نرگس محمدی، فعال مدنی و برندهٔ جایزهٔ صلح نوبل که مدتی است از زندان به مرخصی آمده است، روز پنجشنبه ۲۸ فروردین ۱۴۰۴ برای نخستین بار گفت‌وگویی تصویری به زبان فارسی با سیما ثابت داشت که از کانال یوتیوبی مدیا پالس پخش شد.
او در این گفت‌وگو دربارهٔ مسایل متعددی از جمله آنچه در بند زنان اوین می‌گذرد و مذاکرات هسته‌یی و مبارزهٔ مردمی با جمهوری اسلامی ایران صحبت کرد.
نرگس محمدی در ابتدای این گفت‌وگو نظرش را دربارهٔ مذاکرات هسته‌یی بیان کردو سپس به موضوع‌های دیگری پرداخت. گزیده‌هایی از صحبت‌های خانم محمدی در این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
پروژهٔ هسته‌یی و مذاکره با آمریکا
بهتره که بستری که توی اون بستر موقعیت و شرایطی که توی اون شرایط مذاکرات داره انجام می‌شه رو خیلی کوتاه یه مروری با هم بکنیم. به هر حال ما در دورانی هستیم که بعد از جنبش «زن، زندگی، آزادی» وقایع و تحولات بزرگی در کشور ایران رقم خورده است. از طرفی ما وقایعی رو توی منطقه خاورمیانه شاهد بودیم که اون هم بسیار تعیین کننده است. نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه به‌طور کلی ناتوان شده‌ن. جمهوری اسلامی در منطقه به‌شدت تضعیف شده. جمهوری اسلامی به داخل مرزها رونده شده. داخل مرزهایی که مردم در مقابل حکومت ایستادن. داخل مرزهایی که حکومت اقتدار خودش رو از دست داده. حکومت در مذاکره‌ای که حضور داره در داخل مرزها در موقعیت خاصی است.
اساساً من مخالف جنگ هستم و گزینه‌ای مثل جنگ رو برای هیچ زمان، برای هیچ سرزمینی، هیچ کشوری و هیچ مردمی حمایت نمی‌کنم و مخالف هستم. پروژهٔ هسته‌یی پروژهٔ مردم ایران نیست. مردم سهمی از اون ندارن جز پیامدهای زیان‌باری که تا الآن تحمل کردن.
در صورتی که جمهوری اسلامی با این خصلت و ویژگی‌هایی که طی ۴۶ سال در منطقه، در خاورمیانه، و در داخل کشور برای مردم نشون داده دستیابی‌اش به این امکان، یعنی امکان تسلیحات هسته‌یی، در واقع یک تهدید برای ملت ایران هم بهشمار میاد. این پروژه کاملاً یک پروژهٔ حکومتی هست و الآن هم در مذاکراتی که داره انجام می‌شه از دست رفتن این امکان برای جمهوری اسلامی ایران چه‌بسا که امکانی برای رها شدن مردم از یک وضعیت نگران‌کننده… باشه.
گذار از جمهوری اسلامی
واقعیت اینه که اعتراضات مردم علیه رژیم جمهوری اسلامی مال امروز و دیروز نیست. یعنی طی یک فرایندی انباشت اعتراضاتی صورت گرفته که مردم در موقعیتی قرار دارن که گذار از جمهوری اسلامی رو حتمی قطعی می‌دونن. رژیم افتادنی‌ست. این حکومت قابل تداوم و قابل تحمل نیست.
جنبش مردمی
جنبش «زن، زندگی، آزادی» به‌عنوان یکی از جنبش‌های اخیر در کشور ایران در سطحی به منصه ظهور رسید که تونست یک قدرت واقعی مردمی رو در مقابل رژیم به نمایش بذاره. همین سطح مذاکراتی که الآن بین امریکا و ایران در جریان هست شما فکر می‌کنید چقدر متأثر از جنبش «زن، زندگی، آزادی» و اون قامت اعتراضی مردم ایران در مقابل رژیم جمهوری اسلامی بوده؟ متأسفانه مردم جایی در این مذاکرات ندارن. ولی واقعیت اینه که جمهوری اسلامی مردم ایران اون رو نمی‌تونه حذف بکنه.
مردم ایران به مرحله‌ای، به سطحی از آگاهی تاریخی رسیده‌ن که اساساً چنین رژیمی رو با چنین خصلت‌ها و با چنین شیوهٔ حکمرانی برنمی‌تابند. عنصر مردم در معادله تغییر و تحول سیاسی در کشور ایران تعیین کننده هست.
