احمد جواهریان – اختصاصی اندیشۀ نو
۱۴ فوریه ۲۰۲۴
به گزارش بلومبرگ، دونالد ترامپ در یکی از کمپین های انتخاباتی خود در ۱۱ فوریه ۲۰۲۴ گفته است:
«رئیس جمهور یکی از کشورهای بزرگ از من پرسید: اگر ما سهم خود به ناتو را پرداخت نکنیم و روسیه به ما حمله کند، آیا شما از ما دفاع می کنید؟
گفتم: یعنی حق عضویت خود در ناتو را نپردازید؟
پاسخ داد: بله فرض کنیم چنین اتفاقی بیفتد.
گفتم : نه من از شما دفاع نمی کنم. در واقع من آن ها را تشویق می کنم که هر غلطی دلشون خواست با شما بکنند.»
بسیاری از مدافعان ترامپ این سخنان را بیان پیگیری فشار رئیس جمهور آمریکا بر اعضای ناتو برای افزایش بودجه های نظامی تلقی کردند و آن را حرف تازه ای ندانستند. دونالد ترامپ در دورهٔ ریاست جمهوریش هم چنین فشاری را بر کشورهای عضو ناتو برای افزایش بودجهٔ نظامی آورده بود.
رعایت سقف ۲٪ در مصوبه های قبلی سران کشورهای عضو ناتو تصویب شده است. ناتو در این رابطه گزارش می دهد[1]:
«در سال ۲۰۱۴ سران کشورها و دولت‌های ناتو موافقت کردند که ۲ درصد از تولید ناخالص ملی (GDP) خود را به هزینه‌های دفاعی اختصاص دهند تا از آمادگی نظامی مستمر اتحاد اطمینان حاصل شود. این تصمیم در واکنش به الحاق غیرقانونی کریمه به روسیه و در بحبوحه بی ثباتی گسترده تر در خاورمیانه اتخاذ شد. تعهد سرمایه گذاری دفاعی در سال ۲۰۱۴ بر اساس تعهد قبلی برای رعایت این دستورالعمل ۲ درصدی تولید ناخالص داخلی شکل گرفت که در سال ۲۰۰۶ توسط وزرای دفاع ناتو مورد توافق قرار گرفته بود.
در سال ۲۰۱۴، سه عضو اتحادیه ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی یا بیشتر را صرف دفاع کردند. انتظار می رود در سال ۲۰۲۴ تعداد ۱۸ عضو اتحادیه حداقل ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف امور دفاعی کنند. به طور جمعی، در سال ۲۰۱۴، متحدان ناتو در اروپا ۱.۴۷ درصد از مجموع تولید ناخالص داخلی خود را در امور دفاعی سرمایه گذاری کردند. این رقم طی یک دهه به طور پیوسته افزایش یافته است و برای اولین بار در سال ۲۰۲۴ به ۲ درصد خواهد رسید. از زمانی که تعهد سرمایه گذاری دفاعی در سال ۲۰۱۴ انجام شد، متحدان اروپایی و کانادا تا پایان سال ۲۰۲۴ بیش از ۶۰۰ میلیارد دلار برای دفاع اضافه خواهند کرد.»
سخنان ترامپ اما وجه‌های مهمتر دیگری هم دارد.
اول اینکه، او که در ظاهر مخالف جنگ است و یکی از اصلی ترین اعضای رسانه‌ای کمپین انتخاباتی‌اش را به مسکو می فرستد تا در مصاحبه با ولادیمیر پوتین – مصاحبه‌‌ای که گفته می شود بیش از یک میلیارد نفر آن را دیده اند – صلح‌خواهی را به اهداف کمپین انتخاباتی بکشد، به هیچ وجه مخالف نظامیگری و جنگ طلبی نیست و روسیه را یک متجاوز می داند که آماده است به کشورهای اروپایی حمله کند.
شک نیست که افزایش سرسام آور هزینه های نظامی در جهت صلح نیست و وعده‌های صلح دوستی انتخاباتی برای دونالد ترامپ هم مثل همهٔ کاندیداهای دست راستی انتخابات ریاست جمهوری در نظام سرمایه داری جهانی، پس از پیروزی احتمالی، تعهدی ایجاد نمی کند. رفقای کلاهبردار به قدرت رسیده‌اش در ایتالیا و آرژانتین در سال گذشته، درس‌های آموزنده ای در این مورد به افکار عمومی داده اند.
