
عکس: رویترز
پنجشنبه ۱۲ تیر ۱۴۰۴

نیما حیدری – اندیشهٔ نو: بر اساس بیانیهٔ مطبوعاتی کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، فرانچسکا آلبانیز، کارشناس ویژهٔ سازمان ملل متحد، روز پنجشنبه ۳ ژوییه ۲۰۲۵ (۱۲ تیر ۱۴۰۴) در گزارش جدیدی به شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد هشدار داد که نسلکشی اسرائیل علیه فلسطینیها با پشتوانهٔ اشغال استثمارگرانه و سودوَرزی تداوم مییابد. این رفتار اسرائیل نشان میدهد که چگونه سودجویی و پول درآوردن شرکتها حضور و بقای اسرائیل و اقدامات غیرقانونیاش را ممکن کرده و به آن مشروعیت بخشیده است.

به گفتهٔ فرانچسکا آلبانیز، حقوقدان ایتالیایی، «در ۲۱ ماه گذشته، در حالی که نسلکشی اسرائیل زندگی و سرزمین فلسطینیها را نابود و ویران کرده است، بورس اوراق بهادار تل آویو ۲۱۳درصد افزایش یافت و ۲۲۵٫۷ میلیارد دلار سود به دست آورد که ۶۷٫۸میلیارد دلار آن فقط در ماه گذشته بود.» او افزود که «از دید برخیها، نسلکشی سودآور است.»
گزارش آلبانیز نشان میدهد که شرکتها چگونه از اقتصاد مبتنی بر اشغال اسرائیل سود میبرند و اینکه چگونه عملکرد شرکتها به به اقتصاد مرگبار نسلکشی تبدیل شده است. این گزارش تأکید میکند که چگونه فلسطین به کانون سودوَرزی جهانی تبدیل شده است و چگونه نظامهای تجاری و حقوقی بینالمللی حتی ابتداییترین حقوق یکی از محرومترین ملتهای جهان را زیر پا میگذارند.
گزارشگر ویژهٔ سازمان ملل متحد گفت: «بازیگران شرکتی پیوند تنگاتنگی با نظام اشغال، آپارتاید، و نسلکشی در سرزمینهای اشغالشدهٔ فلسطین دارند. چند دهه است که این شرکتها از سرکوب فلسطینیها بهدست اسرائیل و دهها سال نقض حقوق بشر و جنایتهای بینالمللی آگاهاند و با وجود این به آن بیاعتنا هستند.»
در گزارش خانم آلبانیز چهل و هشت شرکت جداگانه، همراه با شرکتهای مادر، شرکتهای تابع، فرانچایز، دارندگان مجوز، و شریکان کنسرسیوم در بخشها متعدد، از جمله تولیدکنندگان اسلحه، شرکتهای فناوری، مؤسسات مالی، و شرکتهای ساختوساز و انرژی مشخص شده است.
این شرکتها با فعالیت غیرقانونی اسرائیل در سرزمینهای اشغالی فلسطین مثل فعالیت اقتصادی عادی برخورد میکنند و سوءرفتارها مستندشده و سیستماتیک را عامدانه نادیده میگیرند، حتی در حالی که جنایتهای پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ روز به روز افزایش یافته است.
گزارشگر ویژه گفت: «این بازیگران منطق استعماری شهرکنشینان اسرائیل را در مورد آواره کردن و جایگزین کردن فلسطینیها را تثبیت کردهاند و گسترش دادهاند، و این تصادفی نیست. این کارکرد اقتصادی است که برای سلطه، سلبمالکیت، و زدودن فلسطینیها از سرزمینهایشان ساخته شده است.»
در این گزارش از شرکتهایی نام برده شده است که تأمینکنندهٔ جنگندههای اف-۳۵ (F-35)، پهپادها، و فناوری هدفگیریاند که امکان پرتاب ۸۵,۰۰۰ تُن بمب- شش برابر بمب هیروشیما- روی غزه را فراهم میکند. این گزارش به غولهای بزرگ فناوری اشاره کرده است که مراکز تحقیق و توسعه و دادههایشان را در اسرائیل راهاندازی کردهاند و از دادههای فلسطینیهای بهعنوان جنگافزار هوش مصنوعی استفاده میکنند و به «نسلکشی پخش زنده» دامن میزنند. در این گزارش به غولهای انرژی اشاره شده است که به محاصرهٔ اسرائیل دامن زدهاند. به شرکتهای ساختمانی اشاره شده است که به تأمین تجهیزاتی ادامه میدهند که غزه را به ویرانه تبدیل کرده و مانع بازگشت و بازسازی زندگی فلسطینیها شده است. گزارش گزارشگر ویژه نشان میدهد که حتی بازیگران بهظاهر خنثی و بیطرف- سایتهای گردشگری، سوپرمارکتها، و دانشگاهها- عملاً آپارتاید و نابودسازی سیستماتیک زندگی فلسطینیها را عادی میکنند.
آلبانیز گفت: «این گزارش نشان میدهد که چرا نسلکشی اسرائیل ادامه دارد: زیرا برای بسیاری سودآور است.» او هشدار داد که احکام دیوان بینالمللی دادگستری در سال ۲۰۲۴ و احکام بازداشت دیوان کیفری بینالمللی باید شامل همهٔ این بازیگران- از جمله شرکتها- میشد.
او افزود: «ماهیت خطرناک، ساختاری، و پایدار جنایتها و تخلفهای اسرائیل طوری است که این شرکتها میبایست احساس مسئولیت بارز در نگاه اول (prima facie) میکردند- مسئولیتی که بسیاری از شرکتها آن را نادیده گرفتند. تمرکز شرکتها بر روی مسائل فنی محدود و کوچک و تخلفات پراکنده و منفرد بهجای مقابله با غیرقانونی بودن ساختاری روابطشان با اشغال اسرائیل بسیار ریاکارانه است.»
آلبانیز از کشورهای عضو خواست که تحریم تسلیحاتی کامل بر اسرائیل اعمال کنند، توافقنامههای تجاری و سرمایهگذاریها را به حالت تعلیق درآورند، و شرکتها را در قبال نقض قوانین بینالمللی مسئول بدانند.
او افزود: «شرکتها نمیتوانند ادعای بیطرفی کنند: آنها یا بخشی از ماشین آوارگیاند یا بخشی از برچیدن این ماشین.»
او گفت: «فلسطین آینهای است کوتاهیها و شکستهای اخلاقی و سیاسی جهان را نشان میدهد.» او با یادآوری موارد همدستی شرکتها در آپارتاید آفریقای جنوبی و آلمان نازی گفت که فلسطین امروزه لحظهای است که تعیین میکند که آیا بازارهای جهانی میتوانند بدون ترویج بیعدالتی و مصونیت از مجازات و سود بردن از آن وجود داشته باشند یا نه.
او گفت: «پایان دادن به این نسلکشی نهفقط خشم میطلبد، بلکه به گسستگی، رسیدگی، و شجاعت برای برچیدن آنچه این نسلکشی را ممکن میکند نیاز دارد.»