انتخابات در ایران
به نظر من عاقبت جمهوری اسلامی ایران فقط متکی به انتخابات نیست. شما جنبش‌های اعتراضی رو مغفول نبینید. با توجه به این پشتوانهٔ [ناچیز] رأی مردم [در انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر] وضعیت حکومت جمهوری اسلامی الآن می‌بینید که در عرصهٔ بین‌المللی در چه وضعیتی هست. آیا با این وضعیت قابل تداوم خواهد بود؟ جمهوری اسلامی با بحران‌های فراگیر محیط‌زیست، وضعیت برق و آب و آموزش، فساد سیستماتیک، نسل جوان و زنان معترض، جنبش‌های اعتراضی مکرر چکار خواهد کرد؟
در داخل مرزها مردم مطالبات جدی دارن که حکومت به‌دلیل ناکارآمد بودن، به‌دلیل فاسد بودن، نمی‌تونه به اون مطالبات جواب بده. حکومت اساساً اصلاح‌ناپذیره. جمهوری اسلامی ظرفیت اصلاح‌طلبی نداره. مشکل اساسی رژیم جمهوری اسلامی مردم ایران‌اند. مردم ایران در جنبش «زن، زندگی، آزادی» میخی رو که محکم کوبیدن گذار از یک نظام استبدادی هست که اساساً ظرفیت دموکراسی نداره.
اپوزیسیون
[در مسئلهٔ اثربخشی اپوزیسیون] ما یک خلأهایی، یک ضعف‌هایی داریم که می‌بایستی که نگاه نقادانه و سنجشگرانه‌ای به اونها داشته باشیم. ما در واقع در گسترهٔ ساختاری جنبش می‌بینیم که در واقع ضعف‌های اساسی داریم. در رابطه با اینکه حتی با همدیگه گفت‌وگو بکنیم ما یک ضعف جدی داریم. یعنی برخی اپوزیسیونِ اپوزیسیون شده‌ن و این کمک می‌کنه به بقای جمهوری اسلامی ایران. گفت‌وگو رو اینجا اساساً می‌بایستی که به مثابهٔ بخش مهمی از مبارزه دید.
ما می‌بایستی که در وهلهٔ اول به‌عنوان بخش مهمی از مبارزه بتونیم یک گفت‌وگوی وسیعی رو حول محور دموکراسی، گذار از جمهوری اسلامی ایران، و رسیدن به آزادی و کشور ایران بتونیم رقم بزنیم. ما از مسئولیت نمی‌تونیم فرار کنیم. ما نمی‌تونیم وظایف خودمون رو نادیده بگیریم. چهره‌های هنری، چهره‌های مدنی، فعالان زنان، و گروه‌های سیاسی و رهبران و چهره‌ها و شخصیت‌های سیاسی می‌بایستی که با همدیگه گفت‌وگو بکنیم.
سرکوبگری جمهوری اسلامی
شما مسئلهٔ اعدام، مسئلهٔ بازداشت، شکنجه، سلول‌های انفرادی، و بعد احکام طولانی‌مدت رو و بعد وضعیتی که در حتی در خیابان‌ها اینها رقم می‌زنن رو نگاه کنید. واقعاً یک خشونت عریان، یک سرکوب عریانی رو ما شاهد هستیم. در یک چنین فضای پر از خشونت، ارعاب، وحشت و سرکوب توسط حکومت، حرکت کردن، فعالیت کردن خیلی دشوار است.
جمهوری اسلامی چهرهٔ خشن و سرکوبگر خودش رو توی هیچ زرورقی نذاشته. هیچ آرایشی روش انجام نداده. کاملاً عریان به جامعه نشون داده. [در فضای مجازی و با حضور ارتش سایبری رژیم] راه رو آن‌چنان نبندیم که گروهی هیچ صدایی نداشته باشه و برای اینکه صداش شنیده بشه ناچار باید فریاد بزنه. این بخشی از همون پروژهٔ سرکوب است.
ما باید امید رو در دل مردم زنده نگه داریم، برای اینکه بتونیم مبارزه رو معطوف به یک نتیجهٔ بزرگ، یک تغییر بنیادین، یعنی پایان دادن به استبداد پیش ببریم. مبارزه با استبداد آسون نیست. استبداد قدرتمنده. اون هم نیرو داره. این یک جنگ واقعی هست. ما سینه به سینهٔ استبداد ایستاده‌ایم.
