياض برداشته و اين چيزي است كه با اظهارنظر مسوولان سعودي در چند ماه اخير در تضاد بوده است اما در مقابل ايران لحن خود را چندان تغيير نداده است و ظريف از عربستان هم خواسته بود كه رفتار خود را تغيير دهد كه اين نشان مي‌دهد كه تهران مي‌خواهد به عربستان بفهماند كه قواعد بازي در خاورميانه تغيير كرده و حالا اين عربستان است كه بايد به نحوي ديگر در خاورميانه عكس‌العمل نشان دهد زيرا اشتباهات مكرر و متعدد اين كشور در بيش از يك پرونده، رياض را نه تنها به در بسته رسانده بلكه اين كشور را در سطح منطقه‌اي با چالش‌هاي زيادي مواجه كرده است. قموريه مي‌نويسد يكي از دلايل تغيير موضع عربستان در خصوص دشمن ديرينه خود يعني ايران و تلاش محسوس براي باز كردن درهاي بهبود روابط با ايران است كه كنترل بحران كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس از كنترل رياض خارج شده و اين كشور نه تنها نتوانسته دوحه را به زانو دربياورد بلكه هيچ كدام از مطالبات ١٣گانه ٤ كشور محاصره‌كننده قطر هم عملي نشده است و اين مساله معادلات جديدي در خاورميانه ايجاد كرده كه به سود عربستان نخواهد بود. به گفته اين تحليلگر لبناني با توجه به اينكه تركيه به عنوان يك كشور سني مهم حالا در كنار قطر ايستاده است، عربستان لازم است تا براي ايجاد تعادل از قرار گرفتن ايران در چنين ائتلافي جلوگيري كند و بازگشت سفير قطر به تهران اهميت اين مساله را دو چندان كرده است. علاوه بر آن بحران يمن به خطرناك‌ترين مراحل خود نزديك شده تا جايي كه عربستان ديگر نمي‌تواند فاجعه‌هاي انساني در اين كشور را پنهان كند و رياض و ائتلاف متبوعش را با انتقادهاي بين‌المللي فراواني مواجه كرده است. از ديگر نشانه‌هاي تغيير لحن عربستان نسبت به ايران اظهارات اخير «خالد الفيصل» امير مكه و مشاور پادشاه عربستان است كه ايرانيان را برادران ديني عربستاني‌ها توصيف كرد. او در جمع خبرنگاران در يك نشست خبري تاكيد كرد كه عربستان از حضور ايراني‌ها در مراسم حج امسال استقبال كرده و همه ملزومات آسايش را براي آنها فراهم كرده است و ابراز اميدواري كرد كه حجاج ايراني به راحتي حج خود را ادا كرده و در پايان اين مراسم از عربستاني‌ها به نيكي ياد كنند عربستاني‌ها هم از ايراني‌ها به نيكي ياد كنند.
بعد از خاطره تلخي كه براي ايرانيان در حج دو سال پيش رقم خورد و صدها تن از حجاج ايراني در فاجعه منا به دليل مديريت ضعيف عربستان در مراسم حج، جان خود را از دست دادند به نظر مي‌رسد سخت‌گيري ايران در قبال رياض جواب داده و بعد از يك سال جلوگيري از اعزام حجاج ايراني به اين كشور، حالا شرايط به صورت مطلوبي براي ايرانيان مهيا شده و مسوولان ايراني حاضر در بعثه حج اعلام كردهاند كه عربستان اين‌بار به تعهدات خود عمل كرده است و حجاج ايراني به راحتي توانسته‌اند در مراسم حج تاكنون حضور داشته باشند. سلمان بن عبدالعزيز پادشاه عربستان هم در ضيافتي كه براي مسوولان ارشد كشورهاي عربي و اسلامي برگزار مي‌كند اعلام كرد خداوند عربستان را به وسيله خدمت رساني به حجاج و زوار خانه‌اش و خدمت كردن به حرمين‌شريفين شريف گردانيد و اين كشور تمام امكانات مادي و انساني خود را براي پذيرايي از مهمانان خداوند و تسهيل اداي مناسك حج به كار گرفته است. پادشاه عربستان تاكيد كرد: ما در مسير ارايه بالاترين سطح از خدمات به زايران و تسهيل اداي مناسك حج و حفظ سلامت زايران خانه خدا و مسجد پيامبر بزرگش حركت مي‌كنيم. اگر ايران بنا بر مصلحت هم شده تصميم بگيرد به تلاش‌هاي رياض براي بهبود روابط با تهران پاسخ مثبت نشان دهد، كوهي از مشكلات و اختلافات متراكم ميان دو كشور ممكن است مانع بزرگي بر سر راه اين آشتي باشد با اين حال در شرايطي كه همه پرونده‌هاي مهم خاورميانه به خط پايان نزديك مي‌شوند اين مساله از اهميت بالايي برخوردار است زيرا مواضع كشورها در اين موقعيت در معادلاتي كه در پايان بحران سوريه، عراق، لبنان و احتمالا يمن ايجاد مي‌شود رويكرد كشورها را تا چندسال شكل خواهد داد. به نظر مي‌رسد اگر قرار بر آشتي هم باشد آتش‌بسي كوتاه ميان ايران و عربستان ايجاد خواهد شد تا دو كشور براي مدتي از درگيري‌هاي رويارو دور شوند و در بهترين حالت هم به كانالي براي مذاكره درباره تحولات خاورميانه و پرونده‌هاي مهم منطقه تبديل خواهد شد.