به دنبال برخورد خشونت‌آمیز پلیس ایران با یک نوجوان افغان، برادر او در ویدیویی گفت این پسربچه در حال شوک و وضع او وخیم است. مادر او می‌گوید که وی نیز به همراه پسرش که دارای معلولیت شنوایی است توسط مزدوران مورد ضرب‌وشتم قرار گرفته است. تصاویر ضرب و شتم این نوجوان واکنش‌های زیادی را در فضای مجازی برانگیخت. بسیاری آنرا با بازداشت خشونت‌آمیز جرج فلوید، مرد سیاه‌پوست آمریکایی توسط پلیس این کشور در سال ۲۰۲۰ مقایسه کردند.
“حال روحی و جسمی سید مهدی وخیم است”، “سید مهدی در شوک است و اصلا در حال خودش نیست”، این جملاتی است که برادر یک نوجوان افغان در ویدیویی می‌گوید که روز پنجشنبه ۱۸ مرداد منتشر شد. به گفته مادر این نوجوان پسرش دارای معلولیت در شنوایی است و ماموران پلیس خود او را نیز کتک زده‌اند.
روز چهارشنبه ۱۷ مرداد انتشار ویدئویی از برخورد خشونت‌آمیز پلیس در منطقه آبسرد دماوند با یک مهاجر نوجوان افغان در شبکه‌های اجتماعی بازتاب گسترده‌ای یافت. در این ویدیو دیده می‌شود که دو مامور نوجوان را روی زمین خوابانده و یکی از آنها پایش را روی گردن وی قرار داده و فشار می‌دهد.
برخوردهای قطبی در شبکه‌های اجتماعی
انتشار این تصاویر واکنش‌های زیادی در فضای مجازی به دنبال داشت. بسیاری آنرا با بازداشت خشونت‌آمیز جرج فلوید، مرد سیاه‌پوست آمریکایی توسط پلیس این کشور در سال ۲۰۲۰ مقایسه کردند. آن بازداشت توام با خشونت به مرگ جرج فلوید انجامید و موجی از اعتراضات گسترده را در آمریکا براه انداخت.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی تلاش کرد از تصاویر مربوط به این واقعه و تظاهرات و اعتراض‌آمیز پس از آن استفاده تبلیغاتی کند و بگوید: «شعار “نمی‌توانیم نفس بکشیمِ” حرف دل همه ملت‌های تحت ظلم جهان است.»
گروهی از کاربران همین جمله را به رهبر جمهوری اسلامی برگردانده‌اند. برخی نوشته‌اند: «از حکومتی که با مردم خودش وحشیانه برخورد می‌کند چه انتظاری باید داشت».
شمار قابل توجهی از کاربران نیز به تعداد بالایمهاجران أفغان در ایران اشاره کرده و مستقیم و غیرمستیم چنین رفتاری را توجیه کرده‌اند. در مقابل کنشگران مدنی کتک زدن این نوجوان را در کنار و در ردیف رفتار خشونت‌آمیز ماموران گشت ارشاد “با دختران ۱۴ ساله” و اعدام‌های روزمره در ایران گذاشته‌اند.
از جمله عالیه مطلب‌زاده، کنشگر مدنی ساکن تهران که نوشته تحمل دیدن ویدیوی ضرب و شتم این نوجوان أفغان را ندارد.
خبرگزاری شفقنا افغانستان به نقل از بستگان این نوجوان نوشته است که پلیس “هنگام جمع‌آوری مهاجران افغانستانی در منطقه دماوند با او مواجه شده” و می‌خواسته این پسر را “با وجود داشتن برگه سرشماری” بازداشت کند، اما او “از ترس” پا به فرار گذاشته است.
بستگان سید مهدی به این خبرگزاری گفته‌اند که او به خاطر مشکل شنوایی حرف‌های ماموران پلیس را نشنیده و خواسته است فرار کند.
آمار ناروشن
بنا بر آماری که اسفنده گذشته در خبرگزاری تابناک منتشر شد، شمار مهاجران أفغان در ایران به شش میلیون نفر می‌رسد. تابناک نوشته است که برخی منابع این رقم را حتی بین هشت تا ۱۰ میلیون برآورد کرده‌اند. در هرحال آمار دقیقی از شمار مهاجران غیرقانونی افغان در ایران ارائه نشده است.
احمدرضا رادان، فرمانده فراجا روز گذشته با اشاره به اتباع خارجی در ایران گفت: «سیاست و برنامه مبنی بر بازگشت تمامی اتباع غیرمجاز به کشورشان است، این عزیزان باید تا پایان سال کشور را ترک کنند و به کشور خود بازگردند.»
تابستان گذشته عبدالرحمان راشد، معاون وزارت امور مهاجرین و عودت‌کنندگان در حکومت طالبان اعلام کرد که در تیرماه این سال حدود ۴۳ هزار نفر از مهاجران افغانستانی از ایران اخراج و به این کشور بازگردانده شده‌اند. به گفته راشد در این مدت حدود ۴۶ هزار نفر نیز به خواست خود به افغانستان بازگشته‌اند.
محدودیت امکانات و در صف اعدام و زندان
مهاجران افغان در ایران همواره با مشکلات و محدودیت‌های بسیاری روبرو بوده‌اند. حال ویدیوی درگیری پلیس با نوجوان افغان بحث درباره حضور مهاجران أفغان در ایران را مجددا داغ کرده است.
بهروز اسدی، فعال سیاسی و کارشناس میدانی امور مهاجرین رفتار ماموران انتظامی و سیاست مقام‌های ایران در برابر مهاجران افغان را به شدت نکوهش می‌کند.
او به دویچه وله دری می‌گوید: «باید از مقام‌های بین‌المللی کمیسار عالی امور پناهندگان سازمان ملل، سازمان‌های خیریه، سازمان‌های حقوق بشری و امور مهاجران خواستار شد که برای جلوگیری این اعمال علنی جمهوری اسلامی ایران اقدام کنند.»
سازمان حقوق بشر ایران اخیراً با نشر گزارشی از اعدام حداقل ۳۰۰ تن در ایران در هفت ماه گذشته خبر داده است. بر اساس این گزارش از جمله در میان اعدام‌شدگان ۲۰ شهروند أفغانستان نیز هستند. سال گذشته خبرگزاری ایسنا به نقل از علی رضا محمودی، مدیر کل کنسولی وزارت خارجه ایران گزارش داد که نزدیک به ۶ هزار شهروند افغانستان در ایران زندانی‌اند. به گفته او بیشتر شهروندان افغانستان به دلیل نداشتن مدرک قانونی اقامت، قاچاق مواد مخدر و برخی جرایم دیگر محکوم شده‌اند.