دوم اینکه، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی ناتو یک اتحادیهٔ دمکراتیک برابر حقوق از اعضای داوطلب، مطابق تبلیغات رسانه‌ای اش، نیست. آمریکا حرف اول و تقریبا آخر را در آن می زند و این رئیس جمهور آمریکا است که در بارهٔ عملکرد نهایی آن تصمیم می گیرد. (منابع بسیاری در مورد ساختار تشکیلاتی ناتو و چگونگی دست بالا داشتن آمریکا در آن وجود دارد.)
و سوم و از همه مهمتر اینکه روند خصوصی سازی که سراپای ساختارهای نظامی در کشورهای عضو پیمان ناتو از آمریکا، آلمان، فرانسه و … را گرفته، می تواند تا خود سازمان امنیتی نظامی ناتو هم گسترش یابد. از نظر سرمایه داران نظامی آمریکایی و نمایندگان سیاسی شان٬ ناتوی آینده می تواند به نوعی شرکت خصوصی نظامی تبدیل شود که هزینهٔ جنگ ها را با اضافهٔ سودی قابل توجه از سفارش دهنده گان عملیات نظامی بگیرد. و این علاوه بر هزینهٔ گزافی است که بر گردن کشور قربانی جنگ می گذارد. چنین اقدام هایی سابقهٔ تاریخی دارد. اریک پنس صاحب و مدیر شرکت امنیتی نظامی بدنام «بلک واتر» تلاش های مشخصی را برای راه اندازی شرکتی امنیتی نظامی با ابعادی گسترده برای پیمانکاری گرفتن کل جنگ افغانستان پیگیری می کرد.
باید دقت داشت که ناتو یک پیمان صرفا نظامی نیست٬ بلکه پیمانی امنیتی – نظامی است. این پیمان بر خلاف تبلیغات پر سر و صدای رسانه‌های مدافعش، تنها برای دفاع از کشورهای تحت اشغال آمریکا در جنگ دوم جهانی ایجاد نشده، بلکه در درجهٔ اول یک سیستم امنیتی برای نگه داشتن این مناطق اشغالی در بلوک غرب و دفاع از سرمایه گذاری‌های آمریکا در آن کشورها ایجاد شده است. ناتو در همهٔ عرصه‌های اقتصادی و سیاسی کشورهای عضو دخالت دارد و تامین کنندهٔ هژمونی سیستم‌های امنیتی٬ مالی، رسانه‌ای و نظام دیجیتال آمریکا در این کشورها بوده است. ناتو در واقع برای کسی جز خود آمریکا کار نکرده و نمی کند. بهره گیری آمریکا از فروش میلیاردها دلار محصولات و خدمات نظامی به اعضای پیمان خود ساخته اش، یکی از منافع آن برای سرمایه های نظامی است. به همین دلیل هم تا مدت‌ها، سهم اصلی بودجهٔ هر دم فزایندهٔ ناتو را خود آمریکا می پرداخت و گله ای هم نداشت. این قدرت گیری سیاسی اقتصادی سرمایه‌های نظامی در آمریکا کار را به جایی رسانده که امروز با اینگونه عربده‌‌کشی‌های مستانه و باج‌گیری‌های گستاخانه روبرو باشیم.
رجزخوانی های ترامپ علیه کشورهای اروپایی و غیر اروپایی به ما هشدار می دهد که باید پرچم مبارزه در راه خلع سلاح و صلح را در همهٔ مبارزات به اهتزاز درآوریم و علیه همهٔ انواع نظامی گرایی و افزایش بودجه های نظامی، چه در شکل تجاوزگری نظام آپارتاید اسرائیلی، چه گسترش تسلیحات هسته‌ای در منطقه و جهان، چه دامن زدن به تروریسم، و چه جنگ‌های نیابتی و مستقیم، و از همه مهمتر «جنگ سرد جدید» بایستیم.
بدون مبارزه در راه صلح، هیچ یک از اهداف مبارزات بشریت ترقیخواه قابل دستیابی نیست.
اندیشۀ نو: استفاده از تمام یا بخش‌هایی از این مطلب با ذکر منبع بدون مانع است.