هنوز هم کشاورزی کشور نه مدرن و صنعتی است و نه اقتصادی. لذا در سایه کشاورزی بیمار و همزمان با کاهش منابع آب، ۳۷ هزار روستای کشور از سکنه تخلیه شد و در سایه چنین رویدادی جمعیت شرق کشور رو به کم شدن گذاشت و در حال مهاجرت به سمت غرب ایران است.
در سایه توسعه بی رویه کشاورزی در کشور و همزمان با کاهش منابع آب، ۳۷ هزار روستای کشور از سکنه تخلیه شده است و جمعیت شرق کشور در حال مهاجرت به سمت غرب ایران است.
دکتر هدایت فهمی مدیـرکل دفتر بـرنـامه‌ریزی کلان آب و آبـفای وزارت نیـرو در گفتگو با خبرنگار «اطلاعات» در پاسخ به نقش آب در اشتغال کشور گفت: در چند دهه اخیر هرگاه دولتمردان توان اشتغالزایی نداشتند به آب متوسل شدند و بار اشتغال کشور را بر دوش منابع آب انداختند.
وی با اشاره به این که در واقع از نگاه مسئولان ساده ترین نوع ایجاد اشتغال از طریق آب بوده است، افزود: یعنی به لحاظ تفکری، آب بی زحمت ترین عامل برای ایجاد اشتغال در بین مسئولان بود . به عبارتی هرگاه دولتمردان توان اشتغالزایی نداشتند به آب متوسل شدند و بار آن را بر دوش منابع آب کشور انداختند و رشد کشاورزی را جزو کارنامه درخشان خودشان قلمداد کردند.
وی افزود: هر کسی که نیم یا یک هکتار زمین داشت، رفت و مشغول کشاورزی شد و آن را اشتغال به حساب آوردند، در حالی که از دیدگاه نظام برنامه ریزی تحمیل بار اشتغال کشور به بخش آب بدترین شکل اشتغالزایی است ولی این کار در ایران انجام شد و پیامدهایی برای کشور به همراه داشت که رشد مهاجرت به مناطق پرآب اولین پیامد اجرای چنین سیاستی بود.
به گفته مدیـرکل دفتر بـرنـامه‌ریزی کلان آب و آبـفای وزارت نیـرو از طرفی با سدسازی و ایجاد نظام مدرن در بخش آب متاسفانه نظام بهره برداری مدرن در روستاها ایجاد نشد و این یک اشکال بزرگ در کشاورزی کشور بود که در کنار رشد سطح زیر کشت کشاورزی مصرف آب بالا رفت و همزمان بهره وری پایین آمد. هنوز هم کشاورزی کشور نه مدرن و صنعتی است و نه اقتصادی. لذا در سایه کشاورزی بیمار و همزمان با کاهش منابع آب، ۳۷ هزار روستای کشور از سکنه تخلیه شد و در سایه چنین رویدادی جمعیت شرق کشور رو به کم شدن گذاشت و در حال مهاجرت به سمت غرب ایران است.
به گفته فهمی، پدیده دیگری که در حال اتفاق افتادن است، این که، چون متولیان قادر نیستند جمعیت را در روستاها نگهدارند روستاها را به صورت بادکنکی به شهر تبدیل می کنند و این به پدیده بسیار بسیار خطرناکی تبدیل شده است حتی می بینیم بسیاری از شهرهای فعلی همان روستاهای بزرگ شده هستند بی آنکه به لحاظ فرهنگی و شهرسازی و معماری و مدنیت و ویژگی یک شهر را داشته باشند.
مدیـرکل دفتر بـرنـامه‌ریزی کلان آب و آبـفای وزارت نیـرو ادامه داد: ما در حال تامین آب برای تهران از ۵ استان به میزان یک میلیارد ۱۰۰ میلیون مترمکعب هستیم و اگر روند رشد جمعیت به همین منوال ادامه یابد، دیگر امکان تامین آب از مناطق دوردست به هیچ وجه وجود ندارد؛ حتی محیط زیست تهران هم کشش این همه جمعیت را ندارد.
وی با بیان این که ردپای اکولوژیک جهان یک و نیم برابر ظرفیت محیط زیستی دنیا است، خاطرنشان کرد: در ایران ظرفیت محیط زیستی ایران ۸۴ صدم هکتار برای هر نفر است. یعنی به یک هکتار هم نمی رسد. همچنین ردپای اکولوژیک ۶۶ر۲ هکتار بر نفر است. یعنی شهروندان ایرانی در حال استفاده از ۳ برابر ظرفیت محیط زیستی ایران هستند. به عبارتی با این وضع بد اداره کردن و بد استفاده کردن مردم از ظرفیت‌های کشور، باید ۲۵ میلیون نفر جمعیت داشته باشیم که امکانات کشور بتواند جوابگوی این حجم مصرف و اسراف باشد. این بدترین شیوه موجود بهره برداری و مصرف در دنیاست که ایرانی‌ها دارند.
به گفته فهمی، اکنون ضریب خودکفایی کشور بنابر آمارها حدود ۶۰ است، حالا اگر بخواهیم به همین شیوه تولید با بهره وری پایین آب برای ۸۰ میلیون جمعیت کاملا خودکفا شویم به ۱۷۰ میلیاردمترمکعب آب نیاز داریم که رقمی رویایی است. زیرا کل آب تجدید پذیر کشور ۱۱۶ میلیاردمترمکعب است. مشاور معاون وزیر در امور آب و آبفا و مجری طرح انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان به فلات مرکزی ایران هم در گفتگو با «اطلاعات» بر بی تناسبی منابع آب با مراکز سکونتی کشور تاکید کرد و گفت: در حالی ۸۵ درصد کشور در منطقه خشک و نیمه خشک واقع شده است که ۶۵ درصد جمعیت در همان منطقه واقع شده اند.
دکتر صدیقه ترابی با اشاره به مطالعات انجام شده در ۸۲۰ ایستگاه باران سنجی می گوید: متوسط بارش کشور در ۱۸ سال گذشته از ۲۴۰ میلی متر به حدود ۲۰۰ میلی متر کاهش و همزمان متوسط درجه حرارت ایران از ۳ر۱۸ به ۴ر۱۹ درجه افزایش یافته است. به عبارتی علاوه بر واقع شدن ایران در منطقه خشک و نیمه خشک، در سالهای اخیر با کاهش نزولات جوی و افزایش درجه حرارت هم مواجه شده شده است که تداوم این روند نگران کننده است.
مجری طرح مطالعه انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان به فلات مرکزی تصریح می کند: با بررسی تغییرات منابع آب حوضه‌های آبریز به این نتیجه رسیدیم که منابع آب تجدیدپذیر کشور ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است. در این شرایط نباید این حجم عظیم آب را در کشاورزی مورد استفاده قرار دهیم زیرا وضع منابع آب کشور نگران کننده است و باید در ایجاد اشتغال از روش‌های دیگر از جمله در بخش صنعت، معدن و سایر بخش‌های کم آب طلب همت گماشت.
وی خاطرنشان کرد: بطور مثال اکنون در خراسان جنوبی علیرغم اقلیم خشک، یک میلیارد مترمکعب در بخش کشاورزی مصرف می شود در حالی که نیاز آبی شرب این استان تا افق ۱۴۲۵ کمتر از ۷۰ میلیون مترمکعب در سال خواهد بود.