اقدامات تركيه در منطقه روز به روز غيرقابل پيش‌بيني‌تر مي‌شود. دولت تركيه با تمام ابزارهاي ديپلماتيك
و غير ديپلماتيك، اهداف خود را دنبال مي‌كند. از طرفي تركيه به روسيه براي همكاري نظامي چراغ سبز نشان مي‌دهد و اكنون نيز خبر مي‌رسد كه با امريكا عمليات مشترك نظامي با نام سپر فرات در داخل خاك سوريه انجام داده است. روز گذشته مقام‌هاي نظامي تركيه اعلام كردند، واحد نيروهاي ويژه اين كشور با پشتيباني جنگنده‌هاي ائتلاف ضد داعش به رهبري امريكا يك عمليات را از بامداد روز چهارشنبه در شمال سوريه عليه داعش آغاز كردند. منابع نظامي تركيه همچنين عنوان كردند توپخانه‌هاي ارتش نيز آتش خود را به سمت شهر مرزي جرابلس از ساعت يك بامداد روز چهارشنبه آغاز كردند و جنگنده‌هاي ايالات متحده نيز حملات هوايي را به صورت هدفمند به عنوان بخشي از عمليات حمله به داعش شروع كردند. اين اقدام نظامي نخستين فعاليت تركيه به عنوان عضو ناتو از ماه نوامبر است كه يك جت جنگنده روسي را در نزديكي مرز سوريه سرنگون كرد. از طرفي حمله روز گذشته ارتش تركيه را مي‌توان نخستين حمله نيروهاي تركيه در خاك سوريه دانست، هرچند كه در ماه فوريه ٢٠١٥ نيز ارتش تركيه يك عمليات محدود را در خاك سوريه براي انتقال آرامگاه شاه سلطان سليمان، پادشاه عثماني به خاك تركيه انجام دادند اما دامنه آن عمليات نسبت به عمليات روز گذشته ارتش تركيه بسيار محدود بود.
در اين عمليات تركيه و ايالات متحده تروريست‌هاي داعش را در مرز مورد هدف قرار دادند؛ مرزي كه در طول ساليان گذشته به مدت طولاني مسير قاچاق تسليحات و تجهيزات براي تروريست‌هاي داعش به حساب مي‌آمد و موجب شده بود تا مسير درآمدي داعش نيز با فروش نفت از اين طريق حفظ شود. اما حالا با ورود ارتش تركيه به اين مسير و بسته شدن مسير قاچاق به سوي داعش، عملا اين گروه تروريستي تحت فشار قرار مي‌گيرد و مسيرهاي درآمدزايي و دريافت تسليحات او نيز بسته مي‌شود. گزارش‌ها از شهر جرابلس حاكي از آن است كه دود سفيد خاكستري از شهر جرابلس بلند شده است و صداي شليك توپخانه‌ها نيز از مرز تركيه شنيده شده است. منابع نظامي تركيه به رويترز اعلام كردند كه حمله زميني هنوز به طور كامل شروع نشده اما يك گروه از نيروهاي ويژه تركيه وارد سوريه شده‌اند و جت‌هاي ائتلاف نيز آنها را از هوا در برابر داعش حمايت مي‌كنند و توپخانه‌هاي ارتش تركيه نيز بيش از ٦٠ هدف را نشانه گرفتند. به گفته اين منابع اين اقدام در راستاي امنيت مرزي تركيه صورت گرفته است. همچنين برخي خبرها حاكي از آن است كه تانك‌هاي ارتش تركيه نيز در مرزد حضور دارند و قصد ورود به داخل مرزهاي تركيه را دارند.
