بی بی سی: یکی از مشاوران دونالد ترامپ گفته است که دولت آینده آمریکا توافق هسته‌ای با ایران – برجام – را مورد بازبینی قرار خواهد داد.
ولید فارس، مشاور آقای ترامپ در سیاست خارجی، که در مصاحبه با بی‌بی‌سی سخن می‌گفت، در پاسخ به این سئوال که آیا رئیس جمهوری منتخب آمریکا برجام را “پاره خواهد کرد؟” گفت: “پاره کردن شاید واژه خیلی تندی باشد، اما او توافقی را که قبلا صورت گرفته بر می‌دارد و با اروپائیان و طرف‌های تماس، بازبینی می کند.”
از آقای فارس سئوال شد که “آیا منظور بازبینی است اما نه لزوما توقف اجرای توافق؟”وی گفت: “آن را بررسی خواهد کرد، به کنگره خواهد فرستاد، و از ایرانیان خواهد خواست چند مورد را تغییر دهند و مذاکراتی خواهد بود و مذاکرات بسیار فشرده خواهد بود.”
مشاور دونالد ترامپ افزود: “توافق به این صورتی که الان هست، یعنی فرستادن ١٥٠ میلیارد دلار به رژیم ایران بدون دریافت چیز چندانی در برابر آن، افزایش مداخلات ایران در چهار کشور دیگر منطقه، برای دولت ترامپ قابل قبول نخواهد بود.” ظاهرا آقای فارس به مطالبات جمهوری اسلامی در قبال اموال مسدود شده ایران اشاره دارد.
روابط ایران و آمریکا در بخش دیگری از مصاحبه ولید فارس که به موضوع مبارزه با دولت اسلامی (داعش) ارتباط داشت نیز مطرح شد. آقای فارس گفت که اولویت اول سیاست خارجی دولت آینده آمریکا موضوع مقابله با داعش است. او گفت که برخورد دولت دونالد ترامپ با مساله مقابله با داعش با رویکرد دولت فعلی آمریکا متفاوت خواهد بود و برخورد دولت جدید را “غیر یکجانبه و قاطعانه‌تر” توصیف کرد.
ممکن است در مقام ریاست جمهوری، موضع تند انتخاباتی ترامپ علیه سیاست خارجی اوباما تا حدودی تعدیل یابد
آقای فارس گفت که دولت آینده آمریکا ائتلافی را با کشورهای عربی تشکیل خواهد داد و سیستم دفاعی اروپائیان را برای مقابله با تروریسم به کار خواهد گرفت و در مورد همکاری با روسیه نیز گفت: “البته که او با روس‌ها صحبت خواهد کرد اما این به معنی تقسیم دنیا با روسیه نیست.” در مورد همکاری با روسیه علیه داعش، وی افزود که اولویت اول آمریکا “تشکیل ائتلافی با کشورهای میانه‌رو عرب است و ما به کشورهایی مانند کشورهای خلیج [فارس]، اردن، مصر نظر داریم.”
مشاور دونالد ترامپ در واکنش به اظهار نظر مصاحبه کننده که یادآور شد که چنین ائتلافی در حال حاضر هم وجود دارد، گفت: “ای کاش چنین بود، اما بسیاری ازدیپلمات‌های عرب می‌گویند که مایل بوده‌اند یک چنین نیروی هوایی مشترکی را [با آمریکا] برای جنگ علیه تروریسم داشته باشند اما دولت اوباما گفت نه، ما نمی‌خواهیم شما در سوریه یا عراق باشید… به خاطر توافق با ایران؛ به همین علت هم بخش اعظم نبرد [علیه داعش] در عراق توسط شبه‌نظامیان طرفدار ایران صورت می‌گیرد.”
ولید فارس، که دارای تبار لبنانی است، پژوهشگر آمریکایی و مفسر امور خاورمیانه و تروریسم جهانی است و در سال ٢٠١١، به عنوان مشاور میت رامنی، نامزد جمهوریخواهان در انتخابات دوره قبلی ریاست جمهوری برگزیده شد. اوایل سال جاری، دونالد ترامپ او را به عنوان مشاور خود در زمینه مبارزه با تروریسم و مسایل خاورمیانه انتخاب کرد.
مواضع ترامپ درباره ایران تغییر می‌کند؟
در حالیکه تنها چند هفته به آغاز به کار دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهوری آمریکا باقی است، سخنان ولید فارس نخستین اظهار نظر مشخص یکی از افراد نزدیک به رئیس جمهوری منتخب در باره برجام از زمان اعلام پیروزی او در انتخابات ریاست جمهوری است.
