با استناد به آمار به ثبت رسیده در مرکز آمار و اسناد سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، در طول سال ۲۰۲۳ میلادی، فشار نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران بر نهادهای مدنی و مدرسین داوطللب آموزش زبان کُردی در شهرهای مختلف کُردستان افزایش یافته است به نحوی که ۸ نفر از مدرسین زبان کُردی توسط نهادهای امنیتی بازداشت و ۵ مدرس زبان کُردی نیز توسط دستگاه‌قضایی جمهوری اسلامی ایران جمعاً به ۳۶ سال حبس و ۸۰ ضربه شلاق محکوم شده‌اند.
حق بر زبان مادری یکی از بنیادین‌ترین حقوق انسانی بخصوص در یک کشور متکثر اتنیکی-زبانی است. هدف از این حق چگونگی برخورداری اقلیت‌های زبانی در شرایط جامعه‌ای است که یک زبان واحد وجود ندارد و این حق را ایجاد می‌کند که اقلیت‌های زبانی بجای استفاده از زبان اکثریت بتوانند از زبان مادری خود بویژه در آموزش استفاده بکنند.
زبان کُردی، در کنار سایر اقلیت‌های زبانی، در ایران همواره از بدو دولت-ملت‌سازی و مفهوم نوین دولت قربانی رژیم وحدت زبانی و انکار بوده است. این سیاست جزم اندیشانه با توجیه تجزیه طلبی و جدایی طلبی در دوره زعامت جمهوری اسلامی تشدید شده به نحوی که دستگاه‌های امنیتی با سیطره کامل بر سیاست‌های کلان آموزشی، فرهنگی و قضایی هیچ‌گاه اجازه برخورداری از حق بر زبان مادری حتی در مفهوم حداقلی مندرج در اصل ۱۵ قانون اساسی را نداده‌اند و حتی فعالینی را که داوطلبانه اقدام به آموزش زبان کُردی به شهروندان کرده‌اند با تشکیل پرونده‌های امنیتی برای آنها ضمینه بازداشت و صدور احکام سنگین برای آنها را فراهم آورده است.
انکار سیستماتیک زبان کُردی در جمهوری اسلامی همواره با ارعاب، سناریوسازی و احکام سنگین قضایی مواجه شده است. به نحوی که طی یک سال اخیر چندی از فعالین و مدرسان زبان کُردی بدوا توسط نهادهای امنیتی بصورت خودسرانه بازداشت و از کلیه حقوق شهروندی محروم و متعاقبا با احکام سنگین زندان توسط دادگاه‌های انقلاب مواجه شده‌اند.
سازمان حقوق بشری هه‌نگاو ضمن دفاع از حق بر زبان مادری و تبریک ۲۱ فوریه، روز جهانی زبان مادری بر تمامی فعالین حوزه زبان مادری، سیاست وحدت زبانی و نگرش امنیتی به زبان کُردی و دیگر زبان‌ها در ایران را محکوم و خواستار رسیدگی به اتهامات فعالین بازداشت شده بر اساس استانداردهای یک رسیدگی منصفانه در یک دادگاه علنی است.
اسامی مدرسین زبان کُردی که در سال ۲۰۲۳ بازداشت شده‌اند؛
در این لیست سیوان ابراهیمی یک بار بازداشت و ہک بار دیگر نیز جهت اجرای حکم حبس به زندان منتقل شده است.
۱ـ سیوان ابراهیمی اهل کامیاران در تاریخ ۳ ژانویه ۲۰۲۳ در شهر سنندج بازداشت شد.
۲ـ سوما پورمحمدی اهل سنندج در تاریخ ۱۸ ژانیه ۲۰۲۳ توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد.
۳ـ سروه پورمحمدی اهل سنندج (سنه) در تاریخ ۲۹ ژانویه ۲۰۲۳ بازداشت شد.
۴ـ امید مشیرپناهی اهل سنندج در تاریخ ۲۳ فوریه ۲۰۲۳ در شهر سنندج بازداشت شد.
۵ـ احمد غلامی اهل بانه در تاریخ ۱ می۲۰۲۳ توسط نهادهای امنیتی بازداشت شد.
۶ـ آزادی عباسی اهل دهگلان (دیولان) در تاریخ ۹ سپتامبر ۲۰۲۳ جهت اجرای حکم حبس بازداشت شد.
۷ـ آزاد امینی اهل سقز در تاریخ ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۳ توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران بازداشت شد.
۸ـ مژگان کاووسی اهل کلاردشت در تاریخ ۱۸ دسامبر ۲۰۲۳ جهت اجرای حکم حبس بازداشت شد.
۹ـ سیوان ابراهیمی اهل کامیاران در تاریخ ۳۰ دسامبر ۲۰۲۳ جهت اجرای حکم حبس بازداشت شد.
اسامی مدرسین زبان کُردی که به حبس محکوم شده‌اند؛
در این لیست هر یک از ادریس منبری و سیوان ابراهیم در دو پرونده جداگانه و در دو دادگاه مختلف به حبس محکوم شده‌اند.
۱ـ سیوان ابراهیمی اهل کامیاران توسط شعبه ۱۰۶ دادگاه کیفری سنندج به ۱ سال حبس تعزیری و ۴۰ ضربه شلاق محکوم شد.
۲ـ واران محمدنژاد اهل سنندج توسط شعبه یکم دادگاه انقلاب سنندج به ۱ سال حبس تعلیقی محکوم شد.
۳ـ ادریس منبری اهل سنندج توسط شعبه یکم دادگاه انقلاب سنندج به ۱۰ سال حبس محکوم شد.
۴ـ سروه پورمحمدی اهل سنندج توسط شعبه یکم دادگاه انقلاب سنندج به ۱۰ سال حبس محکوم شد.
۵ـ سیوان ابراهیمی اهل کامیاران توسط شعبه یکم دادگاه انقلاب سنندج به ۱۰ سال حبس محکوم شد.
۶ـ ادریس منبری اهل سنندج توسط شعبه ۱۰۶ دادگاه کیفری سنندج به ۱ سال حبس تعزیری و ۴۰ ضربه شلاق محکوم شد.
۷ـ آزاد امینی اهل سقز توسط شعبه یکم دادگاه انقلاب سقز به ۳ سال حبس تعزیری محکوم شد.