برنده شدن جایزهٔ صلح نوبل
خیلی دوست داشتم اون لحظه یک گفت‌وگویی با مردم داشته باشم و خب امکانش نبود. واقعاً اون لحظه احساس عشقم به مردم ایران آن‌چنان توی سینهٔ من فزونی گرفته بود که واقعاً فکر می‌کردم کاش درزی از این دیوارها باز می‌شد و من حتی یک نفر عابر در در آن‌سوی خیابان رو می‌دیدم و فریاد می‌زدم که من این جایزه را مدیون مردم ایران هستم و باید وفادار به عهد و پیمانم با مردم ایران بمونم. دوست داشتم واقعاً اون لحظه بگم که این جایزه برای زنان و مردانی هست که برای آزادی، برای و برای دموکراسی جنگیدن. بعضی از اونها مبارزان بی‌صدایی بودن.
اون لحظه دوست داشتم سر خاک مهسا ژینا امینی باشم و با مردم حرف بزنم که ما باید دستمون در دست هم باشه.
من بر سر عهد و پیمانم با مردم ایران برای شکستن استبداد دینی، برای پایان دادن به استبداد دینی، و برای رسیدن به روز پیروزی که تحقق دموکراسی آزادی و برابری در سرزمین ماست هستم.
وضع زنان زندانی
چه رقص و آواز اونها [زنان زندانی]، چه شادی کردن اونها، زندگی کردن اونها، و چه مبارزه اونها، تلاش مستمر اونها در داخل زندان‌ها نشان از یک واقعیت دارد: زنان و مردان در مبارزه علیه جمهوری اسلامی ایران قدرتمند هستند. ما مقاومت را زندگی می‌کنیم.
توی همین بند زنان زندان اوین ما زنانی رو داریم که تجربهٔ زندان‌های شهرستان‌ها رو دارن . گلرخ [ایرایی] از آمل اومده، سپیده [قلیان] از بوشهر اومده، محبوب رضایی از بوشهر اومده، شکیلا و زهره از زندان قرچک اومدن. زینب جلالیان، مریم اکبری منفرد، خانم قره‌حسنلو، خانم فاطمه سپهری، خانم ناهید شیرپیشه، ناهید شیرپیشه… ما همه‌مون یه دوره‌هایی توی این زندان‌ها تبعید برای مجازات شدیم.
شرایط بسیار دشواری رو پشت سر گذاشتیم. دچار بیماری‌هایی شدیم، دچار آسیب‌هایی شدیم، ولی بالاخره از اون شرایط که دراومدیم، دست روی زانوهامون گذاشتیم، قامتی برافراشتیم و تلاش کردیم در بند زنان یک زندگی رو رقم بزنیم. من واقعاً به تک‌تک این زنان از تمام گرایش‌ها و حتی گرایش‌های فکری، عقیدتی، مذاهب مختلف که در این کار سهیم هستن، بهشون افتخار می‌کنم.
وریشه مرادی که زیر حکم اعدام است بیماری‌های جدی داره که نیروهای امنیتی مانع اعزام اون به بیمارستان می‌شن. خانم فاطمه سپهری به هر حال با سنی که دارن و عمل قلبی که انجام دادن واقعاً سلامتی‌شون و جونشون در خطر است. زینب جلالیان سلامتی‌ش نه‌تنها در خطره، بلکه بینایی چشمش رو داره از دست می‌ده. مهوش شهریاری یه وقتی پزشک ایشون رو دید. گفت همین الآن این قلب باید باز بشه، چون ممکنه هر لحظه از کار بایسته.
مبارزه با اعدام
تلاش برای احقاق حقوق انسان‌ها، تلاش برای آزادی زندانیان سیاسی، و تلاش برای برچیده شدن طناب‌های دار در طی این مبارزه‌ای که امیدوارم تا روز پیروزی همچنان قدرتمند پیش ببریم یکی از کارهای مهمی هست که باید انجام بدیم.
بسیار مهم هست که مانع [اعدام‌ها] بشیم. پخشان عزیزی، وریشه مرادی، و شریفه محمدی زنانی هستند که هر لحظه امکان این خطر [اعدام] براشون به‌طور جدی وجود داره و من امیدوار هستم که بتونیم صدای واحدی علیه اعدام داشته باشیم. مبارزه علیه اعدام خودش بخشی از مبارزه برای پایان دادن به جمهوری اسلامی هست.
جمهوری اسلامی منزلت انسانی ما، شأن و کرامت انسانی ما رو به‌طور کامل هدف قرار داده. این رژیم اصلاح‌ناپذیر است. این رژیم ناکارآمد است. در قبال چنین رژیمی ما کوتاه نخواهیم آمد. ما مردم ایران اراده کرده‌ایم برای گذار از چنین رژیمی.
سه‌شنبه ۲ اردیبهشت ۱۴۰۴