Image copyright APظریف و کری – وزیر خارجه ایران گفته است که برجام یک سند بین‌المللی است و یک طرف توافق نمی‌تواند آن را پاره کند
در جریان مبارزات انتخاباتی، دونالد ترامپ مواضع متفاوت و گاه متضادی را در مورد برخورد با برجام اتخاذ کرد. او در سخنانی در ماه مارس، گفت که اولویت او لغو توافق هسته‌ای با ایران است اما در یک مصاحبه تلویزیونی در اوایل ماه سپتامبر، ضمن انتقاد از ایران به خاطر بازداشت چند شهروند آمریکایی، و وعده اقدام فوری برای آزادی آنان، گفت که در مقام رئیس جمهوری، در برجام تجدید نظر کرده و با ایران وارد مذاکره مجدد خواهد شد. او در اشاره به توانایی چانه‌زنی خود به عنوان یک تاجر، گفت: “رئیس جمهوری آینده می‌داند باید چطور مذاکره کرد.”
به گفته برخی ناظران، با وجود مواضع تند رئیس جمهوری منتخب در مورد برجام در جریان مبارزات انتخاباتی، نمی‌توان یقین داشت که موضع دولت او در عمل نیز چنین خواهد بود.
به گفته آنان، اولا به نظر نمی‌رسد که برجام برای دولت آقای ترامپ یا افکار عمومی آمریکائیان از اولویت خاصی در سیاست خارجی برخوردار و مستلزم موضعگیری تندی باشد، ثانیا، در جریان رقابت‌های انتخاباتی، عموما نامزدها با اتخاذ مواضعی متفاوت با مواضع طرف مقابل، به خصوص اگر طرف مقابل در قدرت باشد، می‌کوشند بر وجه تمایز خود تاکید نهند و چنین الغا کنند که در صورت پیروزی در انتخابات در رویکرد دولت، و در نتیجه، در شرایط و زندگی مردم تغییرات عمده‌ای ایجاد خواهند کرد. و بالاخره، اگرچه آقای ترامپ بر مخالفت خود با “تشکیلات فاسد” دولتی تاکید داشته و خود را فردی مستقل توصیف کرده است، اما در مقام رئیس جمهوری آمریکا، نیازمند همکاری و همفکری سیاستمداران و کارشناسان دولت در تدوین و اجرای سیاست‌های خویش خواهد بود و بعید است لفاظی های تند انتخاباتی به همان صورت به سیاست رسمی دولت آینده راه یابد.
Image copyright REUTERSبا انتخاب یک جمهوریخواه به ریاست جمهوری، شاید کنگره تحت تسلط جمهوریخواهان دیگر خود را ملزم به اتخاذ مواضع تند علیه سیاست‌های دولت نداند
همچنین، با کنار رفتن دولت دموکرات باراک اوباما، که برخی از سیاست‌های داخلی او با مخالفت شدید جمهوریخواهان مواجه بود، این احتمال وجود دارد که موضعگیری تند کنگره تحت تسلط جمهوریخواهان علیه برخی دستاوردهای او، از جمله در زمینه سیاست خارجی، تا حدودی تعدیل یابد و این دستاوردها حتی تاحدودی تثبیت شود.
در عین حال، طبیعتا با انتخاب دونالد ترامپ به ریاست جمهوری آمریکا، ابهاماتی در مورد آینده برجام بروز کرده است به ویژه اینکه دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران عمدتا به رویکرد مسالمت‌آمیز آقای اوباما و وزیران خارجه او، به خصوص جان کری، نسبت داده شده است. روز گذشته، جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در واکنش به مواضع قبلی آقای ترامپ در مورد توافق هسته‌ای، گفت که برجام یک سند بین‌المللی است و افزود: “البته گزینه‌های ایران محدود نیست اما ما امیدواریم ، مایلیم و ترجیح می‌دهیم این توافق هسته‌ای به طور کامل اجرا شود. این توافق هسته‌ای، موافقتنامه‌ای یکجانبه نیست که یک طرف بتواند آن را پاره کند.”
از زمان دستیابی به برجام، برخی مقامات و رسانه‌های منتقد دولت در جمهوری اسلامی این توافق را مورد انتقاد قرار داده و به خصوص آمریکا را به عدم اجرای کامل تعهدات خود در قالب این توافق متهم کرده اند. آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی نیز در مواردی همین موضع را اتخاذ کرده هر چند مقامات دولتی تاکید داشته‌اند که مذاکرات منتهی به توافق هسته‌ای تحت نظر رهبر جمهوری اسلامی صورت گرفت و برجام با حمایت او به دست آمد.
رهبر جمهوری اسلامی هنوز در مورد نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اظهار نظری نکرده است.
به نقل از بی بی سی فارسی