وزیران امور خارجی پاکستان، چین، افغانستان در پکن، ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۴ عکس: وزرات امور خارجی چین
امید مجد – برای اندیشهٔ نو
یکشنبه ۴ خرداد ۱۴۰۴
در حالی که هند روابطش با افغانستان را تقویت می‌کند، پاکستان و افغانستان نیز با میانجیگری چین به میز مذاکره بازمی‌گردند.
پس از تبادل شلیک موشک‌ها و پهپادها بین هند و پاکستان، در وضعی که پس از حملهٔ تروریستی در کشمیر هند پیش آمد، این دو کشور مدتی است که آرام گرفته‌اند و صرفاً به جنگ لفظی ادامه می‌دهند.
در همین حال، دولت پاکستان این هفته سرگرم تلاش‌های دیپلماتیک با دو همسایهٔ دیگرش یعنی چین و افغانستان شد که می‌تواند به از سرگیری رسمی روابط دیپلماتیک دولت پاکستان و حکومت افغانستان- پس از نزدیک به چهار سال دوری و تشنج- منجر شود.
وانگ یی، محمد اسحاق‌دار، امیرخان متقی، وزیران خارجهٔ چین و پاکستان و افغانستان، در ادامهٔ نشستی که نخستین بار در سال ۱۳۹۶ و آخرین بار در اردیبهشت دو سال پیش برگزار شد، این بار در نشست سه‌جانبهٔ «غیررسمی» که اول خرداد در پکن برگزار شد دیدار و گفت‌وگو کردند.
به گفتهٔ وانگ یی، وزیر امور خارجی چین، این بار یکی از نتایج اصلی این نشست تمایل مجدد پاکستان و افغانستان به احیای روابط دیپلماتیک پس از افزایش تنش‌ها در سال‌های اخیر بود.
یی افزود: «افغانستان و پاکستان تمایلی آشکار به ارتقای روابط دیپلماتیک نشان دادند و در اصل توافق کردند که هر چه زودتر سفیر بین دو کشور مبادله کنند. چین از این امر استقبال می‌کند و به کمک‌هایش برای بهبود روابط افغانستان و پاکستان ادامه خواهد داد.»
او اشاره کرد که «دالان اقتصادی چین و پاکستان» (سی‌پک CPEC)، که یک پروژهٔ بزرگ ۶۲میلیارد دلاری در چارچوب طرح «کمربند و جاده» چین است، اکنون به افغانستان گسترش خواهد یافت.
یک دیپلمات پاکستانی که اطلاع مستقیم از مذاکرات پکن داشت به الجزیره گفت که دور بعدی نشست‌های سه‌جانبه «به‌زودی» و در چند هفتهٔ آینده برگزار خواهد شد.
این دیپلمات گفت: «در مورد نتایج این نشست خوش‌بین منطقی دارم. این یک تمرین اعتماد و اعتمادسازی بزرگ بین سه کشور بود.»
هنگامی که طالبان در ماه اوت ۲۰۲۱ (شهریور ۱۴۰۰) به قدرت بازگشت، بسیاری آن را یک پیروزی برای پاکستان دانستند. از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۲۱ پاکستان یکی از متحدان اصلی و مهم طالبان بود. در همین حال، هند طالبان را نیروی نیابتی نهادهای اطلاعاتی پاکستان می‌دانست و از تعامل با آن خودداری می‌کرد.
با همهٔ اینها، روابط میان پاکستان و طالبان رو به وخامت گذاشت.
پاکستان طالبان افغانستان را متهم کرده است که به گروه‌هایی مانند تحریک طالبان پاکستان (تی‌تی‌پی) اجازه می‌دهد که از خاک آن کشور به پاکستان حمله کند. طالبان این اتهام را همیشه رد کرده است. تحریک طالبان پاکستان که در سال ۱۳۸۶ تشکیل شد ریشه‌های ایدئولوژیک مشترک با طالبان افغانستان دارد، اما فعالیتش مستقل از طالبان افغانستان است.
چین نیز در مورد جنبش اسلامی ترکستان شرقی ابراز نگرانی کرده است و می‌گوید که جنگجویان این گروه مسلح از خاک افغانستان برای حمله به هدف‌هایی در چین استفاده می‌کنند.
مصطفی حیدر سید، رئیس اجرایی مؤسسه پاکستان-چین مستقر در اسلام آباد، نشست پکن را با توجه به حساسیت ژئوپلیتیک افغانستان «بسیار مهم» خواند.
سید تأکید کرد که هم پاکستان و هم چین امنیت را از «منافع اصلی» در موضوع افغانستان می‌دانند.
احسان الله تیپو، تحلیلگر امنیتی مستقر در اسلام‌آباد، می‌گوید که ارتباط دیپلماتیک جدید پاکستان با افغانستان نگرانی‌های کلیدی را در اولویت قرار می‌دهد. حفظ امنیت بر موضوع‌هایی مثل تجارت، اختلاف‌های مرزی، و بسته شدن مرزها اولویت دارد، موضعی که- به گفتهٔ او- چین نیز با آن موافق است.