سخن تازه‌ای نیست که زندگی زنان، همه‌ی زنان، در سراسر جهان با تجربه‌ی سطوحی از خشونت آمیخته است و ۲۵ نوامبر روزی برای متوقف کردن این خشونت است، خشونتی که بستر آن را نظام‌های قدرت و سرمایه پیشاپیش با فرودست‌سازی زنان ساخته‌اند.
در سال جاری، سازمان ملل تنها با استناد به آمار رسمی منتشر شده اعلام کرد که خانه همچنان «مرگ‌بارترین مکان برای زنان» است. خبر «زن‌کشی» در ایران که در سال‌های اخیر گاه به رسانه‌ها راه می‌یابد، دهه‌ها تحت عنوان «قتل‌های ناموسی» از دایره‌ی دادخواهی و عدالت بیرون گذاشته می‌شد. خشونت بر زنان که زمانی تنها پشتوانه‌اش عرف و سنت بود، از نخستین روزهای استقرار جمهوری اسلامی، در سایه‌ی حمایت قانون قرار گرفت و به مدد بازوهای تبلیغاتی حکومت تقویت شد. تعیین حدود غلاظ و شداد برای پوشش زنان و تحمیل حجاب، به راهپیمایی اعتراضی زنان در اسفند ۵۷ انجامید؛ اعتراضی که از سوی دیگر گروه‌های مخالف حمایت نشد. سلب اختیار پوشش، مقدمه‌ی روندی بود که زنان را از عرصه‌های اجتماعی بیرون راند و حاکمیت را قادر ساخت تا ستم و تبعیض سازمان‌یافته بر ضد زنان را نهادینه کند.
اما ۲۵ نوامبر در ایران تنها یادآور خشونت هر روزه بر زنان نیست؛ میان تاریخچه‌ی این روز و سرکوب زنان مبارز در ایران، پیوندی بنیادین برقرار است. در جهان ۲۵ نوامبر یادآور شکنجه و قتل خواهران مبارز میرابال است. حافظه‌ی تاریخی معاصر ما در ایران سرشار از نام زنانی است که در این راه به زندان افتادند، شکنجه شدند، مورد تجاوز قرار گرفتند و به قتل رسیدند. زنانی که در زندان، بدن‌ها و شیوه‌ی زندگی‌شان در دست زندان‌بانان به ابزاری برای تهدید و فشار بیشتر بدل شد. نیازی نیست تاریخ را ورق بزنیم و نمونه‌های آن را احضار کنیم. کافیست جنبش آزادیخواهی ۱۴۰۱ را به یاد بیاوریم تا سرنوشت بسیاری از زنان معترض پیش چشممان جان بگیرد. جنبشی که بر سرلوحه‌ی شعار اصلی آن «زن، زندگی، آزادی»، نام زن نقش بسته بود و صدای حق‌خواهی‌اش از گلوی کسانی بیرون می‌آمد که علاوه بر انواع ستم‌ها، سال‌ها ستم جنسیتی را نیز تاب آورده و بر آن شوریده بودند. در سایه‌ی حاکمیتی که شالوده‌ی آن بر تبعیض است، زن‌ستیزی هر روز شمایلی تازه می‌یابد و خشونت بر زنان هرگز متوقف نخواهد شد.
در روز منع خشونت بر زنان، یاد همه‌ی زنان قربانی انواع خشونت‌های خانگی و عرفی و سازمان‌یافته را گرامی می‌داریم و خواهان جهانی عاری از خشونت برای همه‌ی زنانیم.
November 26, 2024