منبع نظامي ديگري كه نخواست نامش فاش شود نيز گفت كه هدف از اين عمليات براي اطمينان يافتن از امنيت مرزي و تمامي ارضي سوريه است كه با حمايت جنگنده‌هاي امريكايي صورت گرفته و طرفين در حال باز كردن كريدوري براي ورود نيروي زميني ارتش تركيه به داخل مرزهاي سوريه هستند. عمليات مشترك نظامي ميان ايالت متحده و تركيه در حالي آغاز شده است كه روز چهارشنبه جو بايدن، معاون اول رييس‌جمهور ايالات متحده وارد تركيه شد تا با مقامات اين كشور ديدار و گفت‌وگو كند. اين نخستين سفر مقام ارشد سياسي ايالات متحده پس از شكست كودتاي ١٥ژوئن است كه به نظر مي‌رسد رويكرد تركيه را در مبارزه با داعش تغيير داده است. منابع نظامي همچنين عنوان كردند كه حملات هوايي دوازده نقطه از مراكز داعش را مورد هدف قرار داده است. خبرگزاري دوغان تركيه نيز اعلام كرد كه پليس مبارزه با تروريسم تركيه نيز سپيده‌دم روز گذشته مظنونان مرتبط با داعش را در سراسر استانبول دستگير كردند.
عهدي براي نابودي داعش
دولت تركيه روز دوشنبه عهد كرده بود كه تروريست‌هاي داعش را از مناطق مرزي خود به طور كامل پاك كند. اين سخنان در حالي صورت گرفت كه يك بمبگذاري انتحاري در مراسم عروسي شهر غازي انتپ تركيه رخ داد كه در آن ٥٤نفر جان خود را از دست دادند. رجب طيب اردوغان نيز در يك سخنراني روزگذشته در آنكارا گفت: تركيه مصمم است تا به سوريه براي حفظ تماميت ارضي خود كمك كند و در صورت نياز نيز براي حفاظت از اين وحدت ارضي وارد عمل شود. وي افزود: ما تنها به دنبال كمك به مردم سوريه هستيم و هيچ قصد ديگري نيز نداريم. مولود چاووش اوغلو، وزير خارجه تركيه در نشست خبري مشترك با همتاي استونيايي خود گفت: عمليات نظامي تركيه در راستاي پاكسازي داعش از مرز تركيه صورت مي‌گيرد و ما اين گروه تروريستي را هدف قرار مي‌دهيم چرا كه ما يكي از تعيين‌كننده‌ترين كشورها در مبارزه با داعش هستيم. وي افزود: فعاليت‌هاي نيروهاي مسلح تركيه بدون دردسر ادامه دارد و در حال همكاري با ائتلاف
ضد داعش از طريق حمايت هوايي هستيم. چاووش اوغلو در سخنان خود تاكيد كرد كه شبه‌نظاميان كرد سوريه بايد به شرق رودخانه فرات بازگردند و در غيراين صورت ما اقدامات لازم را در اين خصوص انجام خواهيم داد.
دمشق، ورود نيروهاي تركيه به خاك سوريه را محكوم كرد
يك منبع مسوول در وزارت خارجه سوريه در گفت‌وگو با خبرگزاري رسمي سوريه گفت: تانك‌ها و خودروهاي زرهي تركيه با پشتيباني هوايي جنگنده‌هاي ائتلاف تحت امر امريكا از مرزهاي سوريه و تركيه به شهر جرابلس سوريه وارد شدند كه نقض آشكار حاكميت سوريه است. اين منبع افزود جمهوري عربي سوريه تاكيد دارد كه مبارزه با تروريسم در اراضي سوريه از سوي هر طرفي كه باشد بايد از طريق هماهنگي با دولت سوريه و ارتش عربي سوريه صورت بگيرد كه از پنج سال قبل وارد اين نبردها شده است و دمشق در عين حال نقض آشكار حاكميت خود را محكوم مي‌كند و تاكيد دارد كه مبارزه با تروريسم اين نيست كه داعش بيرون رانده شود و گروه‌هاي تروريستي ديگري كه از حمايت مستقيم تركيه برخوردارند، جاي آن را بگيرند. اين منبع گفت: آنچه در حال حاضر در جرابلس صورت مي‌گيرد آن طور كه تركيه ادعا مي‌كند مبارزه با تروريسم نيست بلكه جايگزين كردن يك تروريسم به جاي تروريسم ديگر است و در اين خصوص سوريه خواهان توقف اين تجاوز است و از سازمان ملل مي‌خواهد تا قطعنامه‌هاي مربوطه را اجرا كند و به حاكميت كشورها و تماميت ارضي آنها احترام بگذارد و همچنين بر اين مساله تاكيد دارد كه بايد طرف تركيه‌اي و ائتلاف امريكايي به قطعنامه‌هاي بين‌المللي به ويژه آنچه در مورد بستن مرزها و خشكاندن منابع تروريسم است، احترام بگذارند.
