جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در مورد وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران، کشتار زندانیان سیاسی در دهه شصت توسط حکومت ایران را «جنایات شنیع علیه بشریت و نسل کشی» توصیف کرد.
آقای جاوید رحمان روز چهارشنبه ۳۰ خرداد در نشست جانبی شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژنو، همچنین خواستار پاسخگویی حکومت ایران برای «ارتکاب» این جنایات شد و از جامعه بینالمللی خواست برای پاسخگو کردن مرتکبان این جنایت و پایان دادن به مصونیت آنها، علاوه بر برداشتن «گامهای عینی ،مکانیسم تحقیقاتی» را فعال کند.
آقای رحمان درباره دهه شصت خورشیدی در ایران گفت که هزاران زندانی سیاسی بدون دسترسی به محاکمه عادلانه به قتل رسیدند و شکنجه گسترده زندانیان سیاسی به عنوان نمونهای از «جنایت علیه بشریت صورت گرفت.»
بر اساس گزارش جاوید رحمان، این اعدامها شامل زنانی میشد که برخی از آنها قبل از اعدام مورد تجاوز جنسی قرار گرفته بودند و بسیاری از آنها نوجوانان و خردسالانی بودند که کودک محسوب میشدند.
گزارشگر ویژه سازمان ملل در أمور ایران تصریح کرد که بسیاری از بازماندگان این اعدامها همچنان با عواقب کشتهشدن عزیزان خود دست و پنجه نرم میکنند.
این گزارش همچنین به بررسی خشونت و آزار فیزیکی زنان و همچنین سرکوب اقلیتها در دهه اول استقرار حکومت ایران در سال ۱۳۵۷ اشاره کردهاست.
آقای رحمان تاکید کرد: «کسانی که مرتکب نقض شدید و جدی حقوق بشر شدهاند همچنان در قدرت باقی ماندهاند و جامعه بینالمللی نتوانسته یا نمیخواهد این افراد را مورد بازخواست قرار دهد.»
هزاران زندانی سیاسی در دهه شصت به ویژه در تابستان ۱۳۶۷ به دلیل حمایت یا عضویت در گروهها و سازمانهایی مانند سازمان مجاهدین خلق ایران و احزاب دیگر اعدام شدند.
در این گزارش آمده است که اعدامهای تابستان ۱۳۶۷ با فتوا و تایید روحالله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی و از طریق کمیتهای موسوم به «کمیته مرگ» انجام شد.
در تابستان ۱۳۶۷، یک گروه چهارنفره با فرمان روحالله خمینی، رهبر وقت جمهوری اسلامی، هزاران زندانی سیاسی و عقیدتی را که در حال گذراندن دوران حبس خود در زندانها بودند، دوباره «محاکمه» و با اتهامهای سیاسی اعدام کردند.
اجساد اعدامشدگان که اغلب از اعضای زندانی سازمان مجاهدین خلق و زندانیان چپگرا بودند، مخفیانه در گورهای دستهجمعی دفن شدند.
با گذشت بیش از سه دهه از این اعدامها، مقامهای جمهوری اسلامی همچنان در حال تخریب گورستان خاوران، معروفترین محل دفن این اعدامشدگان هستند.
ابراهیم رئیسی رئیس سابق دولت سیزدهم و مصطفی پورمحمدی کاندیدای فعلی انتخابات ریاست جمهوری ایران از اعضای این کمیته بودند.