ارتش سوريه و متحدانش که مدت‌هاست با نيروهاي داعش در نبرد به سر مي‌برند، براي اولين‌بار بعد از سال ٢٠١٥ به مرز عراق رسيده و در حال پيشروي به سمت منطقه استراتژيکي هستند که در مرکز تنش‌هاي ميان دمشق و واشنگتن قرار دارد. به گزارش خبرگزاري دولتي روسيه (سانا) و به نقل از يک مقام نظامي، واحدهاي نظامي در معيت متحدان توانستند به مرز سوريه با عراق رسيده و در شمال شرق گذرگاه «التنف» موضع بگيرند. ديده‌بان حقوق بشر سوريه نيز مدتي پيش عنوان کرده بود که شماري از نيروهاي دولتي به نقطه‌اي در مرز عراق و سوريه و در ٧٠کيلومتري شمال گذرگاه تنف رسيده‌اند. گذرگاه تنف در مثلث مرزي عراق، سوريه و اردن و در مسير بزرگراهي قرار دارد که بغداد را به دمشق وصل مي‌کند و به همين دليل از اهميت کليدي برخوردار است. در وقع اين گذرگاه، بر منطقه مرزي ابوکمال که داعش کنترل آن را در هر دو سوي مرکز سوريه و عراق در اختيار دارد، مشرف است.
خط قرمز نيروهاي ائتلاف
شايد اهميت اين گذرگاه زماني بيشتر مشخص شود که بدانيم نيروهاي ائتلاف به رهبري ايالات متحده نيز از پادگاني در تنف براي برنامه‌ريزي حملات خود عليه داعش و ديگر گروه‌هاي مسلح و همچنين آموزش جنگجويان سوري براي مقابله با اين افراطيون استفاده مي‌کنند. همين مسئله باعث شده ائتلاف ضدداعش نسبت به پيشروي دولت سوريه ابراز نگراني کند. اين ائتلاف اعلام کرده است نيت و رفتار خصمانه نيروهاي دولتي و حاميان آنها در جنوب شرقي سوريه باعث نگراني بوده و ائتلاف براي محافظت از نيروهاي خود اقدامات مقتضي را به عمل خواهد آورد. با اين حال، به نظر برخي تحليلگران، ايالات متحده براي جلوگيري از تشکيل آن چيزي که از آن تحت عنوان «هلال شيعي» ياد مي‌شود، نمي‌خواهد به هيچ عنوان اجازه دهد کنترل اين منطقه در اختيار نيروهاي طرفدار دولت سوريه قرار بگيرد. به نظر هدف اصلي آمريکا از حضور در منطقه مرزي تنف، جلوگيري از وصل‌شدن ايران، عراق، سوريه و لبنان در يک جغرافياي گسترده است. در مقابل، دولت سوريه نيز علاوه بر بازپس‌گيري مرز شرقي، قصد دارد نبرد عليه گروه‌هاي مسلح را به استان شرقي «ديرالزور» کشانده و پيش از نيروهاي ائتلاف، کنترل اين منطقه را در اختيار بگيرد. همين مسئله باعث شده است اوضاع در مرز سوريه بيش از پيش حساس و پيچيده شود. در واقع گذرگاه التنف جايي است که سه نيروي مختلف بر سر آن با هم در رقابت‌اند: نيروهاي طرفدار اسد، داعش و نيروهاي ائتلاف. در چنين فضايي است که افزايش تنش‌ها ميان ائتلاف و نيروهاي طرفدار اسد در هفته‌هاي اخير را بايد درک کرد. پنجشنبه هفته گذشته يک پهپاد جنگنده دولت سوريه که گفته مي‌شد بمبي را در نزديکي پادگان گريسون و در مجاورت مرز اردن رها کرده است، به وسيله يک جت آمريکايي سرنگون شد. اين اقدام در حالي صورت گرفت که اين پهپاد به منطقه‌اي خالي شليک کرده بود اما ائتلاف آن را يک تهديد محسوب و در نهايت آن را منهدم کرد. در ادامه پنتاگون براي جلوگيري از تنش بيشتر در اين منطقه خواستار ميانجيگري روسيه شد. «جف ديويس»، سخنگوي نيروي دريايي ايالات متحده، در اين رابطه گفت: «روسيه کمک شاياني به حل‌وفصل تنش‌هاي اخير کرده و به نظرم آرامشي که امروز شاهد آن هستيم تا حد زيادي به لطف تلاش‌هاي اين کشور حاصل شده است». اين سومين‌باري است که ائتلاف در کمتر از يک ماه گذشته و با افزايش تنش‌ها در مرز سوريه و عراق، نيروهاي طرفدار دولت را در نزديکي تنف هدف قرار مي‌دهد. در همين رابطه و با هدف جلوگيري از گسترش تنش‌ها ميان نيروهاي ائتلاف و نيروهاي طرفدار دولت، به شعاع ٥٥ کيلومتر از پادگان فوق‌الذکر منطقه «بي‌طرفي» اعلام شده است که نيروهاي طرفدار دولت و نيروهاي روسي نبايد در آن دست به عمليات بزنند.
پيشروي حشدالشعبي به سمت مرزهاي سوريه
هم‌زمان با خبر رسيدن نيروهاي طرفدار اسد به مرز شرقي اين کشور، حشدالشعبي عراق از پايان عمليات نيروهاي مردمي در غرب موصل و تحقق تمامي اهداف اين عمليات خبر داد. به گزارش ايسنا، حشد شعبي در موصل موفق به پاک‌سازي ۱۴ هزار کيلومترمربع و ۳۶۰ روستا شده است. در اين عمليات مجموعا دو هزار داعشي در غرب موصل از پاي درآمدند. تيم مهندسي حشد شعبي تاکنون توانسته بيش از هزار کيلومتر از مرزهاي عراق را پاک‌سازي کند که بين ۵۰ تا ۶۰ کيلومتر از آن مربوط به مرزهاي عراق با سوريه است. «ابومهدي المهندس»، معاون گروه حشد شعبي با اشاره به اينکه اين گروه وارد خاک سوريه نشده، از تلاش اين نيروي مردمي براي حفظ کامل مرزها و آغاز تلاش‌ها براي بازگرداندن خانواده‌هاي آواره به روستاهاي آزادشده خبر داد. با توجه به شکست‌هاي پي‌در‌پي داعش در عراق و سوريه و ازدست‌رفتن پايگاه‌هاي امن آن در هفته‌هاي گذشته، نبرد براي آينده سوريه وارد فاز جديد و نهايي خود خواهد شد و در اين ميان، مناطق استراتژيکي مانند گذرگاه التنف نقش تعيين‌کننده‌اي در رقم‌خوردن سرنوشت سوريه خواهند داشت.