نگراني از يك نفوذ
تركيه علاوه بر داعش به‌شدت نگران نفوذ شبه‌نظاميان كرد سوريه در طول مرزهاي اين كشور هستند كه اكنون مناطق بزرگي از خاك سوريه را در اختيار دارند. تركيه كردهاي سوريه را در ارتباط با كردهاي تركيه مي‌داند كه دولت اين كشور اكنون در نبرد با آنهاست. از طرفي اين اقدام تركيه در راستاي يك عمليات پيشدستانه صورت گرفته كه پيش از اينكه نيروهاي كرد سوريه به جرابلس برسند اين منطقه را تصرف كنند و مسير را براي ورود ارتش آزاد به اين منطقه هموار كنند.
گفتني است، نظاميان كردي نقش مهمي روي زمين درراستاي اهداف امريكا براي مبارزه با تروريسم ايفا مي‌كنند و در آخرين اقدام نيز گفته مي‌شود كنترل شهر حسكه را نيز به طور كامل در اختيار گرفتند. اين گروه در حال حاضر كنترل بخش‌هايي از شمال سوريه را در دست دارد كه به راحتي مي‌توانند روند استقلال را در پيش گيرند. اكنون نيز آنكارا براي جلوگيري از نفوذ هرچه بيشتر نيروهاي كرد مجبور شده است با داعش در جرابلس وارد نبرد شود. اين در حالي است كه نيروهاي دموكراتيك كرد در اوايل ماه جاري ميلادي شهرستان منبيج را به تصرف خود درآوردند كه دقيقا در جنوب جرابلس قرار دارد. در حال حاضر نيز گروه‌هاي شورشي در خاك سوريه منتظر چراغ سبز تركيه هستند تا نيروهاي خود را وارد جرابلس كنند و عده‌اي كه به نظر مي‌رسد تركيه قول آن را به ارتش آزاد داده است. برخي گزارش‌ها حاكي از آن است كه ١٥٠٠مبارز شورشي خود را آماده مي‌كنند تا وارد اين منطقه شوند.
با اين وجود مي‌توان گفت كه تركيه هنوز در شوك بعد از كودتاي شكست‌خورده جولاي به سر مي‌برد كه بخشي از ارتش تلاش كرد تا رجب طيب اردوغان رييس‌جمهور و دولت تركيه را سرنگون كنند كه نزديك به ٢٤٠ نفر جان خود را از دست دادند و دولت پس از شكست اين كودتا شروع به پاكسازي شديد عوامل احتمالي كودتا كرد. از طرفي ديگر خشم عدم همدردي غربي‌ها در زمان كودتا موجب شد روابط تركيه با اروپا و واشنگتن سرد شود و در طرف مقابل نيز تركيه روابط ديپلماتيك خود با روسيه را مجدد از سر گرفته و پيشنهادهاي همكاري ميان دوطرف در مبارزه با داعش مطرح شد. اين روابط رو به رشد بين آنكارا و مسكو متحدان غربي تركيه را به‌شدت نگران كرده است از همين رو همكاري امريكا با تركيه براي نفوذ به خاك سوريه را مي‌توان در راستاي راضي كردن تركيه براي جلوگيري از نزديكي اين كشور با روسيه دانست.
ميثم سليماني
اعتماد